ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΣ ΑΤΑΒΙΣΜΟΣ ΚΑΙ «ΕΤΕΡΟΤΟΠΙΑ» ΣΤΟ ΑΣΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ ΤΗΣ ΠΑΤΡΑΣ
ΦΟΙΤΗΤΡΙΑ: ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ
ΣΙΜΟΥ
ΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΑ: Α. ΡΟΔΗ
ΤΜΗΜΑ
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ
ΠΑΤΡΩΝ
ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ
ΕΤΟΣ 2018-2019
Η διπλωματική εργασία έχει ως βάση τη διαμορφωμένη κατάσταση του αστικού τοπίου της πόλης, τις δυνατότητες βελτίωσης του δημόσιου χαρακτήρα της και του ελεύθερου χώρου με στόχο παρεμβάσεις που θα μπορούν να εφαρμοστούν στις δεδομένες συνθήκες, λαμβάνοντας υπόψη την πολεοδομική πρόταση ενός προγόνου (atavus), αλλά και τη δημιουργία χώρων που εκλείπουν.
Η αναζήτηση ξεκίνησε από την εξέλιξη του σχεδίου πόλης της Πάτρας, το Ιστορικό της Κέντρο, το οποίο έχει στοιχεία που το κάνουν να ξεχωρίζει, αλλά και την πρόταση του σχεδίου πόλης του Σταμάτη Βούλγαρη. Στο οριοθετημένο, από το 1885, Ιστορικό Κέντρο χαρτογραφούνται διατηρητέα κτήρια, αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία, η κυκλοφορία του προαστιακού και τα πεζοδρομημένα τμήματα της πόλης, καθώς και το ίχνος του σχεδίου του Βούλγαρη. Η αλληλοεπικάλυψη των επιπέδων αυτής της αναζήτησης σε συνδυασμό με 8 σημεία της πόλης που ο Βούλγαρης ορίζει με υποσημείωσή του ως «αφιερωμένους τόπους», οδήγησαν σε ένα από τα σημεία που έφεραν όλα τα στοιχεία της αναζήτησης και αποτέλεσαν το πεδίο παρέμβασης της πρότασης αυτής της διπλωματικής. Οι πολεοδομικές αρχές του Στ. Βούλγαρη και οι φιλοσοφικές αρχές του Μ. Φουκώ αποτελούν το έναυσμα για τις νέες μορφές και τις χρήσεις της παρέμβασης αυτής.
Τα οικοδομικά τετράγωνα 519-520-526-527 (που περικλείονται από τις οδούς Βότση/Ρήγα Φεραίου/Πατρέως/Όθωνος-Αμαλίας) είναι εκείνα που μελετήθηκαν, αποτυπώθηκαν και διαμορφώθηκαν στην εργασία, με μια αταβιστική προσέγγιση, για να δώσουν στην πόλη τόπους «έτερους». Τέσσερα οικοδομικά τετράγωνα που φιλοξενούν τυπικές αστικές πολυκατοικίες και διατηρητέα, βρίσκονται στην όψη του θαλάσσιου μετώπου, που θα είναι ορατό από όσους πλέον θα περπατάνε στον ελεύθερο και δημόσιο χώρο της προβλήτας και «περικυκλώνονται» καθημερινά από εκατοντάδες κόσμου που κυκλοφορεί μέσα στην πόλη, διαμορφώνονται πλέον με νέους όρους. Παρεμβάσεις στο επίπεδο του εδάφους, των όψεων, αλλά και των δωμάτων -με ταυτόχρονη αφαίρεση κάθε αυθαίρετης κατασκευής- στοχεύουν στην αλλαγή της οπτικής του περιπατητή του θαλασσίου μετώπου, αλλά κυρίως του ανθρώπου που κυκλοφορεί, περιηγείται και ζει στο ιστορικό κέντρο. Παρεμβάσεις οι οποίες, με τη διατήρηση βασικών αρχών σχεδιασμού, θα μπορούσαν να εφαρμοστούν και σε άλλα οικοδομικά τετράγωνα του Κέντρου.
Σε ένα υπόβαθρο περίπου 10.000τμ αυξήθηκαν κατά 50% οι ελεύθεροι χώροι και κατά 200% οι δημόσιοι. Όγκοι αφαιρέθηκαν, αλλά και προστέθηκαν για να διαμορφωθεί στη στάθμη του ισογείου η μορφολογία του Βούλγαρη, νέοι χώροι και χρήσεις φιλοξενούνται στα δύο –πλέον- οικοδομικά τετράγωνα, ενώ δημιουργήθηκαν μια στεγασμένη πλατεία (1200τμ), αλλά και μια «αλάνα» αφιερωμένη στα παιδιά (500τμ). Χώροι πολιτισμού για το κοινό, αίθουσες για πολιτιστικούς συλλόγους και φορείς, στεγασμένοι δημόσιοι χώροι, ενοποιημένα δώματα και νέες κατασκευές στις απολήξεις που θα μπορούν να φιλοξενήσουν διάφορες χρήσεις, μείωση του ύψους των πολυκατοικιών που δίνουν τη δυνατότητα θέασης στη θάλασσα από διαφορετικά σημεία της πόλης, καθώς και χώροι για τα παιδιά που λείπουν από το ιστορικό κέντρο, είναι όσα περιλαμβάνονται στην πρόταση.
Σε κάθε πρόταση που αλλάζει το οικείο, το σύνηθες και το μέχρι σήμερα γνωστό, υπάρχουν παραχωρήσεις, υποχωρήσεις και παραδοχές που θα γίνουν προς όφελος κάποιας πλευράς. Το «κενό» φέρνει αμηχανία και πρέπει θα αποκτήσει ουσία μέσα από τη χρήση του, ενώ σημασία έχει πάντα η προτεραιότητα που ορίζει κανείς ως αφετηρία του σχεδιασμού.
