Τίτλος: Μερεοτοπίες
Υπότιτλος: Συναρμολογώντας το Νέο
Φοιτητές: Βαφείδου Ελένη, Ροδίφτσης Αθανάσιος
Επιβλέπουσα καθηγήτρια: Μαρία Βογιατζάκη
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
Ιούνιος 2017
Υπότιτλος: Συναρμολογώντας το Νέο
Φοιτητές: Βαφείδου Ελένη, Ροδίφτσης Αθανάσιος
Επιβλέπουσα καθηγήτρια: Μαρία Βογιατζάκη
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
Ιούνιος 2017
Αφετηρία για τη διπλωματική μας ήταν η έννοια της καινοτομίας, ως αποτέλεσμα διεργασίας δικτύων (άυλων / υλικών), τόσο σε συλλογικό, όσο και σε ατομικό επίπεδο. Επιλέξαμε να μελετήσουμε την καινοτομία επί της αρχής, δηλαδή ως μια εγκεφαλική διαδικασία που εντοπίσαμε ότι επιστημονικά αποτελεί παρακλάδι της δημιουργικότητας.
Σύμφωνα με μελέτες στην Νευροεπιστήμη, υποστηρίζεται ότι η δημιουργικότητα μπορεί να θεωρηθεί ως μια μορφή συμπεριφοράς, η οποία επηρεάζεται από εγκεφαλικές λειτουργίες.
Ίσως η πιο βασική ιδιότητα ενός δημιουργικού νου είναι ο βαθμός συνδεσιμότητας των νευρώνων και η δημιουργία του πολύπλοκου νευρωνικού δικτύου. Η συνδεσιμότητα αφορά τη συσχέτιση και τη διασύνδεση φαινομενικά απομακρυσμένων υπό-περιοχών του εγκεφάλου. Όσο περισσότερα σινιάλα στέλνονται ανάμεσα σε δύο νευρώνες, τόσο πιο ισχυρός γίνεται ο δεσμός μεταξύ τους. Η δημιουργία νέων δεσμών ανάμεσα σε νευρώνες ονομάζεται συναπτογέννεση.
Κάθε νέα εμπειρία ή γεγονός καταγράφεται στον εγκέφαλο, συντελώντας στην τροποποίηση της υλικής δομής του. Σύμφωνα με έρευνες, για την καλλιέργεια ενός δημιουργικού μυαλού, αυτό πρέπει να τοποθετηθεί σε περιβάλλοντα με τις ίδιες ιδιότητες δικτύων: δηλαδή δίκτυα ιδεών ή ανθρώπων που παρουσιάζουν ομοιότητες με τα νευρωνικά δίκτυα.
Η δημιουργία του περιβάλλοντος που θα εντείνει τη δημιουργικότητα, απαιτεί την επαναξιολόγηση υπάρχουσων τυπολογιών και καθιερωμένων πρακτικών που αφορούν δημιουργία ,την παραγωγή ερευνητικού έργου και ιδεών και κατ' επέκταση την καινοτομία. Χρειάζεται ένας νέος τύπος αρχιτεκτονικής για την αντιμετώπιση αυτού του τρόπου κατανόησης του χώρου, ο οποίος ενσωματώνει γνώση πραγματικού χρόνου, από την αρχή της σύλληψής του. Ονομάζουμε αυτή την τυπολογία Κέντρο Νοητικής Ώθησης, το οποίο συνδυάζει διεπιστημονική έρευνα πάνω στη Νευροεπιστήμη και την εφαρμογή των ευρημάτων της, για την ενίσχυση της συναπτογέννεσης και της δημιουργικότητας.
Μελετώντας τα νευρωνικά δίκτυα παρατηρήσαμε πως σχηματίζονται μέσω σχέσεων μέρους-όλου μεταξύ (διακριτών) νευρωνικών κυττάρων. Υιοθετώντας αυτή την αρχή στη δομή της πρότασης, δημιουργείται μια αρθρωτή αρχιτεκτονική με τη χρήση διακριτών στοιχείων, τα οποία ακολουθούν μια ψηφιακή προσέγγιση στην κατασκευή σε αντίθεση με την παραδοσιακή αναλογική κατασκευή.
Η κατασκευή βασίζεται στην εύκολη συναρμολόγηση διακριτών στοιχείων. Το μέρος που υπολογίζεται και υλοποιείται ψηφιακά συναρμολογείται με την ίδια λογική στον φυσικό κόσμο της κατασκευής.
Καθένα από τα στοιχεία ενισχύεται με κινητήρες, αισθητήρες και μαγνητικούς τομογράφους, ώστε να αναγνωρίζουν μέσω μέτρησης νευροδιαβιβαστών, τα επίπεδα ντοπαμίνης και σεροτονίνης, αλλά και άλλων βιομετρικών χαρακτηριστικών, όπως τον καρδιακό παλμό και την εσωτερική θερμοκρασία, την κατάσταση και την πρόθεση του χρήστη.
Έτσι, θα μπορούν να τον ενημερώνουν και παράλληλα να ανταποκρίνονται δυναμικά, προσφέροντάς του τις δόκιμες συνθήκες διαφάνειας, φωτισμού, ακουστικής, ακόμα και τη προώθηση ή μη διαπροσωπικής επαφής, προσαρμοσμένες στο χώρο και στο στάδιο δημιουργικότητας που βρίσκεται. Παράγονται έτσι ενισχυμένες εμπειρίες επαυξημένης πραγματικότητας.
Σκοπός της δομής που αναπτύσσεται είναι η δυναμική συναρμολόγηση και αποσυναρμολόγηση απλών προκατασκευασμένων διακριτών στοιχείων, ώστε η δομή να ανταποκρίνεται συνεχώς στη φυσιογνωμία του εκάστοτε διαθέσιμού χώρου, στις ανάγκες, αλλά και στα πορίσματα των τελευταίων ερευνών, δίνοντας τη δυνατότητα στη δομή να αντιδρά με τους χρήστες και το περιβάλλον.
Το τελικό αποτέλεσμα είναι ένα περίπλοκο δυναμικό σύστημα, αλλά κανένα από τα στοιχεία του δεν είναι μοναδικό. Αποτελείται από απλά σειριακά κατασκευασμένα στοιχεία που μέσα από τις τοπικές αλληλεπιδράσεις τους δημιουργούν τη συνολική πολυπλοκότητα της δομής. Εξαπλώνονται σύμφωνα με κανόνες ώστε να δημιουργούν συγκεκριμένο χωρικό αποτέλεσμα.
Η δημιουργικότητα δεν αποτελεί μια στιγμιαία αναλαμπή, αλλά μια αργή διαδικασία, η οποία αποτελείται από στάδια και ανατροφοδοτήσεις. Κάθε στάδιο απαιτεί διαφορετική ατμόσφαιρα. Μεταφράζοντας τις ανάγκες κάθε σταδίου σε διαφορετικές χωρικές ποιότητες, διαμορφώνεται ένα δίκτυο χώρων, επιτρέποντας την καλλιέργεια της δημιουργικότητας.
Αυτό, δίνει τη δυνατότητα ολόκληρης, επιλεκτικής ή επαναλαμβανόμενης εξάπλωσης της δομής γύρω από υφιστάμενους ή νέους πυρήνες, έτσι ώστε να μπορεί να λειτουργεί προσθετικά σε κάποια δομή ή αυτόνομα και να προσαρμόζεται τόσο στις χωρικές ανάγκες των χρηστών, όσο και στις ευκαιρίες και περιορισμούς που προσφέρει το περιβάλλον.
Δομώντας ένα σύστημα που βασίζεται στη σχέση μεταξύ των επιμέρους μερών του και της δημιουργίας του εκ των κάτω επιτυγχάνεται η αποτελεσματικότητα η εξέλιξη και η προσαρμοστικότητα της δομής στην εξέλιξη του χρόνου.
Εφαρμόζοντας τη φιλοσοφία στην τοποθεσία ενός κεντρικού σημείου στην Αδελαΐδα, η πρώτη επαφή του χρήστη με τη δομή, γίνεται μέσω μιας ανοιχτής δημόσιας στάθμης που λειτουργεί ως κοινός τόπος μεταξύ πληροφορίας, ανθρώπων και τεχνολογίας γεφυρώνοντας το φυσικό με το τεχνητό, το υλικό με το άυλο. Η μετάβαση από το δημόσιο στο συλλογικό πραγματοποιείται μέσω της ανάβασης στο πρώτο επίπεδο. Εκεί βρίσκεται ένας κεντρικός χώρος, όπου ετερότητες διαμορφώνουν ομάδες, συγκρούονται, ανταλλάσσουν πληροφορίες, θέτουν στόχους και λαμβάνονται οι συλλογικές αποφάσεις. Στη συνέχεια, μέσα από φίλτρα διέγερσης ή ηρεμίας κατευθύνονται σε σημεία κατάλληλα για συνεργασία, είτε απομόνωση, μέχρι να ξανασυγκεντρωθούν στο κεντρικό χώρο.
Η δομή αποτελείται από τις εκάστοτε περιοχές που περιγράφηκαν στον αλγόριθμο συνδεδεμένες μεταξύ τους με συνεχείς ή απρόσμενες συνδέσεις.
Οι ποιότητες των χώρων μεταβάλλονται με τη διαφορετικότητα του τρόπου εξάπλωσης-συναρμολόγησης του μοναδιαίου στοιχείου και των υποδιαιρέσεων του.
Η εξάπλωση της δομής γίνεται σύμφωνα με τους κανόνες του γενετικού αλγορίθμου, καθώς και σύμφωνα με τους παράγοντες του συγκεκριμένου περιβάλλοντος. Η τοποθεσία που επιλέχθηκε είναι ένα τυπικό οικόπεδο στο κέντρο της Αδελαΐδας, στην Αυστραλία.
Παρατηρείται πως το μοναδιαίο διακριτό στοιχείο, με την επανάληψη και τους διαφορετικούς τρόπους συναρμολόγησης, παράγει μία δομή περίπλοκη, προσαρμόσιμη και εξελίξιμη στο χρόνο. Αυτή είναι ικανή να δημιουργήσει χώρους που αυξάνουν την παραγωγικότητα και την δημιουργικότητα του χρήστη και τη συνεργασία μεταξύ αυτών.
Επιπλέον, η σύνδεση των αισθητήρων κορυφώνεται με την εμφάνιση ενός αισθητήριου δικτύου, που αλλάζει τον αστικό ιστό και αναδιαμορφώνει την επικοινωνία μεταξύ ανθρώπου και δομημένου περιβάλλοντος.
Η εξάπλωση της δομής σχηματίζει μέρη ενός μεγαλύτερου δικτύου αστικών καταλυτών (urban catalysts) που ενισχύουν τη δημιουργικότητα. Οι διεργασίες που επιτελούνται, καθώς και οι αναφορές αισθητήρων καταλύουν αντιδράσεις που με τη σειρά τους δίνουν ώθηση σε άλλες εξυφαίνοντας ένα νέο δίκτυο που πλέκεται με τα υπόλοιπα, υλικά και άυλα. Απώτερος σκοπός αυτού του καταλύτη είναι, πέρα από τη λύση ενός πρακτικού προβλήματος, η διαμόρφωση του περιβάλλοντος(context) και η επακόλουθη βελτίωση του αστικού ιστού(fabric).
Το θέμα μας προσπαθεί να φανταστεί έναν μετά-ουμανιστικό κόσμο όπου Φύση και Πολιτισμός (Τεχνολογία) συνυπάρχουν συμβιωτικά στο πλαίσιο μιας νέας αστικής οικολογίας. Έναν κόσμο όπου οι συμπεριφορές και η πληροφορία μετατρέπονται σε βασικά σχεδιαστικά εργαλεία εμπλουτίζοντας το σύγχρονο αρχιτεκτονικό λεξιλόγιο.
