Δ045.19 | Μετατρέποντας τα όρια σε συνδέσεις: Σημειακές επεμβάσεις αναβίωσης του αστικού κέντρου των Χανίων

Τίτλος: Μετατρέποντας τα όρια σε συνδέσεις: Σημειακές επεμβάσεις αναβίωσης του αστικού κέντρου των Χανίων

Φοιτητές: Παπαβασιλείου Ορέστης Φώτιος, Πιλάτου Ελένη

Επιβλέπουσα καθηγήτρια: Τζομπανάκης Αλέξιος

Σχολή: Πολυτεχνείο Κρήτης, Τμήμα Αρχ. Μηχανικών

Ημ. Παρουσίασης: 06/11/2019

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Η παρούσα Διπλωματική Εργασία αφορά την πόλη των Χανίων και επιδιώκει την σύνδεση των περιοχών της Παλιάς Πόλης και του σύγχρονου κέντρου των Χανίων με τις περιοχές του ΚουμΚαπί και της Νέας Χώρας. Ταυτόχρονα, επιδιώκεται και η ανάδειξη των διαφορετικών ιστορικών περιόδων της πόλης που αυτές πρεσβεύουν. Συγκεκριμένα, εστιάζουμε στις δύο τελευταίες περιοχές, τη Νέα Χώρα και το ΚούμΚαπί, όπου εντοπίζονται ανεκμετάλλευτα αστικά κενά και παντελής έλλειψη δημοσίων χώρων, προβλήματα που αντιμετωπίζονται με την δημιουργία μεγάλης κλίμακας αρχιτεκτονικών επεμβάσεων και χώρων συγκέντρωσης. Ταυτόχρονα, οι επεμβάσεις αυτές ενώνονται με υφιστάμενα αστικά κενά του κέντρου, τα οποία αναζωογονούνται, μέσω μίας πορείας-περιήγησης. Τέλος, η πορεία αυτή βελτιώνει τη σύνδεση των περιοχών ενδιαφέροντος με τις πρόσφατα ανασχεδιασμένες ακτές Παπανικολή και Μιαούλη, τονώνοντας έτσι και τη σημασία της.

ΑΝΑΛΥΣΗ

Στην πρώτη πινακίδα γίνεται ιστορική ανάλυση της πόλης. Συγκεκριμένα, η ιστορία των Χανίων ξεκινά από την 3^η π.Χ. χιλιετία και μέχρι τον 19^ο αι. κυριάρχησαν επί της πόλης διάφοροι κατακτητές. Οι σημαντικότερες περίοδοι για την μορφολογία των Χανίων ήταν η Βυζαντινή (3^ος -9^ος αι. και 10^ος-13^οςαι.) όταν κατασκευάστηκαν οι πρώτες οχυρώσεις, η περίοδος της Ενετοκρατίας (13^ος-17^ος αι.) όταν κατασκευάστηκαν τα εξωτερικά τείχη και οι προμαχώνες, η Οθωμανική και Αιγυπτιακή περίοδος (17^ος-19^ος αι.) όπου η πόλη εξαπλώθηκε πέραν των τειχών καθώς και η περίοδος της Κρητικής Πολιτείας (1898-1913) κατά την οποία τμήμα των οχυρώσεων κατεδαφίστηκαν. Σημαντικό γεγονός για την παρούσα εργασία αποτελεί επίσης και η εισροή και εγκατάσταση προσφύγων κατά τον 20^ο αι. στις συνοικίες της Νέας Χώρας και του ΚουμΚαπί. Έκτοτε, στην πόλη γίνονται σημειακές μόνο επεμβάσεις ανάπλασης, ενώ παρατηρείται και τμηματική
υιοθέτηση των διάφορων πολεοδομικών σχεδίων.

ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ

Κυρίαρχη πρόθεση στις επεμβάσεις αποτέλεσε η σύνδεση των αστικών κενών του κέντρου τόσο μεταξύ τους όσο και με τα νεοσχεδιασμένα παράλια μέτωπα του ΚουμΚαπί και της Νέας Χώρας, δημιουργώντας έτσι αστικές συρραφές.Συγκεκριμένα, τους ελεύθερους χώρους που επιλέχθηκαν αποτελούν η Πλατεία Βαφέ στη Νέα Χώρα, η Πλατεία 1866, οι ελεύθεροι χώροι γύρω από την Δημοτική Αγορά καθώς και ο Ανατολικός Προμαχώνας με την Τάφρο του.Η συγκεκριμένη διπλωματική εργασία δίνει έμφαση στην Πλατεία Βαφέ, εντός της Νέας Χώρας, καθώς επίσης και στον προμαχώνα SantaLucia και την Τάφρο του, στην περιοχή του ΚουμΚαπί.

Στις περιοχές εστίασης αποφασίστηκε η δημιουργία νέας δόμησης με στόχο να αναδειχθεί ο χαρακτήρας τους, να δημιουργηθούν νέα κέντρα δραστηριοτήτων σε αυτές, να αξιοποιηθούν δυνητικές και να βελτιωθούν οι υπάρχουσες συνδέσεις.

Οι περιοχές στις οποίες επεμβαίνουμε συνδέονται μέσω μίας πορείας περιήγησης η οποία αποτελεί και αρχιτεκτονικό περίπατο με στόχο την ανάδειξη των ιστορικών φάσεων της πόλης, ζήτημα που αποτέλεσε και σημαντικό στοιχείο του σχεδιασμού των επεμβάσεων.

MASTERPLAN

Στην παρούσα πινακίδα, αποτυπώνεται το Masterplanτης πρότασης, τα κύρια υλικά και φυτεύσεις που χρησιμοποιούνται για να διαμορφώσουν την παλέτα της, αλλά και φωτορεαλιστικές απεικονίσεις διαφόρων στάσεων της πορείας-περιήγησης.

Σημαντική πρόθεση αποτέλεσε η χρωματική κωδικοποίηση της πορείας-περιήγησης για να είναι ευδιάκριτη από τους επισκέπτες, χρησιμοποιώντας συνδυαστικά υλικά και φυτεύσεις που δίνουν χρώμα στην πόλη.

Στο Masterplanαπεικονίζονται οι προτεινόμενες συνδέσεις των χώρων πρασίνου, η πλήρης έκταση της πορείας-περιήγησης, μικρές στάσεις που διαμορφώνονται επ’ αυτής, αλλά και η αναδιαμόρφωση των υφιστάμενων αστικών κενών στο κέντρο των Χανίων.

ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΕΣΤΙΑΣΗΣ –Πλατεία Βαφέ,Νέα Χώρα

ΑΝΑΛΥΣΗ

Σε αυτήν την πινακίδα γίνεται ανάγνωση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της περιοχής γύρω από την Πλατεία Βαφέ στη Νέα Χώρα. Συγκεκριμένα, γίνεται ανάλυση των λειτουργικών και μορφολογικών στοιχείων αλλά και των υλικών κατασκευής που χρησιμοποιούνται στις κατοικίες αυτής της περιόδου. Στο σημείο αυτό αποφασίζεται και η αντικατάσταση ενός οικοδομικού τετραγώνου από νέα δόμηση για την αναζωογόνηση της περιοχής.

ΠΡΟΤΑΣΗ

Στην πινακίδα της πρότασης αποτυπώνεται η σχεδιαστική πορεία της νέας δόμησης καθώς και η τελική της μορφή. Πέρα από την ογκοπλασία, επεξηγείται η επιλογή της μορφής των ανοιγμάτων που μεταγράφουν την παραδοσιακή αρχιτεκτονική, ενώ ταυτόχρονα επιλέγεται η χρήση διαφορετικών υλικών για την διάκριση των ιδιωτικών και δημόσιων χρήσεων, διατηρώντας και την πολυχρωμία της περιοχής. Επιπλέον, δημιουργούνται αυλές στα πρότυπα των παραδοσιακών κατοικιών, με διάτρητα όρια, επιτρέποντας την οπτική επαφή μεταξύ των διάφορων χώρων εντός και εκτός του κτιρίου. Στις αυλές αυτές τοποθετούνται οι είσοδοι των διαφορετικών χρήσεων, αλλά και οι σκάλες για την ανάβαση στον πρώτο όροφο.

Όσον αφορά το κτιριολογικό πρόγραμμα, στη νέα δόμηση στεγάζονται χρήσης αναψυχής και εστίασης, ένα μικρό τουριστικό κατάλυμα, ένα πολιτιστικό κέντρο με χώρους έκθεσης, μία μικρή βιβλιοθήκη και ένα συνοικιακό παντοπωλείο.

ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΕΣΤΙΑΣΗΣ – Προμαχώνας SantaLuciaκαι Τάφρος, ΚουμΚαπί

ΑΝΑΛΥΣΗ

Στο σημείο αυτό αναλύεται η δεύτερη περιοχή εστίασης, ο προμαχώνας SantaLucia και η Τάφρος του. Στην πινακίδα καταδεικνύεται η σημερινή κατάσταση του αρχαιολογικού χώρου, τα προβλήματα και οι χωρικές του ποιότητες, ενώ καταγράφονται επίσης και οι διάφορες φάσεις του μνημείου στη σύγχρονη εποχή. Επιπλέον καταγράφονται οι σημερινές συνδέσεις με τα γύρω σημεία ενδιαφέροντος της περιοχής, αλλά και νέες δυνητικές.

ΠΡΟΤΑΣΗ

Κεντρική ιδέα στο σχεδιασμό της επέμβασης στον προμαχώνα αποτέλεσε η δημιουργία ελαφρών και μελλοντικά αφαιρέσιμων κατασκευών, που θα στεγάζουν πληθώρα χρήσεων. Συγκεκριμένα, αντιλαμβανόμαστε τη νέα δόμηση ως δύο πλάκες κορτέν που στεγάζουν μικρότερους όγκους από σκυρόδεμα, οργανωμένους γύρω από τον οριζόντιο και κατακόρυφο άξονα. Τα στοιχεία αυτά χρησιμοποιούνται επίσης στο δώμα για να διαμορφώσουν χώρους πρασίνου και καθιστικού. Επιπλέον επιλέγεται η δημιουργία μίας αναφοράς στην μορφή και τη χρήση της ανατολικής τάφρου με την εισαγωγή του στοιχείου του νερού στη χαμηλότερη στάθμη του μνημείου. Σε όλη την έκταση της νέας δόμησης τοποθετούνται ελεύθερες όψεις ή ανοίγματα που καδράρουν τις διάφορες χωρικές ποιότητες του προμαχώνα και της τάφρου. Για την υλοποίηση αυτών των αποφάσεων αφαιρούνται τα κτίσματα που υποβαθμίζουν ή αποκρύπτουν το μνημείο και γίνεται εκτενής αποχωμάτωσή του.

Στα τρία κτίρια που διαμορφώνονται στεγάζονται χρήσεις που εξυπηρετούν πολιτιστικές ομάδες, ένα ιστορικό μουσείο των οχυρώσεων των Χανίων, αίθουσες και χώροι που απευθύνονται στους νέους αλλά και στα διάφορα εκπαιδευτικά ιδρύματα της πόλης, καθώς επίσης και αναψυκτήρια.