Διπλωματική εργασία: Κεκραμένος οίνος: η οινική εμπειρία σε
ένα κρητικό μυλοτόπι
Φοιτητής: Mάνος Νικηφόρος
Επιβλέπουσα:
Μαρία Δούση
Σχολή
/ Τμήμα: Πολυτεχνική Σχολή Α.Π.Θ., 2020
Συνοδευτικό κείμενο – Περίληψη
Η πρόταση αφορά στην δημιουργία μιας
οινοποιητικής μονάδας στο Γαλλιανό Φαράγγι, στο Ρέθυμνο. Στην κοίτη του
φαραγγιού εντοπίζεται ο -ερειπωμένος σήμερα- νερόμυλος των Σαουνάτσηδων, ο
οποίος αποτελεί την αφορμή για την συνολική επέμβαση.
 |
H θέση του νερόμυλου στην ευρύτερη περιοχή του Ρεθύμνου The location of the watermill in the region around Rethymno |
Κεντρική φιλοσοφία της πρότασης,
αποτελεί η επιθυμία χωροποίησης μιας συγκροτημένης
οινικής εμπειρίας μέσα στο φυσικό και πολιτιστικό τοπίο. Οι επεμβάσεις
στέκονται με σεβασμό απέναντι στην υποβλητική παρουσία της φύσης και του
ιστορικού κελύφους και αποτελούν στοιχεία, που συντελούν στην ένταση του
βιώματος. Σκοπός αποτελεί, επομένως, η εγγραφή των νέων κατασκευών στο τοπίο
και η παροχή στον επισκέπτη μιας πολυαισθητηριακής εμπειρίας, η οποία αναλύεται
κατά μήκος μιας κεντρικής διαδρομής, γύρω από την οποία αρθρώνονται οι χρήσεις.
 |
O νερόμυλος των Σαουνάτσηδων σήμερα Saounatsides’ watermill today |
Πρόκειται για την ένταξη μιας νέας
κτηριακής δομής, προκειμένου να φιλοξενηθεί η λειτουργία του οινοποιείου, τη
διαμόρφωση της μιας παρειάς του φαραγγιού σε αμπελώνα, καθώς και την
αποκατάσταση του νερόμυλου, με στόχο την εισαγωγή οινογνωστικών και
πολιτιστικών χρήσεων.
 |
Το masterplan της επέμβασης Masterplan |
Ο σχεδιασμός του νέου κτηρίου αποκτά
αφορμές από την παρουσία του νερόμυλου μέσα στο φυσικό τοπίο, μεθερμηνεύοντας
τις συντακτικές και ατμοσφαιρικές του ποιότητες, αποφεύγοντας κάθε μορφολογικό
μιμητισμό. Διατηρείται, κατά αυτόν τον τρόπο, ο σύγχρονος χαρακτήρας της
επέμβασης, ενώ η αποκατάσταση του ιστορικού κελύφους, αλλά και η διαμόρφωση του
περιπάτου, ακολουθεί την φιλοσοφία αυτή και οι νέες προσθήκες διαχωρίζονται από
την υφιστάμενη κατασκευή, τόσο σε υλικότητα όσο και μορφολογία.
 |
Σχεδιαστική πορεία. Αφορμές από το συγκείμενο. Design concept. Emerging from the context. |
Το κτήριο του οινοποιείου αποτελεί μια
αλληλουχία χώρων, αρθρωμένων σε τρία επίπεδα, όπου φιλοξενούνται όλες οι
λειτουργίες της παραγωγής, ενώ παράλληλα επιτρέπεται στον επισκέπτη να
περιηγηθεί σε αυτούς, γνωρίζοντας από κοντά την οινοποιητική διαδικασία. Αυτό
συμβαίνει μέσα από την κίνησή του σε χώρους με κλιμακούμενες ατμοσφαιρικές
ποιότητες, με έντονα τα δίπολα φως-σκιά, γη-ουρανός, θερμό-ψυχρό κλπ.
 |
H διαδικασία οινοποίησης Wine-making process |
Μετά την ολοκλήρωση της περιήγησης
αυτής, ο επισκέπτης οδηγείται στον αμπελώνα, όπου μέσα από μια περιπατητική
διαδρομή, έρχεται σε επαφή με την γη και τον τόπο στον οποίο καλλιεργούνται τα
αμπέλια. Μέσα από περιορισμένες επεμβάσεις στο τοπίο, δίνεται η δυνατότητα για
στάση και απόλαυση του φυσικού στοιχείου, αλλά και η διαμόρφωση του φυσικού
εδάφους καθιστώντας το προσβάσιμο στον επισκέπτη και απαντώντας στον
διαφορετικό ρυθμό ανάβασης και κατάβασης.
 |
Χρήσεις και κινήσεις Function and movement |
Στο τέλος του μονοπατιού συναντά
κανείς το αποκατεστημένο συγκρότημα του νερόμυλου, ο οποίος μετατρέπεται σε
έναν οινολογικό και πολιτιστικό πυκνωτή. Γίνεται υποδοχέας πολυποίκιλων
δράσεων, οι οποίες φιλοξενούνται σε σύγχρονες κατασκευές, διακριτές και
αναστρέψιμες, που εγγράφονται με τρόπο συμπληρωματικό και διακριτικό στο λίθινο
σώμα του ιστορικού κελύφους.
 |
Άποψη της εισόδου | Από το ανοιχτό στο κλειστό View of the entrance | From openness to enclosure |
Σε κατασκευαστικό επίπεδο, η πρόταση εισάγει σύγχρονες
δομικές επιλύσεις, με στόχο την αποτελεσματικότερη στατική συμπεριφορά σε
συνδυασμό με τις αισθητικές ποιότητες, που συμβάλλουν στην συγκρότηση του
βιώματος. Επιλέγεται, υπό αυτό το πρίσμα, μια περιορισμένη παλέτα υλικών (όπως CLTξυλεία, τοίχοι rammedearth κλπ.) το κάθε ένα
επιφορτισμένο με τον δικό του ρόλο στην εμπειρία του επισκέπτη. Παράλληλα, η
εγγραφή των νέων κατασκευών στο ιστορικό κέλυφος αφήνει ανέπαφο το λίθινο σώμα
του, ενώ υπογραμμίζει τα ατμοσφαιρικά του χαρακτηριστικά μέσα από την υλική
αντίθεση.
 |
Κάτοψη α’ στάθμης Plan a level |
 |
Το εσωτερικό του χώρου παραγωγής | Διαλεκτική σχέση με τον τόπο Interior of production area | Dialectic relation with the place |
 |
Κάτοψη β’ στάθμης Plan b level |
 |
Το εσωτερικό του χώρου παραγωγής | Βύθιση στο χώμα Interior of production area | Immersion in the earth |
 |
Εξωτερική άποψη του οινοποιείου | Ένταξη στο τοπίο Exterior view of the winery | Integration in the landscape |
 |
H έκθεση φιαλών με τον χώρο οινογνωσίας Wine bottle exhibition and wine tasting table |
 |
Κάτοψη γ’ στάθμης Plan c level |
 |
Άποψη του κελαριού | Η μυσταγωγία της παλαίωσης Cellar interior | The mystagogy of maturation |
 |
Ο εκθεσιακός χώρος | Από το σκοτάδι στο φως Exhibition space | Towards the light |
 |
Διαμήκης τομή οινοποιείου Winery long section |
 |
Κατακόρυφη κατασκευαστική τομή Construction detail |
 |
Διαμόρφωση του μονοπατιού Route landscape |
 |
Οι επεμβάσεις στο συγκρότημα του νερόμυλου Interventions in the watermill complex |
 |
Κάτοψη α’ στάθμης νερόμυλου Watermill plan a level |
 |
Πολυχώρος στην στέρνα του νερόμυλου | Πυκνωτής δράσεων Multifunctional space in the watermill cistern | Action condenser |
 |
Κάτοψη β’ στάθμης νερόμυλου Watermill plan b level |
 |
Εσωτερική άποψη του απεκατεστημένου νερόμυλου Interior of the restored watermill |
 |
Η πρόταση για το συγκρότημα του νερόμυλου | Υπογραμμίζοντας την ατμόσφαιρα The proposal of the watermill complex | Highlighting the atmosphere |
__________________________________________________________________________
Title: Watered wine: the wine experience in a
Cretan mills cape
Name: Manos Nikiforos
Date: July 2020
Course: Diploma design thesis
Supervisor: Maria Dousi
School / Department: Polytechnical
School A.U.Th. / Department of Αrchitects Engineers
Accompanying text - Summary
The proposal concerns the creation of a winery in the “Galliano” Gorge, in Rethymnon. In the bed
of the gorge is located -ruined today- watermill of Saunatsides, which is the
reason for the overall operation.
The design philosophy of the proposal is the desire to
spatialize a holistic wine experience in the natural and cultural landscape. The
interventions stand with respect to the evocative presence of nature and the
historical shell and are elements, which contribute to the intensity of the
experience. Therefore, the purpose is to embed the new structures in the
landscape and to provide the visitor with a multi-sensory experience, analyzed
along a central path, around which the uses are articulated.
It is about the integration of a new building
structure, in order to accommodate the function of the winery, the
configuration of the side of the gorge in a vineyard, as well as the
restoration of the watermill,
with the aim of introducing wine and cultural uses.
The design of the new building derives from the
presence of the watermill in the natural landscape, interpreting its syntactic
and atmospheric qualities, avoiding any morphological imitation. In this way,
the contemporary character of the intervention is preserved, while the
restoration of the historic shell, but also the configuration of the walk,
follows this philosophy and the new additions are separated from the existing
construction, both in material and form.
The winery is a sequence of spaces, articulated on
three levels, where all the functions of production are hosted, while at the
same time the visitor is allowed to tour them, knowing closely the winemaking
process. This happens through their movement in spaces with escalating
atmospheric qualities, with strong dipole light-shadow, earth-sky, warm-cold,
etc.
After completing this tour, the visitor is led to the
vineyard, where through a walking route, he experiences the land and the place
where the vines are grown. Through limited interventions in the landscape, it is possible
to stop and enjoy the natural element, but also the landscaping of the natural
ground making it accessible to the visitor and responding to the different
ascent and descent pace.
At the end of the trail, one meets the restored
complex of the watermill, which is transformed into an oenological and cultural
condenser. It becomes a receptor for a variety of actions, which are hosted in
contemporary constructions, distinct and reversible, inscribed in a complementary
and discreet way in the stone body of the historic shell.
About the construction,
the proposal introduces modern structural solutions, aiming at the most
effective static behaviour in combination with the aesthetic qualities that
contribute to the composition of the experience. In this light, a limited
palette of materials (such as CLT timber, rammed earth walls, etc.) is
selected, each with its own role in the visitor experience. At the same time,
the inscription of the new constructions in the historic shell leaves its stone
body intact, while emphasizing its atmospheric characteristics through
the material contrast.
