Τίτλος:Αρχιτεκτονική στα ίχνη των ναυπηγείων
Υπότιτλος: Ανάπλαση παράκτιου ορίου στον Δήμο Πυλαίας
Φοιτήτριες: Γάτσου Χριστίνα, Κεραμιδιώτου Νίκη
Επιβλέπων καθηγητής: Βεργόπουλος Σταύρος
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
Φεβρουάριος 2017
Όταν η αρχιτεκτονική συνδέεται με το φυσικό περιβάλλον συχνά ενορχηστρώνεται με το υγρό στοιχείο. Σε όλες τις κλίμακες η δύναμη και η σαγήνη του νερού διαμορφώνουν το δομημένο περιβάλλον, ιδίως στην Ελλάδα όπου το όριο γης και υγρού στοιχείου ξεπερνά τα 14.000 χλμ. Το νερό των παραθαλάσσιων πόλεων ενσωματώνεται δυναμικά ή διακριτικά στο σχεδιασμό, παράγοντας αστικούς χώρους και μορφοποιώντας τα παράκτια μέτωπα.
Ο τόπος
Η παρούσα διπλωματική εργασία πραγματεύεται την ανάπλαση του παράκτιου μετώπου του Δήμου Πυλαίας, Θεσσαλονίκης. Το ακριβές σημείο σχεδιασμού είναι η περιοχή όπου σήμερα φιλοξενούνται τα ναυπηγεία.
Το τοπίο αφήνει το αίσθημα της εγκατάλειψης, αφού στο μεγαλύτερο μέρος του είναι υπο-βαθμισμένο και αφιλόξενο. Η παρούσα του κατάστασή το καθιστά φράγμα, που αποκόπτει την διέξοδο της πόλη στη θάλασσα. Επίσης έντονα παρατηρούνται τα υπολείμματα των βιομηχανικών χρήσεων, τα οποία φανερώνουν την αδιαφορία της πολιτείας για το παράκτιο αυτό σημείο.
Η τέχνη της ναυπήγησης
Η διαδικασία ανέλκυσης γίνεται χειρωνακτικά στο μεγαλύτερο μέρος της, ακολουθώντας μια παρωχημένη τακτική. Τα κύρια «εργαλεία» που απαιτούνται για την ολοκλήρωση της διαδικασίας είναι τα φαλάγγια και τα βάζα. Πιο αναλυτικά το σκάφος που πρόκειται να ανελκυθεί, τοποθετείται στα βάζα, τα οποία στο στάδιο αυτό είναι βυθισμένα. Στη συνέχεια με τη βοήθεια μηχανοκίνητης τροχαλίας το σκάφος κινείται προς τη στεριά. Στο σημείο αυτό τα βάζα κινούνται πάνω στα φαλάγγια, ενώ στη συνέχεια το σκάφος στηρίζεται σε πασσάλους, ώστε να επισκευαστεί.
Η συγκεκριμένη διαδικασία ναυπήγησης δεν φαίνεται να απασχολεί νέους, κυρίως λόγω του χειρονακτικού χαρακτήρα και των υποβαθμισμένων συνθηκών εργασίας. Στη παρούσα διπλωματική υποθέτουμε ότι οι εργαζόμενοι των ναυπηγείων έχουν αποσυρθεί, δίχως να αντικατασταθούν από νεότερους. Σε αυτή τη περίπτωση τα ναυπηγεία θα ερήμωναν, αφήνοντας πίσω τους ως ίχνη τα «ερ-γαλεία» τους.
Ανάπλαση περιοχής
Η ερήμωση της περιοχής θα ανοίξει τον ορίζοντα για τη δημιουργική αξιοποίηση του κομβικού αυτού σημείου. Η τοποθεσία φαίνεται να συνδέει το κέντρο της πόλη με το αεροδρόμιο, ενώ επιπλέον έρχεται σε επαφή με την πολυσύχναστη περιοχή των εμπορικών κέντρων. Η ευνοϊκή αυτή θέση πληροί τις προϋποθέσεις για τη δημιουργία ενός τόπου δημόσιου, σύγχρονου και ελκυστικού, ικανού να προσελκύσει ανθρώπους όλες τις ώρες, αποκτώντας παρουσία και διάρκεια στον χάρτη της πόλης.
Concept
O αρχιτεκτονικός σχεδιασμός που προτείνουμε για την ανάπλαση της περιοχής, προσπαθεί να σεβαστεί τα ίχνη που αφήνουν τα ναυπηγεία και να τα αναδείξει. Η γραμμικότητα των εργαλείων ναυπήγησης και η καθετότητά τους με την ακτογραμμή, αποτέλεσαν τη κύρια συνθετική δομή του σχεδιασμού μας, καθορίζοντας τη μορφή του ορίου στεριάς- θάλασσας. Επιπλέον οι καμπύλες που παράγουν τα σκάφη κατά την έξοδό τους από το νερό προσδιόρισαν περεταίρω τον σχεδιασμό.
Η τελική ιδέα συγκροτείται από ένα σύστημα τριών, ανεξάρτητων μερών, τα οποία είναι:
1.Προβλήτες
2.Κτιριακοί όγκοι
3.Γέφυρες
Οι προβλήτες εξυπηρετούν την είσοδο από την θάλασσα, ενώ οι γέφυρες παραλαμβάνουν τους επισκέπτες από το δρόμο. Τα δύο αυτά μέρη του συστήματος έχουν δημόσιο χαρακτήρα και συγκροτούν περιοχές κίνησης στο μεγαλύτερο τμήμα τους. Οι κτιριακοί όγκοι αποκτούν χαρακτήρα ιδιωτικό ή δημόσιο ανάλογα με τη χρήση τους. Όσον αφορά στη σχέση τους με τις γέφυρες και τις προβλήτες, εφάπτονται σε αυτές όταν έχουν δημόσιο χαρακτήρα, ώστε να είναι αμεσότερα προ-σβάσιμοι. Αντίθετα όταν η χρήση τους αποδίδει ιδιωτικό χαρακτήρα, δεν έρχονται σε άμεση επαφή με τα άλλα δύο μέρη, εξασφαλίζοντας την απαραίτητη απομόνωση.
Οι χρήσεις που προβλέπονται στο σχεδιασμό είναι αναψυχής, τουρισμού και αθλητισμού. Αναλυτικότερα το κτιριολογικό πρόγραμμα αποτελείται από εγκαταστάσεις ξενοδοχείων, spa, cafe και εστιατορίων, συνεδριακού κέντρου, yachting club, χώρων αποδυτηρίων, διοίκησης, ιατρείου, φυλακίου και αποθηκών.
