Μια τρύπα στο νερό
Διαδρομές και στάσεις στο Δέλτα του Έβρου.
Φοιτήτρια: Ουρεϊλίδου Ελένη
Επιβλέπων: Βάνα Τεντοκάλη
Θέμα διπλωματικής εργασίας: Σχεδιασμός τοπίου
Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο
Θεσσαλονίκης
Ημερομηνία παρουσίασης: Σεπτέμβριος 2012
Σχεδιασμός μιας γραμμικής πορείας, η οποία ξεκινά από τη
λίμνη Δράνα και καταλήγει στη λίμνη των Νυμφών. Η γραμμική πορεία κατά τόπους
εισάγεται στο νερό και διακλαδίζεται με αποτέλεσμα ο ενδιάμεσος χώρος μεταξύ
των καμπύλων διακλαδώσεων να λαμβάνει διαφορετικές ποιότητες. Κατ' αυτόν τον τρόπο
δημιουργούνται στεγνές μικρότερες περιοχές προστατευμένες από τα νερά της
πλημμύρας-ή αλλιώς τρύπες στο νερό.
Το Δέλτα του Έβρου βρίσκεται στα σύνορα μεταξύ Ελλάδας και
Τουρκίας, στο σταυροδρόμι μεταξύ Ανατολής και Δύσης, αποτελώντας ως φυσική
διαμόρφωση το μεταίχμιο μεταξύ στεριάς και θάλασσας. Δομικά το τοπίο του Δέλτα
του Έβρου είναι μια ενιαία επιφάνεια, η οποία συγκροτείται από μεγάλες υδάτινες
επιφάνειες, όπως η λίμνη Δράνα, η λίμνη των Νυμφών και η λίμνη Παλούκια, καθώς
και επιφάνειες από φυτοκοινωνίες γλυκού και αλμυρού νερού. Η αρχική δομική
ανάγνωση του τοπίου οδηγεί στην απόφαση για γραμμική παρέμβαση, η οποία θα
επιτελέσει ρόλο ώσμωσης των διαφορετικών φυσικών επιφανειών περιλαμβάνοντας ταυτόχρονα
σημειακές στάσεις για παρατήρηση και ξεκούραση. Οι πρώτοι χάρτες ανάλυσης της
επιφάνειας του εδάφους αποκαλύπτουν αρχικές βιωματικές πορείες, οι οποίες
εντοπίζονται στο μεταίχμιο μεταξύ των φυσικών επιφανειών γλυκού και αλμυρού
νερού συνδέοντας διαφορετικούς βιότοπους και βασικά κομβικά σημεία συγκέντρωσης
πουλιών, όπου μπορεί να πραγματοποιηθεί παρατήρηση.
Η αναζήτηση της γραμμικής σύνθεσης οδηγεί στην διερεύνηση
αντίστοιχων γραμμικών συνθέσεων, οι οποίες εντοπίζονται στις μικροδομές των
μετάλλων της ευρύτερης περιοχής. Επιλέγεται η μικροδομή του ρυόλιθου, λόγω της
ροϊκής της μορφής. Φυσικές διεργασίες και συνθήκες θερμοκρασίας και πίεσης
καθορίζουν ένα πολύπλοκο σύστημα γραμμών στις μικροδομές των μετάλλων, το οποίο
στην επιστήμη της γεωλογίας ονομάζεται τεκτονικός ιστός. Η ανάλυση του
συγκεκριμένου τεκτονικού ιστού, αρχικά φορμαλιστικά, υπέδειξε τους πρώτους
μετασχηματισμούς μιας καμπύλης καθώς και το φακοειδές σχήμα, το οποίο
εντοπίζεται κατ' επανάληψη στην εικόνα της συγκεκριμένης μικροδομής. Έτσι
επιχειρείται η σχεδίαση ενός συνόλου καμπύλων γραμμών, οι οποίες
διακλαδίζονται, διασταυρώνονται, πλησιάζουν μεταξύ τους και αποκρίνονται με
αρχικά άναρχο και άτακτο τρόπο. Η δέσμη των καμπυλών έχει σταθερή κατεύθυνση
καθορίζοντας κατ' αυτόν τον τρόπο το αρχικό σχεδιασμένο κείμενο.
Στη συνέχεια λαμβάνει χώρα η διερεύνηση των φυσικών αυτών
διαδικασιών, οι οποίες υποκινούν και μορφοποιούν με την πάροδο του χρόνου τον
τεκτονικό ιστό των μετάλλων. Οι διαδικασίες αυτές είναι η φύλλωση ή σχισμός και
η γράμμωση. Ως φύλλωση ορίζεται ο διαχωρισμός της επιφάνειας της μικροδομής
ενός μετάλλου σε στρώσεις. Ως γράμμωση ορίζονται τα γραμμικά στοιχεία στη
μικροδομή ενός μετάλλου με σταθερό προσανατολισμό. Η δομή αυτή προκαλεί
πτυχώσεις στην επιφάνεια της μικροδομής και είναι γνωστή με το όνομα
foliation-transacted-folds ή αλλιώς πτυχές διατεμνόμενες με τη φύλλωση. Με βάση
αυτές τις ιδιότητες επιχειρείται η δημιουργία του αρχικού χωρικού κειμένου. Η
φύλλωση διαχωρίζει μια επίπεδη επιφάνεια σε παράλληλες λωρίδες ίσου πλάτους,
ενώ η γράμμωση που έχει προκύψει από την προηγούμενη φορμαλιστική προσέγγιση
καθορίζει τις πτυχές.
Στη συνέχεια το άναρχο σύστημα των καμπυλών επιδέχεται
κανόνες. Ο κανόνας αφορά τον καθορισμό του αριθμού των καμπυλών της σύνθεσης,
τη γωνία καμπυλότητας, την επανάληψη των γωνιών αυτών καθώς και τις αποστάσεις
μεταξύ των σημείων όπου εμφανίζεται η καμπύλωση. Ο κανόνας εντοπίζεται σε έναν
πυρήνα και στη συνέχεια διατρέχει το υπόλοιπο σύστημα καμπυλών.
Ο κανόνας των πτυχώσεων στο χωρικό πλέον κείμενο έχει ως
αφετηρία τις αντίστοιχες πτυχώσεις που λαμβάνει το έδαφος καθώς ρέει μέσα του
ένας ποταμός. Σε τρισδιάστατο χώρο η έναρξη της σύνθεσης σηματοδοτείται από την
ψηλότερη δυνατή θέση του κορυφαίου των πτυχώσεων κατά το στάδιο της νεότητας
του ποταμού (αντίστοιχη θέση υδροκρίτη). Στη συνέχεια η πορεία διακλαδώνεται
και εμφανίζει αρκετά έντονη καμπύλωση συμφώνα με το στάδιο της ωριμότητας. Το
τέλος της πορείας σηματοδοτείται από τη χαμηλότερη δυνατή θέση του κορυφαίου
των πτυχώσεων και την ομαλή ενοποίηση με το επίπεδο του εδάφους συμφώνα με το
στάδιο του γήρατος.
Οι κανόνες αυτοί στη συνέχεια εφαρμόζονται σε μια από τις
πορείες που γεωμετρικά καθορίστηκε αυτούσια από το context. Η πορεία αυτή
διέρχεται από τη λίμνη Δράνα και καταλήγει στη λίμνη των Νυμφών, συνδέοντας και
εκτρέποντας καθ' όλη την πορεία της υπάρχοντα αναχώματα του τοπίου. Το αρχικό
σημείο εκτροπής εντοπίζεται στη λίμνη Δράνα, όπου εστιάζοντας σε μεγαλύτερη
κλίμακα επανεμφανίζονται οι ίδιοι κανόνες σε πολλαπλές καμπύλες. Η καμπύλη που
διατρέχει ολόκληρη τη σύνθεση αφορά στην κίνηση του αυτοκινήτου, ενώ οι άλλες
δύο που εντοπίζονται στα σημεία διακλάδωσης καθορίζουν τις διαδρομές των πεζών.
Οι αντίστοιχες στάσεις τοποθετούνται επίσης σε σχέση με τις διαδρομές των
πεζών.
Η ιδιότητα της φύλλωσης στο χώρο μετασχηματίζεται σε ένα
σύστημα παράλληλων χάλκινων αντηρίδων, ενώ τα υπόλοιπα μεταλλικά στοιχεία τα
οποία κατευθύνουν τις πορείες και τις στάσεις συνιστούν στην ιδιότητα της
γράμμωσης.
Το σύστημα των καμπύλων αυτών διαδρομών απομακρύνει κατά
τόπους τα νερά της πλημμύρας δημιουργώντας τρύπες στεγνών μικρότοπων, ενώ το
υλικό του χαλκού αποτυπώνει μέσω της διάβρωσης του την κίνηση του νερού στην
παλίρροια και την άμπωτη.
