Διπλωματική Εργασία: Αστικές Ιστορίες, Απόπειρες "κατασκευής" μιας διαφορετικής καθημερινότητας
Φοιτήτριες: Μπούντρη Σοφία, Πορτέση Στέλα, Τσιαμούρα Ιωάννα
Επιβλέπουσα Καθηγήτρια: Αλεξάνδρα Αλεξοπούλου
Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης | Φεβρουάριος 2018
Η σύγχρονη πόλη είναι φτιαγμένη έτσι ώστε να οργανώνει την καθημερινότητά μας και τις ζωές μας με ένα συγκεκριμένο τρόπο. Ανθρώπινες συμπεριφορές και κινήσεις εγείρονται και διαμορφώνονται από το αστικό περιβάλλον στο οποίο συμβαίνουν. Σε αυτόν ακριβώς τον τρόπο οργάνωσης της πόλης και της ζωής μέσα σε αυτή εστιάζει η παρούσα διπλωματική εργασία. Στον τρόπο, δηλαδή, που η πόλη επηρεάζει, οργανώνει και οριοθετεί τις ανθρώπινες συμπεριφορές και κινήσεις-στάσεις των σωμάτων και που πολλές φορές αποτρέπει την έκφραση, τη συνάντηση, τη συλλογική δράση, το παιχνίδι κι εν τέλει τη φαντασία να υπάρξει μέσα σε αυτή. Αυτή την κανονικότητα είναι που προσπαθούμε να «πειράξουμε» εντοπίζοντας διάφορα μοτίβα αστικής ζωής και κατά πόσο αυτά μπορούν να διαρρηχθούν...
Σαν περιοχή μελέτης επιλέγουμε το Ντεπώ στην ανατολική Θεσσαλονίκη. Εστιάζουμε στους χώρους που χρησιμοποιούνται καθημερινά για διέλευση, που μοιάζουν άδειοι και αδιάφοροι, χώροι «σε αναμονή» καθώς και στον οδικό άξονα της Βασιλίσσης Όλγας, ένα οδικό κανάλι έντονης κίνησης, ζωής και εικόνων.
Ο τρόπος μελέτης βασίζεται σε «πειρά[γ]ματα» που οργανώνουμε και ουσιαστικά πρόκειται για συμβάντα-δράσεις που επιχειρούν να εμπλέξουν -στιγμιαία και μη- τους χρήστες του δημόσιου χώρου με απώτερο σκοπό να αναδυθούν ιστορίες διαφορετικές από την κυρίαρχη αστική αφήγηση της ζωής στην πόλη.
Και κάπως έτσι οργανώνονται «αστικές ιστορίες» σα μικρές απόπειρες μια άλλης καθημερινότητας προσπαθώντας να εγείρουν τη φαντασία, να εντάξουν το παιχνίδι στην καθημερινότητα, να προωθήσουν την οικειοποίηση του δημόσιου χώρου, από τους ανθρώπους που τον διασχίζουν, και τη συνάντηση των ανθρώπων της γειτονιάς αλλά και της πόλης εν γένει.
Μέσα από τα ιδιότυπα πειρά(γ)ματα παρατηρήσαμε, καταγράψαμε και εν τέλει είδαμε να αναδύονται δυνατότητες για μια διαφορετική καθημερινότητα μέσα στους ενδιάμεσους αυτούς δημόσιους χώρους της πόλης. Τα όρια της συμπεριφοράς του ανθρώπινου σώματος και η αυστηρή τους ρύθμιση εντός συγκεκριμένων χώρων τέθηκε υπό αμφισβήτηση. Ο δημόσιος χώρος μετασχηματίστηκε, έστω και στιγμιαία ή παροδικά από χώρο μετάβασης σε χώρο ζωής, παιχνιδιού και ουσιαστικής παρουσίας του ανθρώπου σε αυτούς, ενώ οι άλλοτε ατομικές ενέργειες συναντήθηκαν και έγιναν συλλογικές.
Αρκεί λοιπόν ένα μικρό έναυσμα για να αποκτήσει ζωή ένας τέτοιος χώρος. Και από την άλλη, μικρές και απλές χειρονομίες που θα αναδείξουν τις χωρικές τους δυνατότητες, σε αντίθεση με τον υπερσχεδιασμό (πχ. κατατμημένοι ακάλυπτοι και πεζόδρομοι από διάφορα αστικά παρτέρια) που χαρακτηρίζει την υφιστάμενη κατάστασή τους.
Με βάση τις παραπάνω διαπιστώσεις, επιδιώκουμε να φανταστούμε και να σχεδιάσουμε τους υφιστάμενους χώρους, ως χώρους υποδοχής νέων αστικών ιστοριών μιας διαφορετικής καθημερινότητας. Προτείνουμε ήπιες διαμορφώσεις, πιλοτικού χαρακτήρα, ανάλογα με τις δυνατότητες του εκάστοτε χώρου. Λαμβάνοντας πολλές από τις εικόνες και κινήσεις που καταγράψαμε ως σχεδιαστικές αφορμές/αφετηρίες, διαμορφώνουμε ήπιες κλίσεις για να επανεντάξουμε και να τονώσουμε το παιχνίδι στην καθημερινότητα μέσω της επαναλαμβανόμενης κίνησης. Συστήνουμε κατασκευές που ενοποιούν τους κατακερματισμένους και αμήχανους υπάρχοντες χώρους, ενώ οι μη διαμορφωμένοι αποκτούν ενιαίο μικροεξοπλισμό χωρίς να υπερσχεδιάζονται.
Επιχειρούμε να εμπλέξουμε τους κατοίκους των διπλανών πολυκατοικιών με γλάστρες κοινής φροντίδας και κοινές μπουγάδες στα μπαλκόνια τους. Δίνουμε χώρο στις ζωγραφιές των παιδιών που σε ένα απλό αστικό δάπεδο, βλέπουν ένα μεγάλο καμβά. Πρόκειται ουσιαστικά για ελαφριές κατασκευές με δυνατότητα μετασχηματισμού από τους ίδιους τους χρήστες, προκειμένου να φτιάξουν εκείνοι τις δικές τους, νέες, αστικές ιστορίες..
