ΕΡΓΟ: Μητροπολιτικό Πάρκο Παύλου Μελά
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ: Πρόδρομος Νικηφορίδης, Bernard Cuomo
ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ: Θεσσαλονίκη, Ελλάδα
 |
Το μελλοντικό Μητροπολιτικό Πάρκο Παύλου Μελά είναι ένας χώρος ανοιχτός, προσβάσιμος και φιλικός σε όλους, χωρίς αποκλεισμούς, ένας δημοκρατικός χώρος. Το μελλοντικό ΜΠΠΜ είναι ένας χώρος περιπάτου, ανάπαυσης, αθλητισμού, πολιτισμού, κοινωνικοποίησης, δράσεων πολλαπλών μορφών και πάνω από όλα ένας τόπος απόδρασης από τη δύσκολη καθημερινότητα της πόλης μας. Είναι όμως και ένας χώρος εκπαίδευσης και μάθησης, για όλους, μικρούς και μεγάλους. Είναι ένα μητροπολιτικό εργαστήρι για τη φύση, τον άνθρωπο, τα ζώα, τη συνύπαρξη και την ειρήνη και οπωσδήποτε τη μνήμη του τόπου και της κοινωνίας μας. Ένας χώρος οριοθετημένος με ισχυρή θέση και υπόσταση, με 1200 υφιστάμενα δέντρα και 7500 που θα φυτευτούν, ένας χώρος πρασίνου που ανάλογος του δεν υπάρχει στη Θεσσαλονίκη. Περίπατοι στη φύση, ποδηλατόδρομοι και πεζόδρομοι, πέργκολες, καθιστικά δημιουργούν ένα πλέγμα διαδρομών και στάσεων. Υφιστάμενοι πευκώνες και σχεδιαζόμενοι ελαιώνες και οπωρώνες με πολλά καλλωπιστικά είναι ο μελλοντικός πλούτος του Μητροπολιτικού Πάρκου. Ελιές, δαμασκηνιές, καρυδιές, κερασιές, μουσμουλιές, αμυγδαλιές, συκιές, κυδωνιές θα δημιουργήσουν οικεία τοπία της ελληνικής φύσης.
Το Μητροπολιτικό Πάρκο Παύλου Μελά είναι ένας χώρος μνήμης και ιστορικής συνέχειας. Ένα Οθωμανικό στρατόπεδο με εξαιρετικά κτίρια που μνημονεύονται για την αρχιτεκτονική τους από ευρωπαίους περιηγητές στις αρχές του 20ου αιώνα. Ένα στρατόπεδο-φυλακή για πολλούς πατριώτες την περίοδο της γερμανικής κατοχής, τόπος εκτελέσεων. Οθωμανικά κτίρια, η φυλακή, νεώτερα κτίρια, αποθήκες και μηχανουργία είναι σήμερα το κτιριακό δυναμικό του μελλοντικού Μητροπολιτικού Πάρκου Παύλου Μελά.
Το Πάρκο δεν είναι μόνο ένας τόπος που εισπράττουμε τη γενναιοδωρία της φύσης, είναι και ένας τόπος έκφρασης. Στο Μητροπολιτικό Πάρκο οι άνθρωποι ηρεμούν, χαλαρώνουν, χαμογελούν και συζητούν, γίνονται άλλοι άνθρωποι, κάνουν βόλτα, παίζουν, κάνουν ποδήλατο και απολαμβάνουν το φυσικό τοπίο.
Οι Νέοι θα αναζητήσουν με την ορμή που τους διακρίνει λύσεις και διεξόδους στη καθημερινότητα τους, θα μπουν στο Μητροπολιτικό Πάρκο και θα αναζητήσουν τους δικούς τους χώρους, θα διερευνήσουν τα δικά τους μονοπάτια. Θέλουμε οι Νέοι να βρουν διέξοδο στις αναζητήσεις τους, θέλουμε να παραμείνουν στο Μητροπολιτικό Πάρκο και να δημιουργήσουν. Πρέπει όμως και να τους δώσουμε αυτή τη δυνατότητα.
Μουσεία, μνημεία, Δημοτικά κτίρια και κτίρια υποστήριξης της λειτουργίας του Πάρκου είναι απαραίτητα και έχουν προβλεφτεί. Όλος ο ανοιχτός χώρος του Πάρκου είναι διαθέσιμος σε οποιαδήποτε δραστηριότητα που έχει χαρακτηριστικά κοινής αποδοχής. Όμως, οι ανάγκες δεν περιορίζονται σε υπαίθριους χώρους. Χώροι πολιτισμού, όχι αναγκαστικά στο ρόλο του θεατή είναι αναγκαίοι σε αυτό το Πάρκο. Χώροι έκφρασης νέων και λιγότερο νέων, χώροι συνύπαρξης όλων, όμοιων και διαφορετικών είναι το ζητούμενο. Ένα καταφύγιο για όλους, μία στέγη δημιουργίας και έκφρασης, ένας χώρος εκμάθησης και κοινωνικοποίησης, ένα στέκι για μικρούς και μεγάλους, αυτό είναι το ζητούμενο.
Το ΜΠΠΜ θα ταξιδέψει τις επόμενες δεκαετίες χιλιάδες νέους ανθρώπους σε ταξίδια γνώσης, εμπειρίας, σε αναζήτηση ενός καλύτερου αύριο. Αθλητισμός, μουσική, χορός, ζωγραφική και γλυπτική, γιόγκα, εργαστήρια ανακύκλωσης, χειροτεχνίας, θέατρο και κινηματογράφος, η ανάγνωση και η αναψυχή συνυπάρχουν, και συνεργούν.
Eίναι η 3η μεγαλύτερη παρέμβαση στην πολεοδομική εξέλιξη της Θεσσαλονίκης τα τελευταία 100 χρόνια. Το σημαντικότερο γεγονός υπήρξε η ανοικοδόμηση της Θεσσαλονίκης μετά από την πυρκαγιά του 1917, το 2ο πιο σημαντικό η δημιουργία της Νέας Παραλίας πριν από 50 περίπου χρόνια και τώρα αποδόθηκε στην πόλη μία αντίστοιχη επιφάνεια της Νέας Παραλίας στις δυτικές συνοικίες που η τοπική κοινωνία διεκδικούσε εδώ και τρεις δεκαετίες. H μετατροπή του πρώην στρατοπέδου σε μητροπολιτικό πάρκο είναι μία μοναδική ευκαιρία για να αναπνεύσουν οι δυτικές συνοικίες, ας μην ξεχνάμε ότι στα όρια του πρώην στρατοπέδου έχουμε τον Δήμο Παύλου Μελά (Σταυρούπολη και Πολίχνη), το Δήμο Νεάπολης Συκεών και το Δήμο Αμπελοκήπων Μενεμένης. Για 100 χρόνια το πρώην στρατόπεδο ήταν ένας θύλακας αποκλεισμού στο σώμα της πόλης, μία περιχαρακωμένη περιοχή που περιόριζε πολύ την επικοινωνία μεταξύ Σταυρούπολης και Πολίχνης, τμήματα του σημερινού Δήμου Παύλου Μελά. Αυτό που παλαιότερα ήταν η «κατάρα» της περιοχής τώρα γίνεται η «ευλογία» της.
Η επόμενη μέρα της ανάπλασης που μελετήσαμε δεν θα είναι η οριστική εικόνα που θα έχουμε στο μέλλον του Μητροπολιτικού Πάρκου Παύλου Μελά. Με δεδομένα τα 12εκ για την χρηματοδότηση του έργου προσαρμοζόμαστε ανάλογα. Η βασική κατεύθυνση είναι η απόδοση στο κοινό και αυτό προσπαθούμε να το εξασφαλίσουμε με διάφορους τρόπους. Οριοθέτηση και προστασία του μελλοντικού πάρκου, χώρους στάθμευσης πλησίον των εισόδων και απαγόρευση εισόδου στα οχήματα. Έξι οργανωμένοι χώροι εισόδου που καλύπτουν όλες τις πλευρές του πάρκου. Πεζόδρομοι και ποδηλατόδρομοι με ιδιαίτερα ανθεκτικά υλικά γιατί στο μέλλον θα εισέλθουν βαρέα οχήματα για την αποκατάσταση των κτιρίων και θέλουμε να αποφύγουμε την καταστροφή όσων θα κάνουμε. Μέσα στο πάρκο δεν έχουμε μπετόν και άσφαλτο, απαγορευμένα υλικά. Μόνο η περιμετρική περίφραξη θα έχει ένα χαμηλό τοιχίο, απαραίτητο για την βιωσιμότητα της οριοθέτησης. Το αίσθημα ασφάλειας που αποκομίζουμε από ένα μεγάλο πάρκο είναι επίσης ένα στοίχημα για την συχνή και καλή χρήση. Ο φωτισμός του πάρκου είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία του. Δυστυχώς η πολύ μεγάλη επιφάνεια του δεν μας επιτρέπει να εξασφαλίσουμε ένα τέλειο αποτέλεσμα. Όμως, ένα πολύ σημαντικό ποσό θα διατεθεί στο φωτισμό. Η μεγαλύτερη όμως παρέμβαση θα γίνει στα θέματα πρασίνου. Θα φυτέψουμε πολλές χιλιάδες δέντρα, στο σύνολο σε αυτή τη φάση το ΜΠΠΜ θα έχει 10.000 δέντρα. Μελλοντικά ακόμα περισσότερα. Επιδίωξη μας είναι το πάρκο να γίνει σταδιακά ένα πραγματικό πάρκο, στα πρότυπα των ευρωπαϊκών με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της περιοχής. Μία μεγάλη περιοχή θα φυτευτεί με οπωροφόρα δέντρα, κερασιές, μουσμουλιές, δαμασκηνιές, αμυγδαλιές, συκιές, καρυδιές κλπ, με ελιές και γενικά δέντρα της ελληνικής φύσης αποφεύγοντας τα πολλά . Τέλος, ένα σημαντικό στοιχείο της ανάπλασης είναι η δημιουργία επιτόπιων σημείων ενδιαφέροντος, πέργκολες, καθιστικά, αναψυκτήρια, χώρους πικ νικ κλπ.
Πρωταρχικός μας σκοπός ήταν και είναι η διατήρηση της μνήμης του τόπου. Δεν θέλουμε να σβήσουμε την 100χρόνη ιστορία αυτού του τόπου που αρχικά υπήρξε οθωμανικός στρατώνας και μετά από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης εγκαταστάθηκε ο Ελληνικός Στρατός. Εντός του πάρκου δεν θα υπάρξει επιπλέον δόμηση. Διατηρούνται κάποια κτίρια, κάποια άλλα κατεδαφίστηκαν πριν από την απόδοση και κάποια άλλα προβλέπεται να κατεδαφιστούν. Τα ιστορικά κτίρια διατηρούνται και θα αξιοποιηθούν με χρήσεις πολιτισμού. Όμως τα κτίρια είναι αρκετά και θα υπάρξουν πολλές χρήσεις όπως Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, χώροι αναψυχής, χώροι δημιουργικών δραστηριοτήτων κλπ. Ισχύει η πρόθεση για τα δύο μουσεία, ας ελπίσουμε ότι δεν θα είναι πολύ μουσεία!
