Διπλωματική
Εργασία: Παραλιακό Μέτωπο Πάτρας | 2050, 2100, 2150
Φοιτήτρια: Γεωργούση
Ελεάνα
Επιβλέπων Kαθηγητής: Δραγώνας Πάνος
Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Πανεπιστημίου Πατρών |
Ιούνιος 2018
Η παρούσα διπλωματική βασίζεται σε ένα ακραίο σενάριο ανόδου
της στάθμης της θάλασσας και θα μελετηθεί τι πρόκειται να συμβεί σε 3 διαφορετικές
φάσεις και πως μπορεί να εξελιχθεί το λιμάνι της Πάτρας σε 3 διαφορετικές
χρονολογίες. Η πρώτη φάση μέχρι το 2050, με άνοδο της στάθμης της θάλασσας κατά
1 μέτρο. Η δεύτερη φάση μέχρι το 2100, με άνοδο κατά 2 μέτρα και η τρίτη φάση
μέχρι το 2150, μια υπόθεση στο τι θα συμβεί αν δεν ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα
για την αντιμετώπιση του προβλήματος, με άνοδο 4 μέτρων.
Παράγοντες ανόδου της στάθμης της θάλασσας:
-Θερμική διαστολή: H αύξηση της θερμοκρασίας του νερού
της θάλασσας, προκαλεί τη διαστολή του και έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του
όγκου της θάλασσας.
-Λιώσιμο του πάγου των βουνών και των παγετώνων.
-Λιώσιμο των στρωμάτων πάγου της Γροιλανδίας και της
Ανταρκτικής: Η άμεση τήξη και ροή τους στον ωκεανό, αλλά και η υποχώρηση του
πάγου γύρω τους, καθώς η αντοχή του θαλάσσιου πάγου που τα περιβάλλει μειώνεται
λόγω της θέρμανσης των ωκεανών.
Ο σημερινός ρυθμός ανόδου της στάθμης της θάλασσας είναι
περίπου 30 – 35 εκατοστά τον αιώνα.
Όμως ο ρυθμός ανόδου επιταχύνεται, επηρεάζοντας τις
ακτογραμμές και τις παράκτιες περιοχές.Στο παρακάτω διάγραμμα αρχικά φαίνονται κάποιες
εκτιμήσεις σχετικά με την άνοδο της στάθμης της θάλασσας από το 1800 μέχρι το
1870. Στη συνέχεια καταγράφονται μετρήσεις του παρελθόντος, όπου φαίνεται ότι η
στάθμη ανέβηκε περίπου 20 εκατοστά από το 1870 μέχρι σήμερα και έπειτα
φαίνονται κάποιες προβλέψεις ανόδου της στάθμης. Σύμφωνα με μελέτες η θαλάσσια στάθμη προβλέπεται να ανέβει από 0,5
μέχρι 2 μέτρα τα επόμενα 100 χρόνια. Συγκεκριμένα στο διάγραμμα φαίνονται 3
προβλέψεις. Με κίτρινο, ένα ήπιο σενάριο, με άνοδο 0,5 μέτρα, με πορτοκαλί μια
μεσαία κατάσταση, με άνοδο ενός μέτρου και
με μπλε μια ακραία πρόβλεψη με άνοδο 2 μέτρων μέχρι το 2100 και συνέχεια
αυτής με άνοδο τουλάχιστον 4 μέτρων μέχρι το 2150. Το ακραίο σενάριο βασίζεται
στην υπόθεση ότι θα λιώσει μεγάλος όγκος πάγου της Γροιλανδίας και της
Ανταρκτικής.
2050
ΑΝΟΔΟΣ ΤΗΣ ΣΤΑΘΜΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΚΑΤΑ 1Μ
Η πρώτη φάση, μέχρι το 2050 με άνοδο της στάθμης της
θάλασσας κατά 1 μέτρο βασίζεται σε μια αμυντική στρατηγική, με ήπιες
παρεμβάσεις και στρατηγικές πρόληψης.
Κεντρική ιδέα είναι να επιτρέψουμε την είσοδο του
θαλάσσιου νερού στην πόλη, επαναπροσδιορίζοντας την πόλη σε ένα νέο παραλιακό
αστικό μέτωπο, το οποίο θα αποτελείται από διάφορες στρατηγικές οικολογικής
αποκατάστασης και αναψυχής. Διαμορφώνεται ένας νέος δημόσιος χώρος, ένα
παραθαλάσσιο πάρκο, με μια λογική μεν αμυντική απέναντι στο νερό, αλλά μέσα από
αυτήν την άμυνα προσφέρονται νέες ευκαιρίες ανασχεδιασμού του. Ένας δημόσιος
χώρος με αύξηση των μαλακών επιφανειών και δημιουργία νέων οικοτόπων.
Χρησιμοποιήθηκαν αμυντικές στρατηγικές, οι οποίες
χωρίζονται σε σκληρά και φυσικά εμπόδια. Στα σκληρά εμπόδια περιλαμβάνονται οι
αναβαθμοί, τα κεκλιμένα εμπόδια, τα αντιπλημμυρικά κανάλια και η διαπερατή
πλακόστρωση. Στα φυσικά εμπόδια περιλαμβάνονται οι φυτεύσεις, οι τεχνητοί
υγρότοποι, οι φυτεμένοι βάλτοι, το κανάλι με μαλακές όχθες, οι φυτεμένες
κοιλάδες κατακράτησης νερού, οι υγρές κοιλάδες, οι ύφαλοι, οι αμμόλοφοι και η
αποκατάσταση του κυματοθραύστη με φυσικούς οργανισμούς.
Υπάρχουν διάφορες ποιότητες φυσικού περιβάλλοντος. Κάποιες
από αυτές ειναι οι φυτεύσεις υδροβιότοπου, που απλώνονται σε όλη την έκταση της
περιοχής μελέτης και βρίσκονται κυρίως στους οικότοπους. Οι υδρόφιλες φυτεύσεις
που βρίσκονται κυρίως στα φυτεμένα αναχώματα, τα οποία θα βρέχονται από το
θαλασσινό νερό σε περίπτωση ακραίων φαινομένων. Υπάρχουν υδατοκαλλιέργειες
δίπλα στον ένα υδροβιότοπο και καλλιέργειες στον άλλο, οι οποίες προστατεύονται
από τα αναχώματα.
Η βασική στρατηγική είναι ότι υπάρχει ένας βασικός άξονας
της Αγίου Νικολάου, γύρω από τον οποίο δημιουργείται ένας τεχνητός υδροβιότοπος
δεξιά και ένας αριστερά, οι οποίοι είναι οικότοποι για πτηνά και ψάρια. Στον
άξονα αυτό μπαίνουν οι δημόσιες δραστηριότητες, μια καφετέρια και ένα
εστιατόριο και αριστερά κάποιες προβλήτες κολύμβησης και δημόσιες πισίνες.
Στους υδροβιότοπους υπάρχουν κάποιες ήσυχες δραστηριότητες, όπως παρατηρητήρια
και ψάρεμα. Σε όλη την έκταση της παραλιακής ζώνης υπάρχουν πάρκα με μαλακές
επιφάνειες, αναχώματα φυτεμένα και υδρόφιλες φυτεύσεις, ώστε να απορροφούν το
θαλασσινό νερό.
Επίσης γίνονται μετακινήσεις εδάφους, αφαιρείται και
προθέτεται χώμα και μπάζα. Επαναχρησιμοποιούνται δηλαδή τα μπάζα, ανακυκλώνεται το παλαιό
σκυρόδεμα για την ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, για να
τοποθετηθεί χώμα από πάνω και να φυτευτεί, ως αντιπλημμυρική στρατηγική και
οικολογική προσέγγιση.
Κύρια κυκλοφορία στο λιμάνι είναι η κίνηση των πεζών, και
έχει χωριστεί σε 2 κινήσεις σε μια γραμμική κίνηση στο λιμάνι και στα
μονοπάτια, τα οποία βρίσκονται κοντά στους υδροβιότοπους και ανάμεσα από τα
φυτεμένα αναχώματα. Επίσης το τρένο γίνεται τραμ, μια πιο λιτή εκδοχή και πιο
φιλική στο δημόσιο χώρο, δεν αποτελεί τόσο σκληρό όριο όσο το τρένο, και θα
ακολουθεί την ίδια χάραξη. Παράλληλα στο τραμ έχει προστεθεί ποδηλατόδρομος.
2100
ΑΝΟΔΟΣ ΤΗΣ ΣΤΑΘΜΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΚΑΤΑ 2Μ
Η δεύτερη φάση, μέχρι το 2100 με άνοδο της στάθμης της
θάλασσας άλλο ένα μέτρο είναι η εξέλιξη της πρώτης φάσης με κάποιες στρατηγικές
αποκατάστασης και συμβιβασμού. Κεντρική ιδέα είναι η δυνατότητα αναπροσαρμογής
της παραλιακής ζώνης στο δεύτερο σενάριο. Ο δημόσιος χώρος ελαχιστοποιείται,
χάνονται κάποιοι χώροι και δημιουργούνται νέες χωρικές σχέσεις.
Η ακτογραμμή αλλάζει, χάνονται κάποια σκληρά όρια και
επεκτείνονται τα φυσικά. Βασική στρατηγική της δεύτερης φάσης είναι η μετατροπή
των δρόμων σε κανάλια και η αύξηση των μαλακών επιφανειών. Στη πρώτη φάση
έγιναν κάποια αναχώματα που βελτίωσαν και ξανάφτιαξαν το δημόσιο χώρο και
χρησιμοποιήθηκαν ως πάρκα με μαλακές επιφάνειες, αλλά με την αύξηση της στάθμης
του νερού αυτά μετατρέπονται σε πάρκα με υγρές κοιλάδες.
Στην κυκλοφορία έχει ανυψωθεί η γραμμική κίνηση στο
λιμάνι, κάποια μονοπάτια έχουν χαθεί και κάποια έχουν προσαρμοστεί, ανάμεσα από
τα φυτεμένα αναχώματα, τα οποία έχουν γίνει πάρκα με υγρές κοιλάδες. Κάποιες
κυκλοφορίες μετατράπηκαν σε κανάλια με αποτέλεσμα, ο πεζόδρομος να επεκταθεί
πιο πέρα από το λιμάνι και μετακινηθεί ο αυτοκινητόδρομος πιο πάνω. Επίσης το
τραμ και ο ποδηλατόδρομος ακολουθούν την ίδια χάραξη ανάμεσα από τα κανάλια.
2150
ΑΝΟΔΟΣ ΤΗΣ ΣΤΑΘΜΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΚΑΤΑ 4Μ.
Η τρίτη φάση μέχρι το 2150 με άνοδο 4 μέτρων, είναι το
τέλος αυτού του υποθετικού σεναρίου, μια υπόθεση στο τι θα συμβεί αν δεν
ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Εδώ χάνονται
περιοχές, οξύνονται τα προβλήματα και οι άνθρωποι ελαττώνονται, έχουν
εγκαταλείψει τις παράλιες περιοχές.
