Περιπατητικές διηγήσεις
Πολυπρογραμματικές εγκαταστάσεις
στις Αλυκές Μεσολογγίου.
Φοιτητές : Παπαδοπούλου Χριστίνα,
Χατζηαγγελίδης Παύλος
Υπεύθυνη καθηγήτρια : Γαβρήλου
Έβελυν
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Ημερομηνία παρουσίασης :
Φεβρουάριος 2013
Η παρούσα διπλωματική εργασία
εξετάζει τη συσχέτιση ανθρώπου και φυσικού οικοσυστήματος διαμέσου της
διερεύνησης των ιδιαιτεροτήτων τους και της οργανικής τους συνύπαρξης. Μέσα από
την εκτενή έρευνα του φυσικού περιβάλλοντος και συγκεκριμένα της ιδιαιτερότητας
των Αλυκών Μεσολογγίου, η μελέτη προτείνει μία πλωτή διαδρομή, η οποία ως
πιθανότητα εξερεύσης του τοπίου, διαμορφώνει την εμπειρία της επικείμενης
τοπογραφίας προσθέτοντας χρήσεις και επεκτείνοντας το υπάρχον δικτύο της πόλης.
ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΤΟΠΙΟΥ /
ΑΝΑΓΚΕΣ
Μέσα στα πλαίσια της σύγχρονης
ανάγκης προσανατολισμού των αστικών και όχι μόνο σχεδιασμών προς μία ανάπτυξη
βιώσιμη και παράλληλα την αποφυγή της λεηλασίας του φυσικού πλούτου και των
πηγών ενέργειας, τίθεται το θέμα της συνύπαρξης του ανθρώπινου παράγοντα με το
φυσικό περιβάλλον, υπό όρους οικολογικής συνείδησης και αμοιβαίου σεβασμού.
Έχοντας διεκπεραιώσει μια έρευνα
για τα προβλήματα του σύγχρονου ελληνικού τοπίου συγκεντρώσαμε τα βασικότερα
αυτών, όπως ονομαστικά αναφέρουμε την αυθαίρετη διάσπαρτη δόμηση, την έντονη
αστικοποίηση, τη μη παρατήρηση των φυσικών και πολιτισμικών ιδιαιτεροτήτων του
εκάστοτε τοπίου κ.ά. .
Το υδάτινο στοιχείο, μία από τις
κυρίαρχες μορφές ύλης του ελληνικού τοπίου, καθώς και έννοιας που συνδέεται
έντονα με την ανθρώπινη ψυχολογία και ζωή, δεν θα μπορούσε να μην συμμετάσχει
στην υβριδικότητα της σχέσης που επιθυμήσαμε να εξετάσουμε.
ΟΡΙΣΜΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ /
ΑΝΑΓΚΕΣ
Σε ένα πρώτο επίπεδο ζουμ στο
χάρτη ως περιοχή μελέτης ορίζεται το Μεσολόγγι, μια πόλη με μεγάλη εμπειρία
στις ιχθυοκαλλιέργειες, έχοντας ως σήμα κατατεθέν τις πελάδες, παλιές κατοικίες
των ψαράδων της περιοχής.
Η παράδοσή του στην παραγωγή
αυγοτάραχου δεν θα μπορούσε να μην ενσωματωθεί στο πρόγραμμά μας ως τομέας
γευσιγνωσίας.
Η ενημέρωση, η προστασία, ο
έλεγχος και ο οικοτουρισμός, ορίζονται ως λέξεις κλειδιά για τις ανάγκες της
πόλης.
Επιλέγοντας ως σημείο επέμβασης
την περιοχή που βρίσκεται δίπλα στις εγκαταστάσεις των Αλυκών του Μεσολογγίου,
προσπαθήσαμε να αλληλεπιδράσουμε με τα ιδιαίτερα στοιχεία της φύσης, καθώς και
να σκεφτούμε πάνω σε ένα απλό και κατανοητό χειρισμό που θα μπορούσε να
προσθέσει ένα ακόμη κομβικό σημείο στην πόλη του Μεσολογγίου, το οποίο θα
διαντιδρούσε με τα υπάρχοντα και θα συνέχιζε το δίκτυο της πόλης δυναμικά προς την
κατεύθυνση της φύσης. Με άλλα λόγια, να γίνει κομμάτι της πόλης η εμπειρία της
φύσης.
Βασικό προγραμματικό εργαλείο
υπήρξε η διαμόρφωση μιας διαδρομής που θα συνδύαζε την έρευνα, την επίσκεψη,
την παρατήρηση και τον περίπατο.
Σημαντικό στοιχείο αποτέλεσε πως
η τοπογραφία της μελέτης μας δεν αποτελεί μια παρθένα περιοχή, αλλά έχει ήδη
υπάρξει σε αυτή η ανθρώπινη παρουσία, κάτι που μαρτυρείται από τη
γεωμετρικοποίηση των εγκαταστάσεων των Αλυκών.
Η ιδιομορφία του φυσικού τοπίου,
η σιωπηλή και ήπια ανθρώπινη ύπαρξη στην περιοχή, καθώς και η άμεση σχέση με
την πόλη του Μεσολογγίου υπήρξαν από τους βασικότερους λόγους της επιλογής της
τοποθεσίας.
ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ / ΣΥΝΘΕΣΗ
Οι έννοιες που μας απασχόλησαν
σχετίζονται με τα χαρακτηριστικά του χώρου, αλλά και της επαφής και συνύπαρξής
του με το ανθρώπινο σώμα. Η επαφή των δύο αυτών οντοτήτων [χώρος-σώμα],
διαμορφώνεται ως ένας από τους βασικότερους πυρήνες του προγραμματικού αλλά και
σχεδιαστικού σεναρίου.
Επιχειρώντας να αντιμετωπίσουμε
το σώμα ως ένα εργαλείο χωρικής ανάγνωσης και μάθησης του περιβάλλοντος, η
έμφαση δόθηκε στην αναζήτηση του τρόπου ζωής που θα προτείναμε μέσα από το
σενάριό μας και οι κοινωνικές ομάδες στις οποίες αυτό θα απευθυνόταν, κάτι που
βοήθησε στο να απαντηθεί το γιατί κάποιος θα ήθελε να επισκεφθεί την περιοχή,
τί θα ήταν αυτό που θα την καθιστούσε ένα επιθυμητό χώρο, ή άλλιώς επισκέψιμο.
Στοιχεία όπως η εναλλαγή της
σωματικής τοποθέτησης σε σχέση με το υδάτινο στοιχείο και τις λωρίδες ξηράς, η
οριζοντιότητα, οι επιφάνειες, η μεταβλητή εικόνα θέασης, οι λοξότητες της
κάτοψης που επηρεάζει τη σωματική κίνηση και τον προσανατολισμό του βλέμματος,
αποτέλεσαν τα βασικά συνθετικά εργαλεία.
Η υπάρχουσα τοπογραφία, καθώς και
η γεωμετρία της, θελήσαμε να αποτελέσει και αυτή τμήμα του συνόλου της
σύνθεσης, ώστε ο σχεδιασμός μας να ενσωματωθεί στις τοπικές συνθήκες.
Με έναν από τους κυριότερους
στόχους μας το σεβασμό των υπαρχόντων εγκαταστάσεων, oι σχεδιαστικές μας
προτάσεις αποτελούνται από στοιχεία πολύ μικρά σε αναλογία με το μέγεθος των
εκτάσεων των Αλυκών ώστε να μη προσβάλλεται το υδάτινο στοιχείο.
Το ίδιο το δίκτυο των χρήσεων
ακολουθεί σε μεγάλο βαθμό υπάρχουσες συνδέσεις και διαδρομές και με τον τρόπο
αυτό συμμετέχει σε μια οικονομική κατασκευή.
ΤΙ ΠΡΟΤΕΙΝΕΤΑΙ ΚΑΙ ΓΙΑΤΙ
Η πρότασή μας διαμορφώνεται ως
μία ευθεία προγραμματική γραμμή, ως επανάληψη των λωρίδων γης που διατρέχουν
την επιφάνεια των υδάτων. Ως πλατφόρμα για το πρόγραμμα δίνει τη πιθανότητα της
σωματικής συνάντησης του περιπατητή με τα επιμέρους σημεία του τοπίου, καθώς
παρέχει και τον απαραίτητο χρόνο στάσης που απαιτείται για να κατοικηθεί.
Οι χρήσεις του προγράμματος,
διάσπαρτες και τοποθετημένες σε πασάλους, στοχεύουν στη μη προσβολή του
υδάτινου στοιχείου και διαμέσου του φυσικού τους υλικού να συνυπάρξουν αρμονικά
με το τοπίο, αποφεύοντας την πιθανότητα να αποτελέσουν ξένο σώμα.
Το σύνολο της διαδρομής ακολουθεί
μια απλή γεωμετρία, στην οποία αγκυρώνονται χρήσεις και λειτουργίες, καθώς η
ευθυγράμμισή της συνθέτει μια ιστορία χωρικών επιλογών και γεγονότων που
οδηγούν στη Λιμνοθάλασσα.
Η μορφολογία της πρότασης σέβεται
την ύπαρξη του υγρότοπου και διαμέσου της γεωμετρίας, των διαστάσεων και της
υλικότητάς της προσπαθεί να εκφράσει την ευαισθησία με την οποία αντιμετωπίζει
το φυσικό τοπίο.
