Διπλωματική εργασία: Επαναπροσδιορίζοντας τον Αστικό Εποικισμό {colonie urbaine}
Φοιτητές: Γεωργακάκου Μάρθα, Μπάκας
Δημήτριος
Επιβλέπουσα: Ρόδη
Άλκηστις
Σχολή: Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
Πανεπιστημίου Πατρών, Οκτώβριος 2019
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ο όρος «αστικός εποικισμός» του
Στάμου Παπαδάκη έχει δανειστεί από την ακόλουθη εργασία για να
επαναπροσδιοριστεί στη Αθήνα του σήμερα, μια πόλη που έχει δομηθεί με στόχο την
μέγιστη κάλυψη εδάφους.
Το πρώτο μέρος αποτελείτε από την
σύγκριση του πολεοδομικού σχεδίου του Κλεάνθη και Schaubert με το σχέδιο της υπάρχουσας
κατάστασης, ως προς τον αριθμό και μέγεθος των οικοδομικών τετραγώνων, καθώς
και μήκος δρόμων.
Ακόμα, συγκρίνοντας ΟΤ άλλων πόλεων με τον αστικό ιστό
της Αθήνας, παρατηρείται ότι αυτά καταλαμβάνουν όσο 4 οικοδομικά τετράγωνα.
Έτσι, δημιουργείται ένα πιλοτικό
προτζεκτ ενοποίησης 4 οικοδομικών τετραγώνων, το οποίο θα μπορούσε να επεκταθεί
στον αστικό ιστό της Αθήνας, με σκοπό την επαναφορά του αστικού εποικισμού της,
βελτιώνοντας τις συνθήκες διαβίωσης στο οικοδομικό τετράγωνο.
Το νέο ΟΤ τοποθετείται
εντός των δρόμων Αχαρνών, Ιουλιανού, Αριστοτέλους και Ηπείρου.
Έπειτα από την αποτύπωση της
υφιστάμενης κατάστασης των τεσσάρων ΟΤ διαμορφώνεται το νέο ΟΤ αποτελούμενο από
νέες επιχειρήσεις και καινοτομίες σε συνδυασμό με κατοίκηση.
Βασική ιδέα της διαμόρφωσης αυτού
ήταν η ενοποίηση των ακάλυπτων χώρων και η ανάδειξη των νεοκλασικών, μέσω της αφαίρεσης
μέρους κτηρίων μπροστά από τις όψεις.
ΚΕΙΜΕΝΟ
Στην ακόλουθη εργασία δανειζόμαστε τον όρο «αστικός επικοισμός» του Στάμου
Παπαδάκη για να τον επαναπροσδιορίσουμε στη Αθήνα του σήμερα, μια πόλη που έχει
δομηθεί με στόχο την μέγιστη κάλυψη εδάφους, με πολλά μικρά οικοδομικά
τετράγωνα και στενούς δρόμους, και όχι την υγιή διαβίωση σε αυτή.
Το πρώτο μέρος αποτελείτε από την σύγκριση του πολεοδομικού σχεδίου του
Κλεάνθη και Schaubert με το σχέδιο της
υπάρχουσας κατάστασης.
Αρχικά, μελετήθηκε ως προς τον αριθμό και μέγεθος των οικοδομικών
τετραγώνων παρατηρώντας την αύξηση του αριθμού και μείωση του μέσου εμβαδού
τους.
Έπειτα μελετήθηκε ως προς τον αριθμό και το μήκος των δρόμων οι οποίοι
ταξινομήθηκαν σε βασικούς, δευτερεύοντες και πεζόδρομους. Παρατηρείται αντίστοιχα
αύξηση του αριθμού τους και μείωση του
μέσου μήκους αυτών. Τέλος μετά την σύγκριση γίνεται αντιληπτό πως παρά τις
διαφοροποιήσεις των σχεδίων διατηρούνται ορισμένες κεντρικές αρτηρίες- ίχνη.
Επιπλέον, από την ανάλυση της ερευνητικής εργασίας καταλήξαμε ότι τα
μεγαλύτερα ΟΤ είναι τα πιο αποδοτικά για τους συγχρόνους ρυθμούς της κοινωνίας.
Συγκρίνοντας ΟΤ άλλων πόλεων με τον αστικό ιστό της Αθήνας, παρατηρείται ότι
αυτά καταλαμβάνουν όσο 4 οικοδομικά τετράγωνα της. Πραγματοποιήθηκαν επιπλέον
μελέτες περί χτιστού άχτιστου, ύψους κτηρίων και σκίασης αυτών. Γίνεται
αντιληπτό ότι ο ουρανοξύστης παρουσιάζει τις καλύτερες τιμές διαγραμμάτων όμως στο επίπεδο της Αθήνας και δε του
κέντρου της, η μορφή του οικοδομικού
τετραγώνου της Βαρκελώνης είναι πιο αντιπροσωπευτική.
Έτσι, προέκυψε ένα νέο σχέδιο πόλεως ενοποίησης οικοδομικών τετραγώνων που
βασίζεται αρκετά στο πρωταρχικό σχέδιο του Κλεάνθη-Schaubert και επεκτείνεται αντίστοιχα
στον ιστό. Ουσιαστικά ενοποιήθηκαν, κατά μέσο όρο 4 ο.τ. ,διατηρώντας τους κύριους
δρόμους και μη εμποδίζοντας την προγραμματισμένη κίνηση των ΜΜΜ.
Η επιλογή τοποθέτησης του νέου Ο.Τ. γίνεται
γύρω από τους δρόμους Αχαρνών, Ιουλιανού, Αριστοτέλους, και Ηπείρου, με κριτήριο το
σημείο σύνδεσης του κεντρικού
σιδηροδρομικού σταθμού, του Εθνικού αρχαιολογικού μουσείου και του Μετσοβίου
πολυτεχνείου. Καθώς και των αστικών στάσεων περιμετρικά σε αυτό.
Σε επόμενο στάδιο, στην εργασία αποτυπώθηκε , η υφιστάμενη κατάσταση των
τεσσάρων Ο.Τ.
Ξεκινώντας από την χρονολογική
ανέγερση κτηρίων ανά 5ετία. οι
οικοδομικές άδειες τους συγκεντρώθηκαν από την πολεοδομία Αθηνών, Παρατηρείται
ότι την δεκαετία του 60` γίνεται απότομη αύξηση οικοδομής κτηρίων, ενώ σε
επόμενες δεκαετίες μικρότερη οικοδομή κτηρίων
Επιπλέον καταγράφηκαν οι εγκαταλελειμμένοι
κενοί χώροι-διαμερίσματα.
Αποτυπώνεται η κάτοψη και τονίζονται τα σχέδια κτηρίων που βρέθηκαν.
Στη συνέχεια παρουσιάζεται η αποτύπωση των όψεων της υπάρχουσας κατάστασης.
Παρατηρούνται ποικίλες
μορφολογικές διαφορές μεταξύ τους παρατηρούνται ποικίλες μορφολογικές διαφορές
μεταξύ τους.
Τέλος δημιουργείται το τρισδιάστατο μοντέλο της
υπάρχουσας κατάστασης.
Μέσω διάφορων διαγραμμάτων του νέου αστικού τετραγώνου, με κριτήρια την
ανάδειξη και διατήρηση των νεοκλασικών, καθώς και την ενοποίηση των ακάλυπτων
χώρων, προκύπτουν οι τελικοί κανόνες της παρέμβασης.
Μετά την μελέτη του κτιστού άχτιστου και του δυσδιάστατου υψομετρικού
μοντέλου, αρχικά μεγαλώνουν οι επιμέρους ακάλυπτοι μέχρι 17 μέτρα από τις όψεις
ως μέσο όρο της υπάρχουσας κατάστασης και ενοποιούνται μεταξύ τους, μέσω της
αφαίρεσης μέρους κτηρίων, που βλέπουν τις όψεις των νεοκλασικών και αυξάνοντας
το ύψος αυτών στο επιτρεπτό, κερδίζοντας έτσι τα τετραγωνικά που αφαιρέθηκαν
στο προηγούμενο στάδιο.
Είναι ένα πιλοτικό προτζεκτ το
οποίο θα μπορούσε να επεκταθεί στον αστικό ιστό της Αθήνας, με σκοπό την
επαναφορά του αστικού εποικισμού της, βελτιώνοντας τις συνθήκες διαβίωσης στο
οικοδομικό τετράγωνο.
Το νέο Ο.Τ. που διαμορφώθηκε
αποτελείται από νέες επιχειρήσεις και καινοτομίες σε συνδυασμό με κατοίκηση. Πιο συγκεκριμένα
διατηρείται η προ υπάρχουσα τοποθέτηση πρασίνου περιμετρικά του τετραγώνου και υποχωρούν οι εξωτερικές όψεις του ισογείου κατά 2 μέτρα πλαταίνοντας το εξωτερικό
πεζοδρόμιο. Στο ισόγειο τοποθετούνται χώροι υποδοχής των επιχειρήσεων και
καταστήματα. Δημιουργείτε διάδρομος κατά μήκος των εσωτερικών όψεων με ράμπες
επιλύοντας τις υψομετρικές διαφορές για την ανεμπόδιστη κίνηση και των ΑΜΕΑ και
επιτυγχάνεται η σύνδεση του εσωτερικού χώρου των κτηρίων με τον αναδιαμορφωμένο
ακάλυπτο. Δημιουργείτε διάδρομος κατά μήκος των εσωτερικών όψεων με ράμπες
επιλύοντας τις υψομετρικές διαφορές για την ανεμπόδιστη κίνηση και των ΑΜΕΑ και
επιτυγχάνεται η σύνδεση του εσωτερικού χώρου των κτηρίων με τον αναδιαμορφωμένο
ακάλυπτο.
Τα νεοκλασικά αποτελούν την σύνδεση των προηγούμενων 4 Ο.Τ. και υιοθετούν
δημόσιο χαρακτήρα καθώς βρίσκονται στον κεντρικό άξονα του νέου οικοδομικού
τετραγώνου και συνδέουν την κατοίκηση και τις εγκαταστάσεις γραφείων .
Οι δρόμοι αδειάζουν από παρκαρισμένα οχήματα, οδηγώντας τα σε υπόγειο χώρο
στάθμευσης κάτω από τον ακάλυπτο χώρο. Η είσοδος σε αυτό γίνεται από τον πιο
κεντρικό δρόμο, αυτόν της οδού Αχαρνών ενώ η έξοδος, σε δευτερεύον, αυτόν της
οδού Ηπείρου.
Η διαμόρφωση του 3ου επιπέδου γίνεται με χώρους
γραφείων στα δύο βόρεια Ο.Τ., και τυποποιημένους χώρους κατοίκησης στα δύο νότια, οι οποίοι απευθύνονται σε 2 έως 4
άτομα. Ακόμα έχουν διαμορφωθεί ειδικά δωμάτια αναπήρων. Επιπροσθέτως δημιουργούνται χώροι συνάθροισης
κοντά στα κλιμακοστάσια και επιχειρείται η εύκολη κίνηση των αναπήρων σε όλους
τους χώρους. Επιπλέον προστίθεται ενιαίο
μπαλκόνι κατά μήκος των εσωτερικών όψεων.
Και στα δύο προγράμματα
χαράσσεται κεντρικός διάδρομος δημιουργώντας τους επιμέρους χώρους εκατέρωθεν
αυτού.
Το δώμα αποτελεί κοινόχρηστο
χώρο και διαμορφώνεται με βάση τις οπτικές φυγές και τα ίχνη υψομετρικών
γραμμών του εδάφους. Σε μελέτη με τα περιμετρικά κτήρια τοποθετούνται χώροι
εστίασης σε σημεία με ανεμπόδιστη θέα,
λόγω χαμηλών απέναντι κτηρίων.
Στη συνέχεια παρουσιάζονται οι
αναδιαμορφωμένες εξωτερικές όψεις. Με εμφανή την τοποθέτηση 2-3ων ορόφων
τετραγωνικών ανοιγμάτων, όντας κοινόχρηστοι χώροι συνάθροισης.
Και την προσπάθεια
ευθυγράμμισης του ανώτατου επιπέδου των κτηρίων.
Τέλος παρουσιάζεται το ανάπτυγμα των εσωτερικών όψεων και οι
ενδεικτικές τομές των κτηρίων.
Ακολουθεί το διάγραμμα με τις
επιμέρους επεμβάσεις καθ ύψος.
Διατηρούνται τα νεοκλασικά και
οι υψομετρικές γραμμές του εδάφους σε επίπεδα.
Αναδεικνύονται τα ίχνη των
αποκομμένων κτηρίων.
Διατηρούνται τα υπάρχοντα
κλιμακοστάσια και επανασχεδιάζεται η κάτοψη.
Επεμβάσεις γίνονται στις όψεις
και ενοποιούνται τα επίπεδα των κτηρίων.
Προστίθεται ενιαίο μπαλκόνι
στις εσωτερικές όψεις.
Και δημιουργούνται τετραγωνικά
ανοίγματα στους χώρους συνάθροισης στις όψεις.
Τέλος γίνεται προσθήκη
επιπλέον ορόφων και διαμορφώνεται το δώμα τους.
Όπως φαίνεται σε γενικό
ισομετρικό μοντέλο το νέο αναδιαμορφωμένο οικοδομικό τετράγωνο.
Σε εικονική αναπαράσταση
γίνεται αντιληπτή η έμφαση στα νεοκλασικά που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στις
επεμβάσεις του Ο.Τ. Και σε επόμενο αναδεικνύεται ένας 3όροφος χώρος
συνάθροισης.
Τέλος παρουσιάζονται άλλες
οπτικές φυγές των παρέμβάσεων στο οικοδομικό τετράγωνο.
