Τίτλος: Δίκτυο Eνεργοποίησης στην περιοχή του Πόρτο Λάγος
Φοιτητές: Μαργαρίτης Χρήστος, Μπίλλα Ευαγγελία, Τσαμήτρου Χαρίκλεια
Επιβλέποντες Καθηγητές: Κόκκορης Πάνος, Λουκόπουλος Δημήτρης, Παπαγιαννόπουλος Γιώργος
Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
Ιούλιος 2017
Φοιτητές: Μαργαρίτης Χρήστος, Μπίλλα Ευαγγελία, Τσαμήτρου Χαρίκλεια
Επιβλέποντες Καθηγητές: Κόκκορης Πάνος, Λουκόπουλος Δημήτρης, Παπαγιαννόπουλος Γιώργος
Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
Ιούλιος 2017
Aντικείμενο της παρούσας διπλωματικής είναι η δημιουργία ενός δικτύου επεμβάσεων στην Περιοχή του Πόρτο Λάγους, με σκοπό την ενεργοποίηση της περιοχής και την αξιοποίηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της.
Το Πόρτο Λάγος βρίσκεται μεταξύ των νομών Ξάνθης και Ροδόπης, και συγκεκριμένα στο σημείο όπου η λίμνη Βιστωνίδα ενώνεται με το Θρακικό Πέλαγος. Πρόκειται για ένα ήσυχο γραφικό λιμανάκι το οποίο εξυπηρετεί βάρκες και ψαροκάικα της περιοχής, σκάφη αναψυχής αλλά διαθέτει και τις απαραίτητες υποδομές για μεταφορά αγαθών από εμπορικά πλοία.
Ο οικισμός
Τα ενισχυμένα αστικά κέντρα στην περιοχή είναι η πόλη της Ξάνθης και της Κομοτηνής. Το Πόρτο Λάγος εξαρτάται από αυτούς τους οικισμούς, για βασικές προμήθειες και άλλες ανάγκες των κατοίκων του, αλλά και η Ξάνθη εξαρτάται από τον οικισμό λόγω του λιμανιού του. Με την πάροδο των χρόνων η Ξάνθη είχε αναπτύξει δεσμούς με το Πόρτο Λάγος ιδιαίτερα σε εμπορικό επίπεδο καθώς αποτελούσε το μέσο με το οποίο εξάγονταν εμπορεύματα όπως ο καπνός. Ωστόσο με τα χρόνια ο δεσμός των δύο οικισμών γίνεται όλο και πιο ασθενής λόγω κοινωνικοπολιτικών συνθηκών. Η ερήμωση του οικισμού ξεκίνησε κυρίως με τη δημιουργία της Εγνατίας Οδού, η οποία παλαιότερα περνούσε μέσα από τον οικισμό δίνοντας του ‘ζωή΄.
Η κύρια χρήση που εντοπίζεται στην περιοχή, είναι αυτή της κατοικίας. Πρόκειται για μονώροφα ή διώροφα κτίσματα στην πλειοψηφία τους χωρίς κάποιο ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον, παρουσιάζοντας συχνά φθορές και σημάδια εγκατάλειψης. Στο παραθαλάσσιο μέτωπο του οικισμού εντοπίζεται η χρήση της εστίασης αναψυχής, με την ύπαρξη ορισμένων καταστημάτων, τα οποία προσελκύουν κόσμο από τις γύρω περιοχές. Το λιμάνι αποτελεί το σημαντικότερο στοιχείο του οικισμού καθώς σε αυτό απασχολούνται οι περισσότεροι κάτοικοι, ωστόσο η εμπορική δραστηριότητα του εμφανίζεται ιδιαίτερα εξασθενημένη σε σχέση με το παρελθόν, λόγω των μεγάλων λιμανιών των γειτονικών πόλεων. Σε αυτό πραγματοποιείται επίσης κάθε Κυριακή το γνωστό παζάρι του Πόρτο Λάγους το οποίο συγκεντρώνει πλήθος κόσμου. Το λιμάνι δέχεται και φιλοξενεί αρκετά αλιευτικά και ιδιωτικά σκάφη αναψυχή. Στην περιοχή υπάρχει ακόμα μια εκκλησία και ένα δημοτικό σχολείο.
Πρώτες σκέψεις
Εξυπηρετήσεις οικισμού
Θέλοντας να συμβάλλουμε στην ανάπτυξη του οικισμού, και θεωρώντας το λιμάνι ως έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες για την επίτευξη του στόχου αυτού, κρίθηκε απαραίτητη η κατασκευή υποδομών τουριστικού λιμένα. Η κίνηση αυτή έχει ως στόχο αφενός την τουριστική τόνωση της περιοχής, αφετέρου την οργάνωση της υφιστάμενης κατάστασης στο λιμάνι, όπου δεν υπάρχουν καθορισμένα όρια ως προς το είδος των σκαφών που σταθμεύουν. Επίσης στην κατεύθυνση της τουριστικής ανάπτυξης, αποφασίστηκε η δημιουργία ενός μικρού σταθμού υπεραστικής συγκοινωνίας. Η υπάρχουσα κατάσταση εμφανίζεται προβληματική καθώς οι επισκέπτες αποβιβάζονται στην Εγνατία οδό χωρίς το λεωφορείο να εισέρχεται στον οικισμό
Εκπαιδευτικές εγκαταστάσεις
Εξαιτίας του ιδιαίτερου χαρακτήρα της περιοχής, με τα διαφορετικά και σπάνια είδη χλωρίδας και πανίδας που υπάρχουν λόγω της λίμνης Βιστωνίδας και του μικρού δάσους και στο πλαίσιο προσέλκυσης κατοίκων και προβολής της περιοχής, προτείνουμε τη δημιουργία ενός εκπαιδευτικού κέντρου στο οποίο θα πραγματοποιούνται σχετικά προγράμματα σπουδών. Στο κέντρο αυτό θα παρέχεται και διαμονή στους φοιτητές, ενώ χώροι του θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για ομιλίες η επιστημονικά συνέδρια.
Ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις
Κατά την αναγνώριση της περιοχής και τις πρώτες επισκέψεις, παρατηρήθηκε η ιδιαίτερη κατάσταση της παραλίας μπροστά από το άλσος. Οι πληροφορίες από συζητήσεις με κατοίκους δημιούργησαν την ανάγκη για επαναφορά της χαμένης αίγλης της παραλίας και την εκ νέου ενεργοποίηση της τουριστικής δραστηριότητας που χάθηκε με την πάροδο του χρόνου. Όλα αυτά σε συνδυασμό με το βασικό χαρακτηριστικό της άμμου-λάσπης, η οποία έχει αναγνωρισμένες ιαματικές ιδιότητες και του χαμηλού βάθους της θάλασσας οδήγησαν σε σκέψεις για τη δημιουργία ενός ξενοδοχείου πάνω στην παραλία με τμήματα του ακόμα και πάνω στο νερό.
Εξυπηρετήσεις οικισμού
Βασικές Συνθετικές Αρχές
Το οικόπεδο που επιλέχτηκε για την κατασκευή των παραπάνω υποδομών, είναι προσκείμενο στο λιμάνι στη δυτική πλευρά. Βρίσκεται στα όρια του οικισμού και δίπλα στο άλσος που υπάρχει στην περιοχή. Βασική απόφαση αποτέλεσε η διαγώνια χάραξη στο οικόπεδο ώστε να χωριστεί σε δύο ενότητες. Η μια ενότητα αφορά τις εγκαταστάσεις μαρίνας ενώ η άλλη το σταθμό υπεραστικής συγκοινωνίας. Στις χρήσεις αυτές προστίθενται και ένα μικρό καφέ καθώς και ένα supermarket.
Η διαγώνια χάραξη είχε ως αποτέλεσμα την δημιουργία δύο πλατειών. Η πρώτη πλατεία λειτουργεί ως σύνδεση του οικισμού με το θέμα της διπλωματικής, ανοίγεται στον οικισμό και αποτελεί ουσιαστικά την έναρξη του δικτύου διαδρομών που δημιουργούνται στην περιοχή. Η δεύτερη πλατεία αποφασίστηκε να αποδοθεί στην θάλασσα, αλλάζοντας τις χαράξεις του υπάρχοντος λιμένα ώστε αφενός να τονιστεί η διαγώνια χάραξη και αφετέρου να δημιουργηθούν κάποιες ιδιωτικές θέσεις στάθμευσης σκαφών όπου θα υπάρχει έλεγχος. Τέλος όλες οι λειτουργίες της ενότητας αυτής ενοποιούνται κάτω από ένα μεταλλικό στέγαστρο το οποίο δημιουργεί την αίσθηση της πύλης.
Εκπαιδευτικές εγκαταστάσεις
Βασικές Συνθετικές Αρχές
Το κέντρο αυτό αποφασίστηκε να γίνει σε μια περιοχή που εντοπίστηκε κατά την αναγνώριση περιοχής στην οποία δεν υπήρχαν δέντρα ώστε να μην γίνει επέμβαση στο περιβάλλον του δάσους.
Η περιοχή του οικοπέδου είναι υποβαθμισμένη σε σχέση με το υπόλοιπο δάσος κατά 3 μέτρα, χαρακτηριστικό που χρησιμοποιήθηκε κατά τη διαδικασία σχεδιασμού. Σε αυτή την υποβαθμισμένη στάθμη τοποθετήθηκαν κοινόχρηστοι χώροι οι οποίοι εκτονώνονται σε μία κοινή πλατεία. Ωστόσο η πλατεία αυτή χωρίζεται νοητά από τις δύο γραμμικές μπάρες των κοιτώνων που έρχονται σε ψηλότερες στάθμες για λόγους ιδιωτικότητας στην πρόσβαση. Τέλος σημαντικό στοιχείο της ενότητας αυτής είναι οι κινήσεις. Η ενότητα αυτή αποτελεί την σύνδεση των τριών κτιριακών ενοτήτων της παρούσας εργασίας οπότε κρίθηκε αναγκαία η ύπαρξη μιας εξωτερικής πιο γρήγορης κίνησης η οποία επιτρέπει στον επισκέπτη να περάσει εξωτερικά από το συγκρότημα μέσα από το δάσος. Ωστόσο με φανερή διάθεση να ωθήσουμε τον επισκέπτη να περιπλανηθεί δημιουργήσαμε δύο κινήσεις σε διαφορετικές στάθμες κατά τις οποίες ο επισκέπτης μπορεί να περιπλανηθεί μέσα στο συγκρότημα και να καταλήξει στο ίδιο σημείο ώστε να συνεχίσει στην υπόλοιπη διαδρομή στο θέμα και στην περιοχή.
Ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις
Βασικές Συνθετικές Επιλογές
Το κομμάτι του ξενοδοχείου χωρίζεται σε δύο επιμέρους ενότητες.
Κοινόχρηστο
Η πρώτη αφορά όλες τις κοινόχρηστες λειτουργίες που είναι απαραίτητο να έχει ένα τέτοιο είδους συγκρότημα, όπως υποδοχή, χώρους εστίασης, χώρους αναψυχής, βοηθητικούς χώρους κ.α. Η δομή του αναπτύσσεται πάνω σε έναν άξονα ο οποίος έρχεται σαν χάραξη από την ενότητα των εκπαιδευτικών εγκαταστάσεων. Έτσι επιτυγχάνεται η άμεση σύνδεση των δύο ενοτήτων. Η χάραξη αυτή αποτελείται από μια αλληλουχία κτιριακών όγκων και κινήσεων. Οι κύριοι χώροι του κοινόχρηστου τμήματος του ξενοδοχείου αναπτύσσονται πάνω στον άξονα αυτόν, έχοντας πλάτη προς το δάσος και ανεμπόδιστη θέα προς τη θάλασσα με νοτιοδυτικό προσανατολισμό.
Υφιστάμενα κτήρια
Ανάμεσα στο δάσος και στο κοινόχρηστο τμήμα, υπάρχουν τρία κτίσματα τα οποία βρίσκονται παρατημένα με εμφανή σημάδια φθοράς. Έτσι αποφασίστηκε η διατήρηση και αποκατάσταση τους ώστε να παραλάβουν νέες χρήσεις. Το μεγαλύτερο από αυτά θα λειτουργεί ως ένα κέντρο περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης στο οποίο θα μπορούν οι επισκέπτες να ενημερώνονται για θέματα που αφορούν το περιβάλλον. Το δεύτερο θα λειτουργεί ως περίπτερο ενοικίασης ποδηλάτων δραστηριότητα που προτείνεται ιδιαίτερα λόγω της ομορφιάς της περιοχής και της ανάδειξης και δημιουργίας εκ νέου μονοπατιών και διαδρομών μέσα στο δάσος. Τα κτίρια αυτά τα είναι χτισμένα στα όρια του άλσους, και έχουν από την παραλία διαφορά ύψους 4 μέτρων. Η υψομετρική διαφορά αυτή σε συνδυασμό με τον προβληματισμό μας κατά την συνθετική διαδικασία για τα αυτοκίνητα και τον τρόπο προσέγγισης του ξενοδοχείου οδήγησε στη σκέψη για τη δημιουργία ενός υπόσκαφου χώρου στάθμευσης ο οποίος ουσιαστικά ορίζεται από μια τεθλασμένη γραμμή τοιχείων τα οποία συνθετικά ενοποιούν τα υπάρχοντα κτίρια και τα συνδέουν με τη νέα κατασκευή
Τεχνητός λόφος
Βασικός προβληματισμός υπήρξε η εναρμόνιση του κτηρίου με το φυσικό περιβάλλον. Έτσι με την ύπαρξη της προαναφερθείσας υψομετρικής διαφοράς μεταξύ δάσους και παραλίας και με την ανάγκη για μείωση κτιριακής μάζας πάνω στην παραλία υπήρξε η σκέψη για επέκταση του δάσους μέσα στη σύνθεση. Ο λόφος ακολουθεί παράλληλα τον κάθετο άξονα στο δάσος και σβήνει στην παραλία ομαλά δίνοντας στον χώρο της υποδοχής που εντοπίζεται σε στάθμη ψηλότερα, την αίσθηση της αιώρησης.
Δωμάτια
Τα δωμάτια λόγω της ιδιότητας της άμμου και της πολύ ρηχής θάλασσας, τοποθετούνται πάνω από το νερό ώστε να επιτρέπουν στους ενοίκους άμεση πρόσβαση σε αυτό. Μεγάλος προβληματισμός κατά τη συνθετική διαδικασία αποτέλεσε ο τρόπος με τον οποίο προσεγγίζει κανείς και χτίζει πάνω στο νερό. Παρατηρώντας κατά την αναγνώριση της περιοχής τους δύο χαρακτηριστικούς λιμενοβραχίονες του Πόρτο Λάγους και με στόχο ο σχεδιασμός να αφήσει το μικρότερο δυνατό αποτύπωμα στην περιοχή πάρθηκε η απόφαση να κατασκευασθούν γραμμικοί άξονες από μπετόν πάνω στους οποίους θα αναπτυχθούν τα δωμάτια με τη λογική της γέφυρας. Οι άξονες αυτοί θα λειτουργούν και βοηθητικά καθώς στο εσωτερικό αυτών θα καταλήγουν οι σωλήνες αποχέτευσης όπου θα καταλήγουν σε βιολογικό καθαρισμό και θα υπάρχουν βοηθητικοί χώροι, αποθήκες, κτλ. Τα κτήρια είναι κατασκευασμένα αποκλειστικά από δικτυώματα και συνολικά εντοπίζονται 4 τύποι δωματίων που ποικίλουν σε μέγεθος και δυναμικότητα.
