UΝneighbor/ 国連隣人
Στρατηγική κατοίκησης. Τόκυο 2020.
Φοιτήτρια: Οικονόμου Φλωρεντία
Επιβλέποντες καθηγητές: Δήμητρα Κατσώτα/ Νίκος Σμυρλής
Τμήμα αρχιτεκτόνων μηχανικών, Πανεπιστήμιο Πατρών
Ημερομηνία υποστήριξης: 26/06/2015
Η κατοίκηση στο Τόκυο επαναπροσδιορίζεται με την πέμπτη
γενιά κατοικιών UNneighbor, ανακατατάσσοντας ένα superblock στη Shinjuku. Το
κενό και το ισόγειο ξαναεμφανίζονται. Οι κατοικίες δεν επικοινωνούν μεταξύ τους με τους γείτονες να παύουν να
είναι γείτονες: UN - neighbor. Η στρατηγική απευθύνεται σε όλο το Τόκυο και με
το χρόνο ζωής των κτηρίων στα είκοσι έξι χρόνια ολοκληρώνεται το 2072.
Η πόλη του Τόκυο το 2015 ορίζεται από τις τέσσερις γενιές κατοικιών[1]. Η
έννοια των γενεών στις κατοικίες ορίστηκε από την έρευνα των αρχιτεκτόνων
Atelier Bow-Wow με το έργο τους Tokyo Metabolizing[2] για το Ιαπωνικό περίπτερο
της Biennale αρχιτεκτονικής στη Βενετία το 2010. Το έργο UΝneighbor είναι μια
εκδοχή της πέμπτης γενιάς κατοικιών στο Τόκυο σε αστική κλίμακα επανασχεδιάζοντας
ένα superblock[3] στην πολυσύχναστη περιοχή του Shinjuku.
Η υπάρχουσα κατάσταση του οικοδομικού τετραγώνου
αντιπροσωπεύει το βασικό μοντέλο μιας κατοικημένης περιοχής στο Τόκυο. Διαμέσου
της επιτόπιας έρευνας αλλά και της ανάλυσης του έργου Tokyo Metabolizing
αντιλαμβανόμαστε την ύπαρξη του λεγόμενου "firewall"[4]. Στα
οικοδομικά τετράγωνα του Τόκυο στο κέντρο
οι κατοικίες και οι δρόμοι τοποθετούνται ακανόνιστα, στην περιφέρεια
υπάρχει το firewall και περιμετρικά βρίσκονται
οι κύριοι δρόμοι.
Η ιδέα του έργου UΝneighbor είναι μετακίνηση όλων των
κατοικιών στην περιφέρεια του συγκεκριμένου superblock, προσδιορίζοντας ένα νέο
τοιχίο κατοικιών δίπλα από το γνωστό "firewall" του οικοδομικού
τετραγώνου, δημιουργώντας έτσι ένα νέο κενό στο κέντρο. Οι κατοικίες υψώνονται
σε ένα νέο επίπεδο κατοίκησης πάνω από το έδαφος, δημιουργώντας ένα ακόμα κενό
στο ισόγειο, με σκοπό την τοποθέτηση χρήσεων οι οποίες υπάρχουν ήδη σαν
αυτούσια κτήρια.
Οι κατοικίες ενώνονται μεταξύ τους χωρίς καμία σύνδεση στον
οριζόντιο άξονα, σε αντίθεση με τον κάθετο άξονα κίνησης από και προς αυτές,
στον οποίο όλοι οι κάτοικοι συνυπάρχουν, δημιουργώντας μια νέα γειτονιά στο
επίπεδο της κίνησης και του ισογείου. . Η κάθε κατοικία έχει το δικό της
ιδιωτικό αίθριο.
Το έργο χωρίζεται σε τέσσερα διαφορετικά επίπεδα.
Το πρώτο ονομάζεται "mat"- «χαλί» και αναφέρεται
στο κενό το οποίο έχει δημιουργηθεί στο κέντρο του οικοδομικού τετραγώνου. Στο
κενό αυτό τοποθετούνται τριών ειδών καλλιέργειες: gingko biloba / wisteria
trees / καλλιέργεια τσαγιού. Χρησιμοποιώντας την καλλιέργεια αυτή στις διάφορες
εγκαταστάσεις το οικοδομικό τετράγωνο μπορεί να ανταπεξέλθει σαν αυτόνομος
οργανισμός.
Το δεύτερο επίπεδο λέγεται "pilot"- «πυλωτή» στο
οποίο τοποθετούνται διάφορες χρήσεις χωρισμένες σε πέντε περιοχές οι οποίες
σχετίζονται με την ήδη υπάρχουσα κατάσταση των κτηρίων στην περιφέρεια:
ψυχαγωγία, υγεία, εκπαίδευση, πολιτισμός και αθλητισμός. Στους ενδιάμεσους
χώρους τοποθετούνται χώροι στάθμευσης οι οποίοι είναι βασική ανάγκη για την
πόλη του Τόκυο εξυπηρετώντας όλους τους κάτοικους του τετραγώνου αλλά και τους
περαστικούς.
Το τρίτο επίπεδο είναι το "housing"- κατοικίες.
Έχουν σχεδιαστεί πέντε είδη κατοικιών συμπεριλαμβάνοντας όλες τις παραλλαγές
επέκτασης μέχρι τρείς ορόφους.
Το τέταρτο επίπεδο είναι το "connection" - σύνδεση
το οποίο είναι η οριζόντια κίνηση προς τις αυτόνομες σκάλες - είσοδοι κάθε
κατοικίας.
O τίτλος Unneighbor έχει δοθεί για να τονίσει τη δημιουργία
της νέας γειτονιάς όπου βασικά δεν υπάρχει καμία ουσιώδης σύνδεση των κατοίκων.
Η έλλειψη εξωτερικών παραθύρων και η τάση προς το εσωτερικό αίθριο δημιουργεί
μια κατάσταση νέας γειτονιάς όπου οι γείτονες δεν μπορούν να επικοινωνήσουν
μέσω των κατοικιών τους. Η πραγματική επαφή μεταξύ τους επιτυγχάνεται μόνο μέσω
των κενών χώρων καλλιέργειας, του ισογείου και του ενδιάμεσου χώρου κίνησης.
Το έργο είναι μια πρόταση η οποία απευθύνεται προς όλες τις
περιοχές κατοίκησης στο Τόκυο με τα ίδια δομικά χαρακτηριστικά. Υπολογίζοντας
τον χρόνο ζωής των τεσσάρων γενεών στις κατοικίες ο οποίος είναι είκοσι έξι
χρόνια ανά γενιά και αρχίζοντας την πέμπτη γενιά κατοικιών από το Τόκυο το 2020
η μεταβολή της πόλης μπορεί να συμπληρωθεί μέχρι το 2072 με ένα νέο
επανασχεδιασμένο αστικό τοπίο.
Παραπομπές
[1] Το 1920 στα προάστια του Τόκυο ξεκίνησε η παραγωγή
κατοικιών που εντάσσονταν στη γενεαλογία της "μοντέρνας οικογένειας".
Η ανάπτυξη των προαστίων κατ' αυτό τον τρόπο
συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Το προσδόκιμο ζωής των σπιτιών αυτών είναι
περίπου είκοσι έξι χρόνια με κάποια από αυτά να έχουν ανακατασκευαστεί
τουλάχιστον δύο φορές στο διάστημα των
90 περίπου χρόνων που πέρασαν από την αρχή της παραγωγής τους. Χρονολογίες:
1923-1949-1975-2001.
[2] Η 12η Biennale, Διεθνής έκθεση αρχιτεκτονικής στη
Βενετία διεξάγεται το 2010 συμπίπτει με την επέτειο πενήντα χρόνων ακριβώς μετά
την εμφάνιση του κινήματος των Μεταβολιστών στην Ιαπωνία. Με αφορμή το
περίπτερο της Ιαπωνίας στην έκθεση εκδίδεται το βιβλίο Tokyo Metabolizing από
τους αρχιτέκτονες Koh Kitayama, Yoshiharu Tsukamoto και Ryue Nishizawa, που
παρουσιάζει έναν νέο τύπο μεταβολισμού στην πόλη του Τόκυο, βασισμένος εν μέρη
στην ιδεολογία του μανιφέστο των Μεταβολιστών του 1960. (1 / 2: Kitayama Koh / Tsukamoto Yoshiharu /
Nishizawa Ryue [2010], Tokyo
Metabolizing, Japan: ΤΟΤΟ)
[3] Superblock: οικοδομικά τετράγωνα στο Τόκυο τεραστίων
διαστάσεων.
[4] Σε πολλές περιοχές του Τόκυο ακόμα υπάρχουν ξύλινα
επίπεδα κτήρια όπου σε περίπτωση σεισμού
με το ξέσπασμα μιας πυρκαγιάς μπορεί πολύ εύκολα να επεκταθεί σε όλη την
πόλη. (βλ. Great Kantō, 1923). Για να
αποφευχθεί η καταστροφή έχουν κτιστεί πολυκατοικίες 30 μέτρων στην περιφέρειά
των τετραγώνων. Αυτό λειτουργεί σαν
τοίχος πυροπροστασίας - firewall.
(Yoshiharu Tsukamoto [2007] "Atelier Bow-Wow: Tokyo Anatomy",
online magazine: Archinect
