GRAD Review: Δ058.18 Μουσείο Μεικτής Πραγματικότητας Αρχαίων Λατομείων Πεντέλης

Διπλωματική Εργασία: Μουσείο Μεικτής Πραγματικότητας Αρχαίων Λατομείων Πεντέλης

Φοιτητής: Γιώργος Ταλιάκης

Επιβλέπουσα Καθηγήτρια: Σοφία Τσιράκη, Καθηγήτρια

Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου | Οκτώβριος 2018

Τα λατομεία της Πεντέλης αποτελούνται από ένα εκτενές δίκτυο. Από τις φλέβες του έχουν λατομευθεί ίσως τα σημαντικότερα μνημεία της κλασσικής και μεταγενέστερης Ιστορίας της Ελλάδας όπως ο Παρθενώνας.

Φωτορεαλιστική Απεικόνιση Εσωτερικού

Η διπλωματική αυτή βασίστηκε στην αντίθεση του δίπολου αυτής της βαριάς υλικότητας και ιστορίας με τις τεχνολογίες της Εικονικής Πραγματικότητας (VR) και τους συγγενείς της (AR, MR). Το VR, το AR και το 3D Printing αποτέλεσαν εργαλεία δουλειάς στο πλαίσιο της αρχιτεκτονικής σύνθεσης.

Το Μουσείο Μεικτής Πραγματικότητας οραματίζεται την εισαγωγή των τεχνολογιών αυτών στο σύγχρονο μουσείο. Βασικό γνώρισμα αποτελεί η τεράστια αντίθεση φυσικού ανάγλυφου και ανθρωπογενούς επέμβασης πάνω σε αυτό.

Φωτορεαλιστική Απεικόνιση Εσωτερικού

Το σημείο που επιλέχθηκε είναι ίσως το εντυπωσιακότερο από άποψη γεωμετρίας και ιστορικής σημασίας (Λ2). Πιο συγκεκριμένα, λόγω της γεωλογικής διαμόρφωσης των παρειών του λατομείου καθώς και λόγω μεταγενέστερης παράνομης εκμετάλλευσης, τα όρια του λατομείου έχουν αλλοιωθεί σε μεγάλο βαθμό. Το υλικό, φυσικά, παραμένει αλλά τα σημάδια της αρχαίας λατόμευσης δεν είναι πλέον ορατά σε μεγάλο βαθμό στης παρειές. Αντιθέτως, κάτω από τις πρόσφατες επιχώσεις, στα στρώματα της αρχαίας λατύπης, είναι πολύ πιθανό πως υπάρχουν αρχαία ημίεργα και άλλοι αρχαιολογικοί θησαυροί, καθώς και ένας κόσμος πληροφορίας έτοιμος να συλλεχθεί.

Το project σχεδιάστηκε με βάση τα ακόλουθα κριτήρια:

Το μουσείο πρέπει να αναδεικνύει, να τονίζει και να εντείνει την αντίθεση του φυσικού και του ανθρωπογενούς της περιοχής
Το μουσείο πρέπει να αποτελεί μέρος του εντυπωσιακού δικτύου κινήσεων της περιοχής, αναδεικνύοντας το ως χαρακτηριστικό.
Η κατασκευή πρέπει να είναι πλήρως αναστρέψιμη και να σέβεται, όσο το δυνατόν περισσότερο, τη σημαντικότητα του εδάφους των λατομείων και, κατ’ επέκταση, των θαμμένων αρχαιολογικών αντικειμένων που μπορεί να υπάρχουν στο σημείο.
Το μουσείο έχει ως κύριο θέμα του το ίδιο το υλικό, το ίδιο το μάρμαρο.

Κάτοψη Ισογείου

Διαμήκης Τομή Λατομείου

Διάγραμμα Διαμόρφωσης Φορέα

Κατά συνέπεια, η μορφή του διαμορφώνεται ως εξής:

Το μουσείο, σε μια προσπάθεια να αλλοιώσει στον ελάχιστον βαθμό τα σημαντικά στοιχεία, αναρτάται από τις δύο παρειές του μεγάλου ταφροειδούς λατομείου Λ2 και δεν επηρεάζει τα αρχαία στρώματα λατύπης.
Η διαμόρφωσή του σε δύο στοιχεία εκφράζει τον υβριδικό του χαρακτήρα, δηλαδή το μουσείο φυσικών εκθεμάτων και ψηφιακών εκθεμάτων Μεικτής Πραγματικότητας.
Παράλληλα, τα δύο αυτά στοιχεία εντείνουν και την αρχική φύση των λατομείων, τις δύο φλέβες μαρμάρου που τρέχουν κατά μήκος της πλαγιάς του Πεντελικού.
Οι επιχώσεις των τελευταίως ετών απομακρύνονται, επιτρέποντας την επιστροφή στην αρχαία λατύπη και δημιουργώντας μια γεωμετρική χωρικότητα τάφρου που κόβει την ανάσα.
Η μορφή του μουσείου εκφράζεται ως ο διάλογος ενός χωροκανάβου – συνυφασμένος με το ανθρωπογενές στοιχείο καθώς και με την ίδια τη μορφολογία της διαδικασίας της λατόμευσης, άμεσα συνδεδεμένη με τη φυσική διαμόρφωση της φλέβας μαρμάρου – και μιας διαδρομής με μεταβολές στην κατεύθυνση και στην κλίση – η οποία προφανώς εκφράζει το φυσικό και διαμορφώνεται από την ένταση των φυσικών χωρικών χαρακτηριστικών του βουνού.
Η εικόνα αυτή θυμίζει θεμιτά τη δομή σκαλωσιάς, η οποία είναι – αν και πνευματικά αόρατη – η πιο συνήθης μορφή διαλόγου ανάμεσα στα αρχαία μνημεία και εμάς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Παρθενώνας. Για μένα, πρόκειται για μια εκσυγχρόνιση των αρχαίων μνημείων.
Οι λειτουργίες του μουσείου δε θα μπορούσαν παρά να είναι, κυρίως, σε χώρους ανοικτούς, αφού αποτελούν μέρος της διαδρομής.
Το μουσείο αποτελεί πυρήνα δράσης μιας εκτενέστατης αρχαιολογικής έρευνας η οποία θεωρητικά, θα εμπλουτίζει και τη συλλογή του κατά τη διάρκειά της.

Φωτορεαλιστική Απεικόνιση Εξωτερικού

Η λύση παρουσιάστηκε και σε περιβάλλον VR, βιώνοντας την τελική μορφή του μουσείο αν αυτό κατασκευαζόταν, όπως θα το βίωνε ο επισκέπτης με τη χρήση των συσκευών MR και AR.