Διπλωματική Εργασία: Ηράκλειο muros intra moenia | αστικοί μετασχηματισμοί από την πλατεία Λιονταριών στο πάρκο Θεοτοκοπούλου
Φοιτήτριες: Λιουδάκη Εμμανουέλα, Πατεράκη Ελένη
Επιβλέπων Καθηγητής: Σκουτέλης Νικόλαος
Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Πολυτεχνείου Κρήτης | Δεκέμβριος 2018
muros intra moenia < τείχη εντός των τειχών / τοίχοι μέσα από τα τείχη
Αφετηρία της διπλωματικής εργασίας
αποτέλεσε η επαναδιατύπωση της ισορροπίας της σύγχρονης και της ιστορικής
πόλης, μια διαταραγμένη αναλογία που αποτυπώνεται στους δημόσιους ανοικτούς και
κλειστούς χώρους του ιστορικού κέντρου του Ηρακλείου.
Το Ηράκλειο, μια πόλη ιστορική, με ισχυρό παλίμψηστο διαφορετικών χρονικοτήτων
(αραβοβυζαντινή περίοδος, ενετική, οθωμανική), ταλαντεύεται ανάμεσα στη μνήμη
και τη λήθη, το παρελθόν και το παρόν με τρόπο αποσπασματικό, θραυσματικό. Μια
πόλη σε στιγμές. Στιγμές μνήμης η βασιλική του Αγίου Μάρκου, η ενετική Loggia, η κρήνη Morossini, οι παλιές ενετικές σιταποθήκες. Στιγμές λήθης το
αραβοβυζαντινό τείχος και το πρώην δουκικό ανάκτορο.
Στόχος μας, η ανάδειξη του ιστορικού κέντρου του Ηρακλείου intra moenia, εντός των
πρώτων οχυρώσεων της πόλης, των αραβοβυζαντινών τειχών, στη συμβολή βασικών
ιστορικών αξόνων (οδοί 25ης Αυγούστου, Χάνδακος και Δικαιοσύνης) με
επίκεντρο το σημείο συνάντησης και σύμβολο μνήμης για την πόλη μέχρι και
σήμερα, την κρήνη Morossini και την πλατεία Λιονταριών. Η βασική χειρονομία
αφορά στη συρραφή των ελεύθερων ανοικτών δημόσιων χώρων, των πλατειών
Λιονταριών και Καλλεργών και του πάρκου Θεοτοκοπούλου και στην διάχυση τους στα
ισόγεια που τους πλαισιώνουν, στους στεγασμένους προσπελάσιμους δημόσιους
χώρους. Ένα δίκτυο δευτερευουσών κινήσεων, επιμέρους αναγνώσεων του δημοσίου
χώρου, είναι αυτό το οποίο αναδεικνύει τα ίχνη μνήμης του ιστορικού κέντρου σε
ενιαία διήγηση με τα υπόλοιπα μνημεία της περιοχής.
Προτείνεται η επέκταση της Βικελαίας
Βιβλιοθήκης και η δημιουργία Πινακοθήκης σε συνομιλία με τη Πινακοθήκη του Αγίου
Μάρκου. Οι όψεις των παλιών ενετικών
σιταποθηκών και του Ο.Τ 33 (πρώην δουκικό ανάκτορο) επαναπροσδιορίζονται
διατηρώντας υφιστάμενες λειτουργίες εμπορίου, ψυχαγωγίας, γραφείων. Τελικά
αρθρωτικά στοιχεία της σύνθεσης, ο
πολυχώρος-παρατηρητήριο σε ανταπόκριση με την Loggia και το πάρκο, και η υπαίθρια αγορά στην “τάφρο” σε συνέχεια
του αραβοβυζαντινού τείχους.
Οι αστικοί μετασχηματισμοί, ως άλλα
σύγχρονα αστικά “σκάμματα”, συγκροτούν τόπους σύνδεσης χρονικών και χωρικών
ασυνεχειών προς ενιαίες εποπτείες.
