Διπλωματική εργασία: Επισκευαστήριο: αναδημιουργώντας το
καρνάγιο
Φοιτήτρια: Ελισάβετ Μπαλτόγλου
Επιβλέπουσα: Ίρις Λυκουριώτη
Σχολή: Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, 2020
Αφορμή αυτής της διπλωματικής εργασίας αποτέλεσε το Μέτρο
6.1.10 της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την οριστική παύση των αλιευτικών
δραστηριοτήτων και τη διάλυση των αλιευτικών σκαφών, στοχεύοντας κυρίως στα
παραδοσιακά σκαριά, τα καΐκια.
Βασικός στόχος είναι η δημιουργία μιας νέας χρήσης για τα
ξύλινα σκάφη ώστε να αναγνωριστεί η σημασία της διατήρησής τους στα θαλάσσια
ύδατα της χώρας, καθώς και του αντίκτυπου που έχει η παρουσία τους στην
εκάστοτε τοπική κοινωνία.
 |
| Άνω Κουφονήσι |
Συγκεκριμένα, θα εστιάσουμε στο Κουφονήσι, επιλογή με διττή
σημασία: αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της πληγής που έχει δημιουργήσει το
εν λόγω μέτρο, ενώ παράλληλα καλείται να αποφύγει την παγίδα που έπεσαν τα
προηγούμενα χρόνια πρώην «εναλλακτικοί τουριστικοί προορισμοί»: να μην
παρασυρθεί, δηλαδή, από την αυξημένη τουριστική κίνηση, εγκαταλείποντας τον
χαρακτήρα του για χάρη μιας κοινότυπης λογικής, που θα πληγώσει ανεπανόρθωτα
αυτή ακριβώς τη μοναδικότητά του: τα καΐκια, το καρνάγιο και τους ανθρώπους που
τα απαρτίζουν.
 |
| Ψαράς |
Βασικός λειτουργικός άξονας είναι η διευκόλυνση της
επισκευής των σκαφών, μέσω της διατήρησης του καρνάγιου και της άμεσης
βελτίωσής του. Πυρήνα αποτελούν οι αλιείς και οι μαστορικές ικανότητες που
έχουν αποκτήσει στο πέρασμα των χρόνων ως βασικοί λειτουργοί του καρνάγιου του
νησιού.
 |
| Διάγραμμα σκέψης |
Η νέα χρήση της βάρκας που προτείνεται εδώ είναι η συλλογή
πλαστικών απορριμμάτων από τα νησιά του Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων, με
σκοπό την ανακύκλωσή τους στα κατάλληλα διαμορφωμένα εργαστήρια που βρίσκονται
στο οικόπεδο μελέτης, μέχρις ότου
επουλωθούν οι θαλάσσιες περιοχές και οι αλιείς να μπορούν να ψαρέψουν
και πάλι.
 |
| Precious plastic |
Για την επεξεργασία των πλαστικών προτείνεται η χρήση του
συστήματος ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης που έχει δημιουργήσει η ομάδα
Precious Plastic, με τέσσερα βασικά μηχανήματα: μηχάνημα κοπής, εξωθητής,
εγχυτής και συμπυκνωτής.
 |
| Διάγραμμα πλαστικού |
Εδώ, προτείνονται ως εργαστήρια το πλαστικό στο καΐκι, η
κατασκευή καλουπιών, καθώς και εργαστήρια μετεκπαίδευσης. Οι συμμετέχοντες εμπλέκονται στη διαδικασία
επεξεργασίας πλαστικού, αλλά ταυτόχρονα τους δίνεται η δυνατότητα να γίνουν
μέρος της επισκευής των βαρκών.
 |
| Τοπογραφικό |
Περιλαμβάνει την εργαλειοθήκη, την αποκατάσταση και
επιδιόρθωση των βάζων, τον χώρο των εργαστηρίων, τους κοινόχρηστους χώρους
βορειότερα και τον χώρο της υποδοχής, και, τέλος, τα καταλύματα που βρίσκονται
στο δυτικό κομμάτι του οικοπέδου, με θέα προς τις κορυφές της Νάξου.
 |
| Βάζα-εργαλειοθήκη |
Πρώτο μέλημα είναι η αποκατάσταση των «βάζων», κατασκευή που
χρησιμοποιείται στα καρνάγια για την ανέλκυση και την καθέλκυση του σκάφους.
Στον ίδιο χώρο προστίθεται και ένα κτήριο στο οποίο θα στεγάζεται η
εργαλειοθήκη των χρηστών του καρνάγιου.
 |
| Εργαστήρια |
Ακριβώς δίπλα, στο οικόπεδο μελέτης, τοποθετείται το σύμπλεγμα
πέντε κτηρίων, όπου στεγάζονται οι δραστηριότητες των εργαστηρίων. Στο κτήριο
(1) γίνεται η συλλογή και διαλογή του πλαστικού. Στο κτήριο (2), γίνεται η
διαλογή και η κοπή των πλαστικών. Έπειτα, οδηγούμαστε στον εξωτερικό χώρο, όπου
γίνεται το πλύσιμο των κομματιών στις ειδικές εγκαταστάσεις. Στη συνέχεια και
μέχρι την απόληξη αυτού του τοίχου, βλέπουμε και την πλαστική «μπουγάδα».
Έπειτα, ανηφορίζοντας ελάχιστα, βρισκόμαστε στο κτήριο (3),
το οποίο αποτελεί τον βασικό χώρο αποθήκευσης. Στη συνέχεια αυτού συναντάμε το
κτήριο (4), όπου βρίσκονται και τα υπόλοιπα τρία μηχανήματα επεξεργασίας
πλαστικού. Στο κτήριο (5) περνάνε τα τελικά κομμάτια, μετά την επεξεργασία
τους. Στο τέλος του κτηρίου βλέπουμε και εγκαταστάσεις WC που εξυπηρετούν τα εργαστήρια.
Τέλος, στον υπαίθριο χώρο με την ένδειξη (6), λαμβάνουν χώρα
τα υπαίθρια εργαστήρια.
 |
| Κοινόχρηστοι χώροι |
Ακολουθώντας το ελαφρώς ανηφορικό μονοπάτι μεταξύ των δύο
βόρειων κτηρίων της περιοχής των εργαστηρίων, βρίσκεται κανείς σε ένα μικρό
πέρασμα που οδηγεί στους κοινόχρηστους χώρους, και το πιο ψηλό σημείο του
οικοπέδου. Εδώ, βρίσκουμε την κοινόχρηστη κουζίνα (7), το WC (8), καθώς και τον
χώρο της έκθεσης των πλαστικών (9).
 |
| Υποδοχή |
Περνώντας από τον κήπο, βρισκόμαστε στην υποδοχή και τον
βοηθητικό χώρο.
 |
| Καταλύματα α |
 |
| Καταλύματα β |
Τέλος, στην άλλη πλευρά του λόφου βρίσκουμε τα καταλύματα,
που αφορούν τόσο τους ψαράδες που ενδέχεται να χρησιμοποιήσουν το
εκσυγχρονισμένο, πλέον, καρνάγιο της περιοχής κατά τους χειμερινούς μήνες, όσο
και τους ανθρώπους που θα επισκέπτονται την τοποθεσία για να συμμετάσχουν σε
κάποιο από τα εργαστήρια που θα διοργανώνονται.
 |
| Κύριος Μιχάλης |
Εν
κατακλείδι, η επανεξέταση υλικών στοιχείων με αρνητικό πρόσημο, όπως τα
απορρίμματα πλαστικού, είναι απαραίτητη για να αναδυθεί ο πραγματικός τους
χαρακτήρας ως συμβολικά φορτισμένα συστατικά μιας καταναλωτικής κοινωνίας της
υπεραφθονίας, που έχει θεοποιήσει το νέο, τη μόδα και την αλλαγή –κλείνοντας
αυτόματα κάθε ξεπερασμένο ίχνος του χθες σε μουσεία ή συλλογές. Στη προκειμένη
περίπτωση, στο στόχαστρο μπαίνουν τα καΐκια και ότι αυτά περιλαμβάνουν.
