Τίτλος Εργασίας: Αρθρώσεις επί της πόλης
Φοιτητές: Σωτήρης Μοναχογιός, Άκης Πολυκανδριώτης
Επιβλέπων καθηγητής: Αθανάσιος Σπανομαρίδης
Πανεπιστήμιο Πατρών, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
Οκτώβριος 2016
Οι «Αρθρώσεις επί της πόλης» είναι ο τρόπος σύνδεσης διαφορετικών προγραμμάτων μέσω μίας διαδρομής, αλλά και ο τρόπος σύνδεσης όλου του συστήματος με την ίδια την πόλη. Η πρότασή μας αφορά τη σύνδεση / άρθρωση των σταθμών τρένων Αττικής / Λαρίσης και επιδιώκει να επαναδιαπραγματευτεί με μια κριτική ματιά τη σχέση της πόλης με τις υποδομές, τη φύση, το συλλογικό χώρο, τη μνήμη, τη συντήρηση και αποκατάσταση υπαρχουσών δομών και την τοπογραφία, με εργαλείο τις πολλαπλές κλίμακες [κλίμακα πόλης, προγράμματος και λεπτομέρειας].
Το εσωστρεφές σύστημα της επέμβασης διαφοροποιείται από την πόλη σε επίπεδο τομής, λεπτομέρειας και υλικού.
Η πρόταση αρθρώνεται «επί της πόλης», με τον ορισμό αυτό να έχει διπλή σημασία: Ερμηνεύεται αφ’ ενός ως υπέρθεση στην πόλη, καθώς η πρόταση βρίσκεται σε ψηλότερο επίπεδο από τον υπάρχοντα ιστό της. Αφ’ ετέρου, με μία δεύτερη ανάγνωση αποκαλύπτεται η αντιθετική φύση των δύο κόσμων, πρότασης και πόλης, καθώς η πρόθεση «επί» ερμηνεύεται στην αρχαία ελληνική ως «εναντίον».
Η διαδρομή αναδιπλώνεται μέσα στη πόλη και έρχεται σε επαφή με αυτή μέσω υποστυλωμάτων που αναδύονται από το έδαφος. Σε επίπεδο λεπτομέρειας, το σημείο ένωσης της κολώνας με τη διαδρομή εξαϋλώνεται από το φως, δίνοντας την εντύπωση πως η κολώνα δεν φέρει το φορτίο της διαδρομής. Η άρθρωση αυτή επαναλαμβάνεται σε κάθε σημείο επαφής της κολώνας με διαδρομή ή με πρόγραμμα.
Σε επίπεδο υλικότητας, ο δομικός σκελετός της διαδρομής είναι μεταλλικός και το υλικό του δαπέδου της είναι ταρτάν, ένα μαλακό υλικό που μαζί με το μέταλλο διαφοροποιούνται από το σκυρόδεμα, το υλικό της τυπικής αθηναϊκής πόλης.
ΠΡΟΣΒΑΣΕΙΣ
Η κύρια είσοδος στη διαδρομή επιτυγχάνεται από τα δύο συμπλέγματα σταθμών τραίνων που βρίσκονται στα άκρα της [Λαρίσης και Αττικής]. Εκεί πραγματοποιείται η μεγαλύτερη ροή από και προς την περιοχή επέμβασης. Εκτός από τις κύριες, υπάρχουν και δευτερεύουσες είσοδοι [σκάλες, ανελκυστήρες] σε διάφορα άλλα σημεία της διαδρομής. Η πρόσβαση σε ένα πρόγραμμα επιτυγχάνεται μέσω της διαδρομής και όχι απευθείας από την πόλη.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ
Οι υπάρχουσες υποδομές τραίνων αποτελούν το εφαλτήριο σχεδιασμού της πρότασης. Μία άλλη μορφή υποδομής, η άυλη υποδομή του διαδικτύου, αποτελεί τη βάση δημιουργίας ενός συλλογικού χώρου εργασίας [co-working space] στο μέσο της διαδρομής. Στα ενδιάμεσα τμήματά της μεταξύ σταθμών και co-working, αναπτύσσονται περεταίρω προγράμματα σε συγκεκριμένες θέσεις που υποδεικνύονται από τις ήδη υπάρχουσες συνθήκες της πόλης [Κήπος, Πολεμικό Καταφύγιο Β’ Π.Π., Αμαξοστάσιο Τρόλεϊ και Μουσείο Τομή].
ΤΥΠΟΛΟΓΙΑ ΚΟΛΩΝΑΣ
Ένας μεταλλικός σωλήνας κυκλικής διατομής, παρεμβάλλεται κάθε φορά ανάμεσα στην μπετονένια κολώνα της πόλης και στην πρόταση δημιουργώντας την απαραίτητη απόσταση των δύο στοιχείων σύνδεσης. Τέσσερα μεταλλικά ελάσματα στο εσωτερικό του σωλήνα συνδέουν την επέμβαση με την κολώνα μεταφέροντας τα φορτία της στο έδαφος. Τελος, το φως διαπερνά το σωλήνα εξαφανίζοντας τη σύνδεση.
Στα προγράμματα, η κολώνα εκτός από την οικοδομική της υπόσταση, αποκτά προγραμματική λειτουργία και μετουσιώνεται σε κάτι καινούριο χάνοντας τον προηγούμενο χαρακτήρα της. Έτσι η κολώνα μετατρέπεται επιπλέον σε κατακόρυφη κυκλοφορία, στάση, καλωδιώσεις, χώρο υποδοχής, σωληνώσεις, κενό, φύση.
ΣΧΕΣΗ ΣΤΑΘΜΩΝ ΤΡΑΙΝΩΝ ΜΕ ΤΟΝ ΚΑΘΕΔΡΙΚΟ ΝΑΟ
Ο καθεδρικός ναός, το κέντρο και το σύμβολο του μεσαιωνικού κόσμου, είναι δόκιμο να συγκριθεί ως αστικός κόμβος με το σταθμό τραίνων [σιδηροδρομικό, μετρό ή ηλεκτρικό] της σύγχρονης πόλης.
Η κλίμακα, η εξαΰλωση, η έννοια του άπειρου χώρου, ο κατά μήκος άξονας και η κατακορυφότητα του καθεδρικού είναι χαρακτηριστικά που εισάγονται στους δύο σταθμούς [Λαρίσης, Αττικής]. Κατά το σχεδιασμό των δύο σταθμών τονίζεται το γεγονός της μετάβασης από και προς το τραίνο, το γεγονός της λιτανείας, κατ’ αντιστοιχία με τον καθεδρικό ναό.
ΣΤΑΘΜΟΣ ΛΑΡΙΣΗΣ
Εδώ βρίσκεται το ένα άκρο της διαδρομής. Όπως συμβαίνει και στο σταθμό Αττική, εμφανίζονται τα στοιχεία του καθεδρικού ναού στους σταθμούς ΟΣΕ και μετρό. Στο άνω επίπεδο του ΟΣΕ υπάρχουν χώροι εμπορικής χρήσης.
ΦΥΣΗ
Η δεύτερη φύση, εκείνη που σχηματίζουμε σκόπιμα ή όχι μέσω της δράσης του πολιτισμού [John Dixon Hunt], εκείνη που περιλαμβάνει τα πάντα έξω από την άγρια φύση [Κικέρωνας], τεμαχιάζεται, κονσερβοποιείται. Οργανώνεται σε ένα απόλυτο, λογικό σχήμα, το τετράγωνο. Η θέση του συγκεκριμένου προγράμματος ορίζεται ώστε να δημιουργεί μία διαλεκτική σχέση με τη Δημοτική Βιβλιοθήκη των Αθηνών που βρίσκεται απέναντί του. Η κολώνα της στήριξης καταλήγει στην ελιά.
COWORKING SPACE
Το διαδίκτυο είναι μια υποδομή που φαντάζει απαραίτητη για τη σύγχρονη εκδοχή της εργασίας και διατηρεί το πρόγραμμα αυτό σε λειτουργία. Η διαδρομή πλάθει το κτίριο και οι πλάκες του προκύπτουν από τα τμήματά της. Ο χώρος αυτός προορίζεται για άτομα ή ομάδες που επιθυμούν να εργασθούν κάτω από την ίδια στέγη. Οι παροχές σε αυτό το συλλογικό χώρο εργασίας είναι οι άκρως βασικές και προκύπτουν από τις μετουσιώσεις της κολώνας στήριξης: τα γραφεία με παροχή ρεύματος, τα καθιστικά, η υποδοχή, τα εσωτερικά αίθρια και οι χώροι υγιεινής.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ ΤΟΥ Β’ Π.Π
Γύρω από το πολεμικό καταφύγιο του Β’ Π.Π δημιουργείται τάφρος, ως ανασκαφή που φέρνει στο φως το εύρημα. Το καταφύγιο δεν είναι ένα ξένο σώμα στο χώρο αλλά συνεχίζει να υπάρχει στο περιβάλλον που γεννήθηκε, καθώς τα υποστυλώματα του κτιρίου μέσα στο οποίο βρισκόταν διατηρούνται.
ΑΜΑΞΟΣΤΑΣΙΟ ΤΡΟΛΕΥ
Το αμαξοστάσιο τρόλεϊ είναι ένα από τα τρία της Αθήνας [φιλοξενεί το 1.4% των οχημάτων του δικτύου]. Το κτίριο διατηρεί το δομικό του σκελετό και μοιράζεται σε δύο τμήματα-ενότητες, τον ήδη υπάρχοντα χώρο εργασίας και ένα δημόσιο χώρο, τον οποίο διαπερνά η διαδρομή.
ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΟΜΗ
Το μουσείο τομή αποτελεί μια διαδικασία αποκάλυψης των δομών της πόλης στον κατακόρυφο άξονα. Κατά την άνοδο υπάρχει εξωστρέφεια και παρατήρηση της πόλης, ενώ στο υπέδαφος ο παρατηρητής κοιτάζει προς το εσωτερικό, τα σπλάχνα της. Το μουσείο έχει τη δυνατότητα να προσαρμόζεται σε ύψος και βάθος ανάλογα με τις επεκτάσεις της πόλης.
ΣΤΑΘΜΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ
Κατ’ αναλογία με τον σταθμό Λαρίσης τα στοιχείου του καθεδρικού ναού εμφανίζονται και εδώ στους σταθμούς ΗΣΑΠ και Μετρό. Μεταξύ των δύο σταθμών δημιουργείται ένα ενδιάμεσο επίπεδο, η πλατεία συγκοινωνιών που λειτουργεί ως συνδετήριος δεσμός και σημείο έναρξής της διαδρομής.
"Junctions on the City" is the way that multiple programs and the proposed system itself are connected, through a path, to the city. Our proposal concerns the connection/junction between the Attikis/Larissis train stations and it aims at reestablishing the city relation to its infrastructure, nature, communal space, memory, reservation, restoration and topography, as read in multiple scales [city, program, detail].
This introverted system gets differentiated from the city in three ways: section [verticality], detail and materiality.
The project gets briefly explained in Greek by its name ["Αρθρώσεις επί της πόλης"] since the word "επί" refers to "above" and "against" at the same time, because of the opposing nature between it and the city.
The main circulation path gets folded while passing through the city. Columns emerging from cityscape support the path and the programs. Concerning the structural detail of the connection, this meeting point seems to be vanished by the sunlight falling, as if the column is not bearing any load.
As of materiality, the main path's structural skeleton is made of steel and its surface is of epdm rubber, a soft material that along with steel gets differentiated from concrete, the typical material of the Athenian city.
ACCESS
The main entrances to the path can be achieved in the train station complexes at the two ends of it [Attikis and Larissis]. This is where the main load of visitors comes from and then departs. Besides, there are secondary entrances [stairs and elevators] on various spots by the path. Using the main circulation path is the only way to enter any of the programs designed.
PROGRAMS
The existing train infrastructures are the project's starting point. Another type of infrastructure, an intangible one, the internet, is the basis for the creation of a co-working space at the middle of the main circulation path. In between those three there are more programs, located so that the existing urban conditions indicate [Garden, WWII Bunker, Trolley Depot, Section Museum].
COLUMN TYPOLOGIES
A circular metal pipe gets intervened between the concrete column of the city and the proposal, creating the necessary distance between the two connecting elements. Four laminates in the interior of the pipe get the load connected with the column. The light penetrates the joint and turns it invisible.
As of the programs, the column acquires another function, other from its structural one. It gets denatured into something new, leaving the previous function behind. The column turns into circulation, sitting area, power supplier [working area], reception area, piping [restroom], absence [interior atrium] and nature.
TRAIN STATIONS COMPARED TO THE GOTHIC CATHEDRAL
The gothic cathedral, center and symbol of the medieval world, can be compared as an urban junction with the train station [national, suburban and electric railway or subway] of the contemporary city.
Scale, incorporeality, infinite space, verticality and the longitudinal axis of the cathedral are characteristics that are imbued into the two train stations [Larissis, Attikis]. During the design of the two stations, the act of transition from and to the train, litany is being accentuated, in correspondence with the cathedral.
LARISSA STATION
Here lies the one end of the path. As is the case in Attikis station, the above-mentioned characteristics of the cathedral are applied to OSE and metro stations. On the upper level of OSE one can find commercial premises.
NATURE
The second nature, the one deliberately or not created through the action of culture [John Dixon Hunt], the one that includes everything outside the wild [Cicero] is cut and canned. It is organized in an absolute, logical shape, the square. The position of this program is set to create a dialectical relationship with the Municipal Library of Athens that is facing it. On top of the supporting columns stand planted olive trees.
COWORKING SPACE
The internet is an infrastructure that is indispensable to the contemporary version of working and keeps this program running. The path forms the building and its slabs are derived from its parts. This space is for people or groups who want to work under the same roof. The provisions in this collective workplace are the extremely essential ones and result from the denaturations of the support column: power supplied desks, sitting areas, reception desks, interior atria and sanitary facilities.
WWII BUNKER
A trench is created around the bunker, as an excavation that brings the find to light. The bunker is not a foreign body to its surroundings but still exists in the environment that was born, as the columns of the building in which it was located are preserved.
TROLLEY DEPOT
The trolley depot is one of the three in Athens [it hosts 1.4% of network vehicles]. The building retains its structural skeleton and is divided into two sections, the existing workspace and a public space that the path passes through.
SECTION MUSEUM
Section Museum is a process of revealing the city's structures on the vertical axis. On the rise there is extroversion and observation of the city, while in the underground the observer looks inward, the city's vitals. The museum has the ability to adjust its height and depth depending on city extensions.
ATTIKI STATION
Similar to Larissa Station, the elements of the cathedral are imbued at the ISAP and metro stations. Between the two stations an intermediate plane is created, the transportation square that acts as a connecting link between the stations and the other starting point of the path.
