Διπλωματική Εργασία: Λουτρά στα Καβάσιλα Ιωαννίνων
Φοιτήτρια: Μαύρη Μάρθα
Επιβλέπων Καθηγητής: Παπαγιαννόπουλος Γιώργος
Συμβουλευτική Επιτροπή: Θωμάς Νίκος, Κοζόκος Παναγιώτης
Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
Μάρτιος 2019
Η θειούχα πηγή Καβασίλων ανήκει στο Νόμο Ιωαννίνων και στο Δήμο Κόνιτσας. Απέχει 16,5 χλμ από την Κόνιτσα και 5,5 χλμ από τον οικισμό των Καβασίλων. Η θέση της βρίσκεται στην αριστερή όχθη του ποταμού Σαρανταπόρου, σε υψόμετρο 410 μ.
Στο δρόμο προς την πηγή βρίσκεται σε ένα οροπέδιο η Παναγιά, μια πετρόχτιστη εκκλησία με χρονολογία κατασκευής το 1816, η οποία αποτελεί σημείο έναρξης ενός μονοπατιού με κατεύθυνση την πηγή που ωστόσο λόγω κατολισθήσεων διακόπτεται και καταλήγει να συναντά το δρόμο. Συνεχίζοντας τη διαδρομή και πλησιάζοντας προς την όχθη γίνονται ορατά τα ίχνη από τα παλαιά Λουτρά Πυξαριάς, που βρίσκονται στην απέναντι όχθη του ποταμού. Πρόκειται για ένα κτίριο βομβαρδισμένο κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.
Φτάνοντας στο σημείο της πηγής, συναντάται ένα υδροθεραπευτήριο της δεκαετίας του ’90 που δεν βρίσκεται πλέον σε λειτουργία. Η πηγή λόγω της υφιστάμενης εγκατάστασης δεν είναι ορατή στον επισκέπτη και το θερμό νερό εμφανίζεται σε μια εξωτερική πισίνα από όπου δημιουργείται ένα μικρό ποτάμι που εκβάλλει στο κρύο νερό του Σαρανταπόρου.
Αρχική ιδέα για την εκκίνηση του σχεδιασμού αποτέλεσε η εμφάνιση και ανάδειξη της θερμής πηγής, στο πλαίσιο της δημιουργίας λουτρικών εγκαταστάσεων που συνοδεύονται από χώρους διαμονής. Βασικά ζητούμενα της εργασίας αποτέλεσαν η ένταξη των εγκαταστάσεων στο ιδιαίτερο περιβάλλον του τόπου, η αξιοποίηση του υφιστάμενου μονοπατιού καθώς και η χάραξη νέων μονοπατιών με στόχο τη σύνδεση των λειτουργικών μονάδων μέσα από περιπατητικές διαδρομές που συμβάλλουν στην ανάπτυξη μιας διαλογικής σχέσης μεταξύ ανθρώπου και φυσικού τοπίου.
Οι λουτρικές εγκαταστάσεις επιλέχθηκε να τοποθετηθούν στους πρόποδες του βουνού, σε άμεση σχέση με τη θέση της πηγής, αναδεικνύοντας τη φυσική ροή του θερμού ποταμού, που το κτίριο έχει ως στόχο σημειακά να “αγκαλιάσει” δημιουργώντας έναν εσωστρεφή χώρο για την πραγματοποίηση της λουτρικής διαδικασίας. Οι ξενώνες, αποτελώντας ξεχωριστές μονάδες, επιλέχθηκε να τοποθετηθούν και να ενταχθούν στο δάσος, προσφέροντας μ΄αυτό τον τρόπο στον επισκέπτη τη δυνατότητα να βιώσει μια εμπειρία φιλοξενίας στο άγριο τοπίο.
Οι χαράξεις των λουτρικών εγκαταστάσεων προέκυψαν από τις χαράξεις των μονοπατιών που εξασφαλίζουν την ομαλή κατάβαση και πρόσβαση σε αυτές. Το κτίριο κατ’ αυτό τον τρόπο αποτελεί ένα σταυροδρόμι, ένα σημείο συνάντησης σε μια περιπατητική διαδρομή δίχως τέλος και αρχή, παρέχοντας στον επισκέπτη τη δυνατότητα να περιηγηθεί στο χώρο προτού συμμετάσχει στη λουτρική διαδικασία.
Το κτίριο των λουτρών είναι οργανωμένο σε δύο στάθμες. Στην 1η στάθμη βρίσκεται ο χώρος της πηγής, ο οποίος μέσω μιας ημιυπαίθριας ράμπας συνδέεται με το χώρο της εισόδου των λουτρικών εγκαταστάσεων. Η είσοδος συνοδεύεται από τους χώρους των αποδυτηρίων και τους βοηθητικούς χώρους, ενώ η πρόσβαση στο κεντρικό χώρο των λουτρών πραγματοποιείται μέσω ενός μικρού ημιυπαίθριου περάσματος, το οποίο διασχίζει κάθετα τη ροή του ποταμού που εκβάλλει από την πηγή. Ο κεντρικός χώρος των λουτρών, επίσης ημιυπαίθριος, αποτελείται από μια κεντρική πισίνα που σχηματίζεται από τη ροή του ποταμού και τέσσερις εσωτερικούς και υπόσκαφους χώρους για χαμάμ και βοτανοθεραπεία. Στη 2η στάθμη βρίσκεται ο χώρος του καφέ με ανεξάρτητη είσοδο, ενώ πραγματοποιείται παράλληλα σε τρία σημεία η κατάβαση στην 1η στάθμη και η σύνδεση με τα μονοπάτια που οδηγούν στους ξενώνες και την Παναγιά. Καθώς ο χώρος της πηγής και ο κεντρικός χώρος των λουτρών έχουν μεγάλο ύψος, από τη 2η στάθμη καθίσταται δυνατή η θέαση στο εσωτερικό των χώρων.
Αναλογίζοντας την ιστορία των λουτρών στη διάρκεια του χρόνου, η οποία είναι συνδεδεμένη με την ψυχοσωματική υγεία, τον εξαγνισμό και την αναζωογόνηση του πνεύματος, προσοχή δόθηκε στη μελέτη της ιδιαίτερης ατμόσφαιρας αυτών των χώρων, με στόχο τη δημιουργία μιας χωρικής συνθήκης που να αποπνέει γαλήνη και ηρεμία αφυπνίζοντας τις αισθήσεις, στο πλαίσιο μιας μυσταγωγίας, που δεν στοχεύει τόσο στην ανάδειξη του ιαματικού χαρακτήρα των λουτρών, όσο στη δημιουργία μιας “γέφυρας” που αποσκοπεί να αποκαταστήσει τη σύνδεση της ανθρώπινης ύπαρξης με την εσώτερη της φύση.
Σημείωση: Το σύνολο της εργασίας βρίσκεται στο Issuu.
