Διπλωματική εργασία: Ιδιωματικές προβολές: Η
περίπτωση του κτηρίου της 5ης Μεραρχίας Στρατού στα Χανιά
Φοιτήτρια: Ζανιδάκη Ελευθερία
Επιβλέπουσα: Στυλιανή Λεφάκη
Σχολή: Α Π Θ, 2020
O Flusser στο
βιβλίο του «The Shape of Things»,
αναφέρει ότι η δημιουργία ενός αντικειμένου, είναι η επιβολή της μορφής στην
ύλη. Το υλικό (από)διαμορφώνεται, ενώ παράλληλα η μορφή διαστρεβλώνεται,
παραμορφώνεται. Η όψη ενός αντικειμένου δεν αναφέρεται παρά σε ένα μεταβατικό
στάδιο της ύλης. Η μορφή είναι το κυρίαρχο και ακατάληπτο «χαρακτηριστικό». Η
μορφή είναι υπαρκτή, ενώ ο φορέας (ύλη) το πρόδηλο.
Η μορφή δεν αποτελεί ανακάλυψη ή εφεύρεση, πλατωνική ιδέα ή
φαντασιοκόπημα. Πρόκειται για συνδυασμό φορέων με σκοπό την παραγωγή
πρωτοτύπων/μοντέλων. Αν η μορφή είναι τροπικός προσδιορισμός της ύλης και η ύλη
επιθετικός προσδιορισμός της μορφής, τότε ο σχεδιασμός αποτελεί προσδιοριστική
μορφογεννητική μέθοδο για την ύλη.
Όλες οι μορφές ανεξάρτητα από την προέλευση και την ταυτότητα
τους είναι «συνεχείς» και ανεξάρτητες. Απαλλαγμένες από χώρο και χρόνο. Εάν απελευθερώσουμε τα «αντικείμενα» από την
«ύλη» σε θεωρητικό επίπεδο, το αποτέλεσμα θα είναι «μη υλικές» μορφές, διάφανα
είδωλα των υπό μελέτη αντικειμένων. Μέσα από τη διαφάνεια αυτή, καθιστά δυνατή
την ανάδυση της διαδικασίας γέννησης τους. Η επεμβατική και δια-υποκειμενική,
πλευρά τους είναι πλέον εμφανής. Οι υπό μελέτη μορφές, αποτελούνται από
πληροφορίες, που έρχονται στην επιφάνεια, αναμένοντας αποκωδικοποίηση.
«Το παρελθόν δεν
περιμένει να το ανακαλύψουμε. Αναμένει να το αναγνωρίσουμε γι’ αυτό ακριβώς που
είναι.»
- John Berger,
Ways of Seeing -
Η κληρονομιά και οι παραδοσιακές μορφές τείνουν να προβάλλουν
αντιστάσεις στη διάθεση της αρχιτεκτονικής για νεωτερικότητα. Η κληρονομιά όμως
σημαίνει μνήμη, και η αρχιτεκτονική είναι και έχει μνήμη. Η μνήμη αυτή
αποθηκεύεται και μεταδίδεται ως πληροφορία από τα ίδια τα αρχιτεκτονικά
αντικείμενα.
Η μνήμη που καλείται να αποκρυπτογραφηθεί κρύβεται στο κρητικό
μεταβυζαντινό σπίτι. Αναλύεται μια τυπική
διευρυμένη πλατυμέτωπη κατοικία με τόξο, ο πιο συχνά απαντώμενος τύπος μεταβυζαντινής
κατοικίας στην Κρήτη, και απομονώνονται 9 αντικείμενα/καταστάσεις αυτής.
Κριτήριο για την επιλογή αποτελεί ο ρόλος του «αντικειμένου» τόσο στην
καθημερινότητα, αλλά και στην κατοικία. Τα «αντικείμενα» είναι: καμάρα,
καθέγλα, σκαμνί, αργαλειός/αργαστήρι, κιλίμι, , σοφάς, τζάκι, πιατοθήκη,
πατητήρι.
Ακολουθώντας έναν κανόνα αφαίρεσης, δανεισμένο από τον
αντικειμενοστρεφή σχεδιασμό και γεωμετρικές αναλύσεις, η μορφή των αντικείμενων
αναλύονται σε «κατάσταση» -πως είναι- και «συμπεριφορά» -τι κάνουν-, και αποπειράται να
αποκωδικοποιηθεί η πληροφορία που αποκαλύπτεται. Με βάση αυτήν την ανάλυση,
συμβαίνει μία σειρά μορφολογικών πειραματισμών βασισμένων σε ορισμένες από τα
προηγουμένως σημειωμένες πληροφορίες. Για κάθε επιλεγμένο μορφολογικό πειραματισμό, εμφανίζεται η
αντίστοιχη «μη υλική» χωρική ποιότητα.
Σε μία προσπάθεια ενoποίησης του παρελθόντος, με το παρόν και το μέλλον της
παραδοσιακής αρχιτεκτονικής σε μια σταθερή αλλά ελεύθερη ύπαρξη, δημιουργείτε
ένα casestudyκατά το
οποίο αποπειράται η περίπτωση της εφαρμογής των «μη υλικών» χωρικών ποιοτήτων
σε πραγματικό χωρικό πλαίσιο, στο κτήριο της 5ης Μεραρχίας Στρατού Χανίων. Κάθε
αντικείμενο αντιστοιχίζεται με μία διαφορετική χωρική χρήση, με βάση κάποιο από
τα αρχέγονα χαρακτηριστικά του που αναδύθηκαν προηγουμένως, σχηματίζοντας ένα
ερευνητικό κέντρο υπό την αιγίδα του Πολυτεχνείου Κρήτης, συμπεριλαμβάνοντας
χώρους φιλοξενίας, χώρους workshop,
βιβλιοθήκες, εκθεσιακούς χώρους κ.α.
_________________________________________________________________________
Title: Vernacular Projections: The case of the 5thArmy Division Building in Chania
Student: Zanidaki Eleftheria
Supervisor:
StylianiLefaki
Vilem Flusser, in his book "The
Shape of Things", claims that creating an object, forceσ form to a
material. As the material is in-forming, the form is also being deformed. The
sight of an object is simply a transitional state of the matter. Form is the
dominant and unfathomable characteristic. Form is true, material is obvious.
Forms are neither discoveries nor inventions, neither Platonic Ideas, nor
fictions, but containers cobbled together for phenomena ("models"). If form answers to 'How' regarding to
matter, and "matter" represents the 'What' of form, then design is
one of the methods of giving form to matter and making it appear as it does and
not like something else.
Forms are eternal, freed of all time
and space. If we start freeing the object from the material the result would be
immaterial, transparent reflection of the
examined object. Through that transparency, its forming process is becoming
identifiable. Their mediated, inter-subjective side is visible. The examined
forms are consisted of emerging information awaiting decoding.
"The past is never there
waiting to be discovered, to be recognized for exactly what it is."
- John Berger, Ways of Seeing -
In the name of patrimony and memory, traditional formsare opposed to
change and architecture’s appetite for modernity. But patrimony means memory or
at least support of memorisation, and architecture has and is a memory. A
memory that is captured and transmitted as information from the object
themselves.
The memory that this project tries
to decode is located in the traditional cretan house. Analyzing traditional
types of cretan houses, it arises that the most frequently appearing type is
the typical expanded wide-front house with an arc. Giving them a closer look,
we isolated 9 objects/situations based on their role in the house and everyday
life. These objects are: "kamara" (arc) "kathegla" (chair),
"skamni" (stool), "argalios" (loom),
"kilimi" (traditional woven
rag), "sofas" (loft),
"tzaki" (fireplace),
"piatothiki" (plate
dresser), "patitiri" (treadle).
Following a rule of abstraction,
borrowed from object-oriented programming and geometrical analysis, the form of
these 9 objects is being translated into "state" -what they look like
- and "behaviour" - what they do, trying to decode the information
they enclose. Based on this analysis, a series of several spatial
experimentations take place, containing some of the characteristics of the
objects in different combinations and forms. For every object one of the
experimentations is chosen, and an immaterial spacialqualitiy occurs.
In consideration of making these immaterial
forms in a spatial context, they are applied in the building of the 5thArmy
Division Building in Chania, in an attempt to integrate the past, present and
future of the vernacular architecture to a solid and unified state. Each object
is assigned to a different spatial function, based on its primitive
characteristics from the analysis before, forming a research unit, under the
auspices of the Technical University of Crete, including living spaces,
workshop spaces, libraries, exhibition halls etc.
