Διπλωματική Εργασία: Προς φυγή και προς έλευση | Δίκτυο ελάχιστων παρεμβάσεων στον Παγασητικό
Φοιτητές: Βέργος Κωνσταντίνος, Γαγλία Ελένη,
Κλαουδάτου Μαρίλια
Επιβλέπουσα Καθηγήτρια: Γαβρήλου Έβελυν
Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Πανεπιστημίου Θεσσαλίας | Φεβρουάριος 2018
Το τοπίο, η σχέση με τη θάλασσα, η παραθαλάσσια συνθήκη, η απόλαυση και η σωματική εμπειρία αποτελούν έννοιες που μας απασχόλησαν και διαμόρφωσαν την πορεία της πρότασής μας. Στόχος μας είναι να συνδυαστούν όλα τα παραπάνω μέσα σε ένα ζωντανό και δυναμικό δίκτυο με δυνατότητες εξάπλωσης.
Το τοπίο, η σχέση με τη θάλασσα, η παραθαλάσσια συνθήκη, η απόλαυση και η σωματική εμπειρία αποτελούν έννοιες που μας απασχόλησαν και διαμόρφωσαν την πορεία της πρότασής μας. Στόχος μας είναι να συνδυαστούν όλα τα παραπάνω μέσα σε ένα ζωντανό και δυναμικό δίκτυο με δυνατότητες εξάπλωσης.
Αρχικά, μελετήσαμε διάφορες προσεγγίσεις πάνω στην έννοια και την αντίληψη του τοπίου εν γένει και στη συνέχεια επικεντρωθήκαμε σε βασικά χαρακτηριστικά του ελληνικού τοπίου, όπως η μεσογειακή βλάστηση, το ήπιο κλίμα, η έντονη σχέση του «μέσα» με το «έξω», το υδάτινο στοιχείο και η μακριά και ποικιλόμορφη ακτογραμμή του. Δε θα μπορούσαμε να παραβλέψουμε ωστόσο το φαινόμενο του τουρισμού, ως ένα βασικό χαρακτηριστικό της ελληνικής πραγματικότητας, που μεταβάλλει δραματικά το τοπίο και τη σχέση με αυτό, καθώς αντιμετωπίζει συνήθως χρησιμοθηρικά τον τόπο και την κουλτούρα του. Με τα παραπάνω δεδομένα λοιπόν, γίνεται μια προσπάθεια να δημιουργηθεί μια νέα συνθήκη επαφής με τον τόπο.
Επιλέγουμε σαν παραδειγματική περιοχή και σημείο αφετηρίας τον Παγασητικό κόλπο, καθώς φαίνεται να συνδυάζει πολλές από τις ποιότητες που μας ενδιαφέρουν. Είναι μια περιοχή με ποικιλόμορφο τοπίο, συχνές εναλλαγές βλάστησης και μορφολογίας, με έντονη συνθήκη παραθαλάσσιας ζωής, με πολλαπλά δίκτυα μονοπατιών, θαλάσσια και οδικά και με ποικιλία δραστηριοτήτων και υποκειμένων. Παράλληλα πρόκειται για έναν προορισμό ιδιαίτερα δημοφιλή τουριστικά, γεγονός που έχει επιφέρει σημαντικές αλλοιώσεις στον τόπο και στην κουλτούρα του. Μέσα από τη χαρτογράφηση της περιοχής και τη μελέτη που πραγματοποιούμε, εντοπίζουμε έντονη δραστηριότητα συνεταιρισμών και συλλόγων, που διατηρούν ένα χαρακτήρα τοπικό, ταυτόχρονα με την παρουσία επισκεπτών που έλκονται από τα φυσικά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά του τόπου, όπως περιπατητές, αναρριχητές, ποδηλάτες, μοτοσικλετιστές, ιστιοπλόοι, κωπηλάτες, καταδύτες, κολυμβητές, γευσιγνώστες κ.α. Όλα αυτά τα υποκείμενα, μόνιμα και παροδικά, επιχειρούμε να εντάξουμε και να συνδυάσουμε στην πρότασή μας. Ένα δίκτυο λοιπόν που θα συνδυάζει τις ετερότητες και τη διασπορά, σχηματίζοντας μια ενοποιητική δομή.
Προτείνουμε ένα δίκτυο επεμβάσεων που θέλουμε να αποτελέσει σχόλιο και αντιπρόταση στη βιομηχανία του τουρισμού. Καλώς ή κακώς ο τουρισμός είναι ένας σημαντικός οικονομικός πυλώνας για την Ελλάδα, που δεν μπορεί να τον απαρνηθεί. Το στοίχημα είναι να μπορεί, ως συνθήκη, να προσαρμόζεται πιο σωστά και ισορροπημένα με τις υπόλοιπες δομές και διαδικασίες του κάθε τόπου και όχι να λειτουργεί ανεξάρτητα και ηγεμονικά. Αυτό μπορεί να συντελεστεί αρχικά μέσα από τον εντοπισμό της ιστορικής αλλά και σύγχρονης ταυτότητας ενός τόπου και έπειτα μέσα από την ανάπτυξη νέων δομών και διαδικασιών που θα τις συνδυάζουν σε μια ενότητα.
Οι κατασκευές που προτείνουμε τοποθετούνται κατά μήκος της ακτογραμμής του Παγασητικού και η επιλογή των σημείων γίνεται βάσει πληροφοριών και παρατηρήσεων που συλλέχθηκαν σχετικά με τις δραστηριότητες, τα υποκείμενα και τα δίκτυα της περιοχής. Αυτές οι κατασκευές λειτουργούν είτε ως καταφύγια, είτε ως σημεία προώθησης τοπικών προϊόντων. Στόχος είναι να έρθουν σε επαφή οι επισκέπτες με τον ντόπιο πληθυσμό, τις συνήθειες και τις συνθήκες κάθε τόπου.
Οι κατασκευές είναι ελάχιστες, απλές, λειτουργικές, προσβάσιμες από ακτή και θάλασσα και με επιφάνειες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ποικιλοτρόπως, ώστε να μπορούν να υποδεχτούν μια ποικιλία χρηστών και δραστηριοτήτων. Η λογική των κατασκευών είναι να προσαρμόζονται στο τοπίο αφήνοντας τα λιγότερα δυνατά ίχνη, ακολουθώντας τη μορφολογία, τη βλάστηση, τον προσανατολισμό και προσφέροντας σκίαση, προστασία και καδραρίσματα της θέας. Οι χώροι όπως σχεδιάζονται είναι κυρίως ημιυπαίθριοι σε άμεση επαφή με το τοπίο, ενώ κλειστά και πιο προστατευμένα σημεία σχηματίζονται κυρίως για να στεγάσουν τους υγρούς χώρους – χημικές τουαλέτες και ντους- που χαρακτηρίζονται από μια πιο ιδιωτική χροιά.
Τα υλικά που επιλέγονται είναι ελαφριά, με τη στήριξη να γίνεται με μεταλλικό σκελετό και την πλήρωση με χρήση ξύλου. Αν και υπάρχει μια κατασκευαστική τυποποίηση, αυτό δεν εμποδίζει τις κατασκευές να μετασχηματίζονται ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε σημείου. Πρόκειται για μια κατασκευή-μηχανή που συγκεντρώνει και παρέχει νερό, μέσα από ένα μικρό σύστημα αφαλάτωσης, οργανώνει στοιχειώδεις χώρους υγιεινής, ενώ υλοποιεί πρωταρχικές αρχιτεκτονικές διατάξεις που ορίζουν την επικράτειά της.
Η πρότασή μας θα μπορούσε δυνητικά να ξεπεράσει τα όρια του Παγασητικού και να εξαπλωθεί αντίστοιχα και σε άλλες περιοχές, πάντα προσαρμοζόμενη στις εκάστοτε συνθήκες, χαρακτηριστικά και ανάγκες του τόπου. Πάνω σε αυτή τη λογική, η παρούσα επέμβασή μας θα μπορούσε μελλοντικά να αποτελέσει παρακλάδι ενός διευρυμένου δικτύου. Πρόκειται σίγουρα για μια συνθήκη μεταβαλλόμενη και με δυνατότητες ανάπτυξης και εξάπλωσης.
Δείτε την διπλωματική στο Issuu εδώ.
