Ονοματεπώνυμο: Γιώργος Παπαδάτος
Ημερομηνία απαντήσεων: Δεκέμβριος 2017
Είναι αρκετά σύνθετη διαδικασία, γενικά παρ όλο που το προφανές και οι 1-1 σχέσεις λειτουργούν καλύτερα επικοινωνιακά είναι κάτι που προσπαθώ να το αποφεύγω. Όπως επίσης και την ταύτιση του έργου με ένα μέσο η ένα υλικό. Χρησιμοποιώ, από τις εγκαταστάσεις έως τη φωτογραφία, και το σχέδιο, και προσπαθώ να επικεντρώνομαι περισσότερο σε ένα νοηματικό πεδίο. Αισθάνομαι πιο άνετα μ αυτό τον όρο πάρα με το όρο ‘concept’ πολύ δημοφιλή στα 90's. Η πρόθεση των έργων είναι να αποδομήσουν, αναστρέψουν και υπονομεύσουν τις έννοιες της εξουσίας , της οικονομίας, της λειτουργικότητας, της παραγωγικότητας, και να προσπαθήσουν να καθορίσουν την αντιφατική, αυθαίρετη και συχνά οξύμωρη λογική που τα διέπει.
Στη διάρκεια της εξέλιξης της δουλειάς έχουν δημιουργηθεί σίγουρα κεφάλαια-ενότητες. Από τις βίντεο εγκαταστάσεις των πρώτων χρόνων μέχρι τις σειρές σχεδίων-αποτυπώσεων των τελευταίων. Από το 2012 με ενδιαφέρει η δουλειά να λειτουργεί σε μακροχρόνια projects που παρουσιάζονται κάθε φορά σαν υποκεφάλαια της ίδιας αφήγησης. Τέτοια είναι οι εγκαταστάσεις "Notes on a transitional monument" και η σειρά σχεδίων "The houses of the guards".
Ποιά ήταν η αιτία που σε έκανε να πάρεις την απόφαση να φύγεις από την Ελλάδα και να μείνεις στην Ιταλία για τόσα χρόνια; Θα ξαναγυρνούσες πίσω εάν ήξερες πως θα δημιουργηθεί η οικονομική κρίση;
Πίστευα ότι στην Ιταλία όπου θα είχα περισσότερες ευκαιρίες και θα ζούσα γοητευτικότερες καταστάσεις. Σκέψη εν μέρει σωστή αλλά και εν μέρει βασισμένη σε περιορισμένη γνώση της κατάστασης εκεί, κυρίως βασισμένη στον απόηχο της δεκαετίας του '70 και του '80. Σε γενικές γραμμές οι προσδοκίες μου επιβεβαιώθηκαν αλλά μέχρι ένα σημείο. Ναι, θα γυρνούσα και όχι φυσικά για λόγους νοσταλγίας αλλά επιβίωσης. Όταν παύει η ιδιότητα του «νέου καλλιτέχνη’ το περιβάλλον γίνεται εξαιρετικά ανταγωνιστικό. Άλλωστε πάρα πολλοί Ιταλοί καλλιτέχνες της γενιάς μου έφυγαν κι αυτοί κυρίως για Γερμανία και Ολλανδία.
Έχοντας ζήσει σε διάφορες χώρες του εξωτερικού για πολλά χρόνια, πόσο άλλαξε την οπτική σου για τα πράγματα; Ποιές είναι οι διαφορές και ποιές οι ομοιότητες των εικαστικών σκηνών των δύο χωρών;
Είχα περιορισμένη οπτική για τα εικαστικά πράγματα όταν πήγα στη Ρώμη. Συνεπώς δημιουργήθηκαν εκεί ισχυρές αφετηρίες και συγκεκριμένη οπτική. Τονίζω το ότι ήμουν στη Ρώμη γιατί η ιταλική καλλιτεχνική σκηνή έχει μεγάλες διαφοροποιήσεις. Οι διαφορές με την Ελλάδα είναι τάξης μεγεθών και δυνατοτήτων. Το καλλιτεχνικό πεδίο στην Ιταλία είναι ένα οικοσύστημα πληρέστερο και πιο εύρωστο παρ' όλο που δεν έχει την επιρροή στα διεθνή πράγματα που είχε παλιότερα. Παρ όλα αυτά πάντως υπάρχουν μουσεία που αγοράζουν, art fairs και πραγματική αγορά τέχνης, ιδρύματα που υποστηρίζουν. κλπ. Στην Ελλάδα λείπουν αρκετά και βασικά στοιχεία .Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι ένας καλλιτέχνις δεν μπορεί να επιβιώσει αν δεν κάνει άλλη δουλειά η αν δεν διδάσκει κάπου. Η βασική ομοιότητα που μπορώ να σκεφτώ είναι ότι από το 2000 και μετά είναι και τα 2 σχετικά περιφερειακά περιβάλλοντα στο διεθνές πεδίο της σύγχρονης τέχνης
Ποιά είναι η σχέση του έργου σου με τον χώρο; Πώς το ένα επηρεάζει το άλλο;
Είναι αλληλένδετα. Ακόμα και τα έργα που δεν είναι site specific είναι πάντως διευθετημένα για το συγκεκριμένο χώρο και όχι για κάποιον άλλο. Τα τελευταία χρόνια με απασχολεί όχι μόνο αυτή η σύνδεση του έργου με το χώρο αλλά και με τη συγκεκριμένη συνθήκη (νοηματική – χρονική –εκθεσιακή) . Αυτό δημιουργεί στο έργο ανάγκες μεταβλητότητας . Το υπονομεύει σαν αντικείμενο. Υπονομεύει ακόμα και τον όρο «έργο» και τον αντικαθιστά με τον όρο «πρακτική» που τον βρίσκω πολύ πιο ενδιαφέρον.
Δεδομένου ότι στη δουλειά σου υπάρχει έντονο το πολιτικό στοιχείο. Τι είναι αυτό που σε εμπνέει; Είναι κάτι που το συνειδητοποιείς όταν γίνεται ή γίνεται αυτόματα;
Φαντάζομαι προκύπτει. Όταν η δουλειά έχει αναφορές σε στοιχεία ιστορικά, κοινωνικά και αναζητά οξύμωρα και ανατροπές στην ανθρώπινη συνθήκη είναι αναπόφευκτη και η πολιτική ανάγνωση. Προσπαθώ πάντως το πολιτικό στοιχείο να είναι μια από τις πιθανές αναγνώσεις του έργου. Ελπίζω να υπάρχουν κι άλλες.
Ποιά πρέπει να είναι η σχέση του καλλιτέχνη με τα κοινωνικά και πολιτικά δρώμενα με δεδομένο ότι η καλλιτεχνική δημιουργία είναι συνήθως μοναχική;
Υποθέτω να μην ορίζεται από κανένα «πρέπει». Όσο μοναχική κι αν είναι η καλλιτεχνική δημιουργία είναι επιδίωξη σχέσης και όχι απομόνωσης. Άρα εγγεγραμμένη σε κάποιο είδους διάλογο με τα κοινωνικά δρώμενα. Ο βαθμός και το είδος αυτής της σχέσης είναι ο αυτοπροσδιορισμός του καθενός. Γενικά πάντως με αποτρέπουν τόσο οι καλλιτέχνες που αρνούνται τον ιστορικό χρόνο στον οποίο δημιουργούν, όσο και οι ιδεολογικά στρατευμένοι.
Σε εσένα πώς λειτουργεί η δημιουργική - παραγωγική διαδικασία; Υπάρχει κάποιο κομμάτι που είναι ποιο σημαντικό από το άλλο;
Όλα είναι σημαντικά. Εξίσου σημαντικά για μένα είναι τα κομμάτια που μου διαφεύγουν. Όταν δηλαδή δεν ξέρεις γιατί ακριβώς έκανες κάτι αλλά στο τέλος λειτουργεί.
Δεδομένου ότι για πολλά χρόνια λειτουργούσες σε ομάδες, είτε σε μια δυαδική σχέση (με την Αλεξία Δαφνή) είτε με την κολεκτίβα Lo and Behold, πώς λειτούργησε αυτό; Πόσο εύκολο είναι για κάποιον που δραστηριοποιείται στα πλαίσια μιας ομάδας να διατηρήσει και να αναπτύξει το προσωπικό του ύφος ή να ικανοποιήσει προσωπικές φιλοδοξίες;
Είναι διαφορετικά πράγματα. Η δυαδική σχέση δεν είναι συλλογικότητα. Είναι δύο καλλιτέχνες που δημιουργούν ένα έργο σε συνέργεια. Είναι γνωστές από την ιστορία της τέχνης τέτοιες σχέσεις. Στη δεκαετία του 90 στην Ιταλία ήταν έντονη τάση πιθανόν επιμερισμένη από τα βρετανικά παραδείγματα και ίσως αντίδραση στο καλλιτεχνικό υποκείμενο της δεκαετίας του 80 που κυριάρχησε διεθνώς. Του καλλιτέχνη δηλαδή με πομπώδεις εξπρεσιονιστικές και χειρονομιακές τάσεις . Αυτό που μ' ενδιέφερε περισσότερο σ' αυτή την πρακτική ήταν η οπτική του έργου σαν πρότζεκτ και όχι σαν αντικείμενο. Πράγμα που έγινε σύνηθες στα επόμενα χρόνια. Σ αυτού του είδους την προσέγγιση δεν υπάρχει προσωπικό ύφος. Υπάρχει το πρότζεκτ. Στην περίπτωση συλλογικοτήτων σαν τη Lo and behold δεν υπάρχει θέμα κοινού έργου. Το κοινό είναι η πλατφόρμα. Το πεδίο δηλαδή δυνατοτήτων που φτιάχνει κανείς μαζί με άλλους. Πρέπει να είναι κανείς συμβιβασμένος με την ιδέα ότι η προσωπική φιλοδοξία δεν μπορεί να είναι τίποτε άλλο από τη συνδιαμόρφωση μιας κοινής συνθήκης.
Σε κάθε περίπτωση πάντως αυτές οι πρακτικές θεωρώ ότι διευρύνουν την έννοια του καλλιτεχνικού υποκειμένου. Δεν τη συρρικνώνουν ματαιώνοντας τις προσωπικές φιλοδοξίες ούτε αποτελούν κίνδυνο για το προσωπικό ύφος .
Ποιά είναι τα μελλοντικά σου σχέδια;
Αποφεύγω να κάνω σχέδια μακροπρόθεσμα, προτιμώ να διατηρώ ενεργές κάποιες δυνατότητες και καλά αντανακλαστικά.
