Φοιτήτρια: Κατερίνα Παπαθεοδωράκη
Επιβλέπουσα: Β. Γιαννούτσου
Σχολή: ΕΜΠ, 2024
Η παρούσα διπλωματική εργασία αφορά τον σχεδιασμό ενός σύγχρονου Κέντρου Πολιτικής Προστασίας και Διαχείρισης Κλιματικών Κρίσεων στο παράκτιο μέτωπο της Ρόδου. Πρόκειται για ένα κτίριο με καινοτόμα αρχιτεκτονική, το οποίο ανταποκρίνεται στις σύγχρονες προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής και λειτουργεί ως κόμβος πολιτικής προστασίας, εκπαίδευσης και αστικής αναγέννησης.
Επιλογή Τοποθεσίας και Ένταξη στην Πόλη
Η περιοχή μελέτης επιλέχθηκε στρατηγικά στην πρώην βιομηχανική ζώνη "ΚΟΒΑ" της Ρόδου, έναν χώρο με ισχυρό ιστορικό και αρχιτεκτονικό αποτύπωμα. Η τοποθεσία γειτνιάζει με το διοικητικό κέντρο της πόλης, τη θάλασσα και σημαντικές υποδομές, ενώ αποτελεί σημείο καθημερινής διέλευσης κατοίκων και επισκεπτών. Το Κέντρο επιδιώκει να ενσωματωθεί δυναμικά στον πολεοδομικό ιστό της Ρόδου, λειτουργώντας όχι μόνο ως ένα επιχειρησιακό κτίριο αλλά και ως ένας ανοιχτός, ζωντανός χώρος κοινωνικής αλληλεπίδρασης.
Αρχιτεκτονικός Σχεδιασμός και Δομή
Ο σχεδιασμός του κτιρίου στηρίζεται σε δυναμικές και διακριτές συνθετικές χειρονομίες, που επιτρέπουν τη λειτουργική διαβάθμιση των χρήσεων αλλά και την εναρμόνισή του με το τοπίο. Η σύνθεση οργανώνεται γύρω από έναν κεντρικό πυρήνα-αυλή, που λειτουργεί ως σημείο συνάντησης και υπαίθριου βίου.
Το κτίριο χωρίζεται σε δύο βασικές πτέρυγες:
• Δημόσιοι χώροι (πρόσθια πτέρυγα): Περιλαμβάνει ένα αμφιθέατρο 210 θέσεων, αίθουσα πολλαπλών χρήσεων, βιβλιοθήκη, εργαστήρια εκπαίδευσης, παιδικό χώρο απασχόλησης και καφετέρια. Οι χώροι αυτοί διαμορφώνονται με στόχο την κοινωνική ώσμωση και την εκπαίδευση των πολιτών σε θέματα πολιτικής προστασίας.
• Διοικητικοί & Επιχειρησιακοί χώροι (οπίσθια πτέρυγα): Στεγάζει τα γραφεία της Πολιτικής Προστασίας, τη Μονάδα 112, το Control Room και αίθουσες στρατηγικού σχεδιασμού. Αυτοί οι χώροι διαθέτουν αυξημένη ιδιωτικότητα, ενώ οργανώνονται με τρόπο που να εξασφαλίζει αποτελεσματική λειτουργία και συντονισμό σε περιπτώσεις κρίσεων.
Η κίνηση στο κτίριο οργανώνεται μέσω μιας ημιυπαίθριας στοάς, η οποία διαχωρίζει τις δημόσιες λειτουργίες από τους διοικητικούς χώρους, ενώ παράλληλα δύο γέφυρες στον πρώτο όροφο συνδέουν τις πτέρυγες, επιτρέποντας εύκολη και ελεγχόμενη επικοινωνία μεταξύ των χώρων.
Υλικά και Βιοκλιματικές Παρεμβάσεις
Το κτίριο σχεδιάστηκε με βιώσιμες αρχές και επιλογές υλικών που ενισχύουν τη βιοκλιματική συμπεριφορά του.
• Δομή: Εμφανές σκυρόδεμα σε συνδυασμό με λευκό σοβά, ενισχυμένο με ξύλινες περσίδες που επιτρέπουν τη σκίαση και τον φυσικό δροσισμό.
• Περσίδες και κλωστρά: Στη βόρεια και νότια όψη έχουν τοποθετηθεί ξύλινες περσίδες που ελέγχουν τον ηλιασμό, ενώ στην ανατολική όψη επιλέχθηκαν μπετονένια κλωστρά για προστασία από τους ανέμους.
• Κεντρική πλατεία & αύλειοι χώροι: Στην κεντρική πλατεία έχουν τοποθετηθεί καθιστικά και φύτευση, ώστε να λειτουργεί ως δημόσιος χώρος συνάντησης και χαλάρωσης. Παράλληλα, δημιουργήθηκε μια υποβαθμισμένη αυλή στη δεξιά πλευρά, ειδικά σχεδιασμένη για τον χώρο απασχόλησης παιδιών.
• Σχέση με τη θάλασσα: Ο σχεδιασμός επιτρέπει οπτικές φυγές προς τη θάλασσα, ενώ η χάραξη του κτιρίου διατηρεί την οργανική σύνδεση του οικοπέδου με το παραλιακό μέτωπο.
Λειτουργικός και Κοινωνικός Ρόλος
Το νέο Κέντρο Πολιτικής Προστασίας στη Ρόδο δεν είναι απλώς ένας χώρος διαχείρισης κρίσεων. Μέσα από τις εκπαιδευτικές του εγκαταστάσεις και τις πολιτιστικές του υποδομές, λειτουργεί ως πρότυπο κέντρο γνώσης, πολιτικής προετοιμασίας και κοινωνικής συνειδητοποίησης. Οι πολίτες θα έχουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν σε σεμινάρια, ασκήσεις ετοιμότητας και εργαστήρια που θα τους εκπαιδεύουν στην αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών.
Το κτίριο, μέσα από τη δομή του, προάγει την κοινωνική ώσμωση, τον υπαίθριο βίο, την ζωτική σχέση με την θάλασσα, ως συνθήκες αναγκαίες για την δημιουργία και την κατανόηση του Ροδίτικου πολιτισμού.
Ως συνέχεια του ευρύτερου κέντρου της Ρόδου αλλά και της Παλιάς πόλης, το νέο κέντρο, ως κοινωνικός πυκνωτής και χώρος δημιουργίας, σημαίνει ένα νέο τοπόσημο για την Ρόδο και το Νότιο Αιγαίο.
