Διπλωματική Εργασία: Όμικρον 12 | Ζωντανές Ρεκλάμες
Φοιτήτρια: Πανταζοπούλου Τζωρτζίνα
Επιβλέπων Καθηγητής: Αθανάσιος Σπανομαρίδης
Τμήμα Αρχιτεκτόνων
Πανεπιστημίου Πατρών | Μάρτιος 2018
Σήμερα, θα μπορούσαμε να
πούμε, ότι διανύουμε την εποχή της ταχύτητας και της πληροφορίας, ή μάλλον της
ταχύτητας ΣΤΗΝ πληροφορία. Ο άνθρωπος βομβαρδίζεται συνεχώς από εικόνες οι
οποίες σχεδόν χάνονται γι’ αυτόν μόλις περάσουν από μπροστά του. Η διαφήμιση ως μέσο αναζητά ολοένα και περισσότερους
τρόπους για να προωθήσει ένα προϊόν και να το κάνει να ξεχωρίσει στα μάτια του
θεατή.
Εστιάζοντας στην πόλη της Αθήνας, μια πόλη που συμβαίνουν καθημερινά πολλά
δρώμενα και εκδηλώσεις, προκύπτει η ιδέα δημιουργίας ενός χώρου, στον οποίο η
διαδικασία της διαφήμισης μετατρέπεται σε μία βιωματική εμπειρία διαλόγου
ανάμεσα στον διαφημιζόμενο και τον θεατή. Πρόκειται για ένα πεδίο διάδρασης
ανάμεσα στους δύο, σε πραγματικό και ορισμένο τόπο και χρόνο. Δημιουργούμε, δηλαδή,
ένα σενάριο κατά το οποίο η διαφήμιση γίνεται ένα απόσπασμα του ίδιου του
έργου, δρώμενου κ.ο.κ. που προβάλλεται ζωντανά στο θεατή, όπως θα αναλύσουμε
στη συνέχεια. Ορίζοντας τα χαρακτηριστικά ενός τόπου ιδανικού να φιλοξενήσει το σενάριο αυτό,
καταλήγουμε στην αναζήτηση μιας περιοχής έντονης ανθρώπινης κίνησης και ροής.
Λαμβάνοντας υπόψιν τα προσωπικά μας βιώματα στην Αθήνα και διασχίζοντας
καθημερινά την περιοχή της πλατείας Ομονοίας, θεωρούμε την συγκεκριμένη πλατεία
έναν τόπο-πέρασμα. Ιστορικά υπάρχει μία συνεχής εξέλιξη στην πλατεία, η οποία
όμως δεν άλλαξε ποτέ τον χαρακτήρα της ως σημείο κίνησης και δυναμικής. Από
εκεί μάλιστα ξεκινούν και σημαντικές οδοί του κέντρου της πόλης (Σταδίου,
Αθηνάς, Πειραιώς, Πανεπιστημίου, ΑΓ. Κωσταντίνου και 3ης Σεπτεμβρίου).
Από το 1954 η πλατεία αποκτά έναν περισσότερο εμπορικό χαρακτήρα, με την
ολοκλήρωση των εργασιών για την κατασκευή του υπόγειου σταθμού του ΗΣΑΠ. Η
τελευταία επέμβαση ανάπλασής της έγινε πριν τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004.
Ενδιαφέρον αποτελεί το γεγονός ότι μέχρι και τότε στις όψεις και τις ταράτσες
σχεδόν όλων των κτιρίων περιμετρικά της, δέσποζαν δεκάδες διαφημιστικές
πινακίδες, οι οποίες άρχισαν να αφαιρούνται συστηματικά με το εν λόγω πρόγραμμα
ανάπλασης. Αυτή η πυκνότητα των διαφημιστικών επιγραφών στην πλατεία
δικαιολογείται από το χαρακτήρα της ως πέρασμα όπως ήδη αναφέραμε.
Συγκεκριμένα, το 9όροφο κτίριο γραφείων και καταστημάτων του αρχιτέκτονα
Θουκυδίδη Βαλεντή που βρίσκεται επί της πλ. Ομονοίας 12 και Πανεπιστημίου και
κατασκευάστηκε το 1958, επιλέχτηκε λόγω της αρχιτεκτονικής του μορφής και της
σημερινής του κατάστασης, ως ένα ιδανικό πεδίο για την παρέμβασή μας. Είναι
τυπικό παράδειγμα ελληνικού μοντερνισμού, που διακρίνεται από κατασκευαστική
καθαρότητα και έμφαση της επαναληπτικότητας του τυπικού ορόφου. Ο δομικός
σκελετός που προεξέχει, η υποδιαίρεση του κτιρίου σε βάση (για την ανάπτυξη
στοάς και εμπορικής δραστηριότητας), κορμό και στέψη, τα οριζόντια παράθυρα, η
γεωμετρική καθαρότητα των μορφών, είναι όλα στοιχεία που συναντάμε σε αυτό και
σε εκατοντάδες κτίρια γραφείων του αθηναϊκού κέντρου.
Όπως συμβαίνει στα περισσότερα κτίρια που φιλοξενούν τέτοιες λειτουργίες, οι
χρήστες που το κατοικούν συνεχώς αλλάζουν, μεταλλάσσοντας και το ίδιο το
κτίριο, κυρίως εσωτερικά, αλλά και εξωτερικά σε δευτερεύοντα στοιχεία. Τμήματά
του μένουν κενά, άλλοτε χώροι του ανακαινίζονται και εν γένει μεταβάλλεται η
ζωή και η πυκνότητα της χρήσης του, τόσο μακροπρόθεσμα, όσο και σε διάρκεια
ενός 24ώρου.
Η κατάσταση αυτή αποτέλεσε το βασικό συνθετικό εργαλείο στη σκέψη μας.
Διατηρώντας μόνο το σκελετό του ως κάναβο, αντιμετωπίζουμε το εσωτερικό ως ένα
ευέλικτο κενό πεδίο που στη συνέχεια θα υποδεχθεί τα πλήρη στοιχεία του.
Στον τρισδιάστατο αυτό κάναβο προσαρτώνται δωμάτια-κελιά που χρησιμοποιούνται
ως χώροι ζωντανής διαφήμισης. Προσαρτάται επίσης η ράμπα, η οποία αποτελεί το
μοναδικό στοιχείο κίνησης του κτιρίου. Η συνεχής αυτή ράμπα, ξεκινά από το
εξωτερικό του κτιρίου και συγκεκριμένα πάνω στην πλατεία και αποτελεί σημείο
κατατεθέν της εισόδου σε αυτό.
Στο σενάριό μας το κτίριο διαχειρίζεται από το Δήμο Αθηναίων και αποτελεί έναν
χώρο ανοιχτό στο κοινό. Εκεί, ο εκάστοτε διαφημιστής που ενδιαφέρεται να
προωθήσει το έργο του, παράστασή του, έκθεσή του, δουλειά του κλπ., έχει τη
δυνατότητα να νοικιάσει για ορισμένο χρονικό διάστημα έναν χώρο-κελί, το οποίο
καθορίζεται από το χαρακτήρα και τις ανάγκες του.
Σημαντική θέση σε σχέση με πλατεία έχει και η τοποθέτηση μιας ράμπας τέτοιου μεγέθους πάνω της διότι αφενός ενισχύει τη σύνδεση μαζί της και αφετέρου κάνει την είσοδο στο κτίριο μια τελετουργική διαδικασία, κατά την οποία ο επισκέπτης ανακαλύπτει σταδιακά όσο πλησιάζει το τι συμβαίνει μέσα στο κτίριο.
