Δ066.18 ΣΙΦΝΟΣ: ΑΦΕΤΗΡΙΑ ΜΙΑΣ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗΣ. ΕΝΑ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ ΘΕΜΑΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ

Διπλωματική Εργασία: ΣΙΦΝΟΣ: ΑΦΕΤΗΡΙΑ ΜΙΑΣ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗΣ.ΕΝΑ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ ΘΕΜΑΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ 
Φοιτήτρια: Βουδούρη Ίρις-Παρασκευή
Επιβλέπων Kαθηγητής: Παπαϊωάννου Τάσης
Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών ΕΜΠ | Ιούλιος 2018

Ο θεματικός  τουρισμός αποτελεί τμήμα των ειδικών μορφών τουρισμού, οι οποίες χαρακτηρίζονται από την ύπαρξη ενός ειδικού κινήτρου και από την ανάπτυξη μιας αντίστοιχης ειδικής υποδομής (ζήτηση - προσφορά). Έρχεται σε αντίθεση με το πρότυπο του μαζικού τουρισμού που επικρατούσε μέχρι τώρα και προσέφερε ως βασικό προϊόν τον ήλιο και την θάλασσα. Μια από τις σημαντικότερες μορφές θεματικού τουρισμού είναι ο πολιτιστικός τουρισμός αφορά ταξιδιώτες που επιδιώκουν την εμπειρία της επαφής, της γνωριμίας και της γνώσης με την πολιτιστική κληρονομιά μιας περιοχής, μέσα από επίσκεψη σε μουσεία, πολιτιστικούς και αρχαιολογικούς χώρους. Επίσης σημαντικός είναι ο οικοτουρισμός που αξιοποιεί τους πόρους του φυσικού περιβάλλοντος και αναπτύσσεται σε οικολογικά αξιόλογες και επί το πλείστον περιοχές θεσμοθετημένης περιβαλλοντικής προστασίας (π.χ. περιοχές Natura). 

Τα νησιά των Κυκλάδων αποτελούν ιδανικό προορισμό με πολλές προοπτικές ανάπτυξης των μορφών θεματικού τουρισμού και είναι τόπος συνάντησης ανθρώπων από όλα τα μέρη του κόσμου. Συνδυάζουν γεωγραφικές αντιθέσεις, ιστορία, τοπία σπάνιας φυσικής ομορφιάς, κυκλαδίτικη φιλοξενία, κουζίνα από τοπικά προϊόντα, έθιμα και πολιτισμό. Στα περισσότερα νησιά των Κυκλάδων, ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να γνωρίσει τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της φύσης και της κοινωνίας, να γευτεί ή να αγοράσει τοπικά προϊόντα συμβάλλοντας έτσι στην ενίσχυση της τοπικής οικονομίας μακριά από συνθήκες μαζικού τουρισμού.

Στη διπλωματική αυτή προτείνεται η σύνδεση των νησιών και η περιήγηση σε αυτά με άξονα τον θεματικό τουρισμό. Συγκεκριμένα, η Σίφνος αποτελεί την αφετηρία μιας περιπλάνησης στα υπόλοιπα νησιά. Προτείνεται λοιπόν ένα συγκρότημα, μέσα στο οποίο ο επισκέπτης μπορεί να ενημερωθεί για την ιστορία και τον πολιτισμό των Κυκλάδων, να συμμετάσχει σε εργαστήρια παραδοσιακών τεχνών, όπως η αγγειοπλαστική καθώς και να κατοικήσει μερικές μέρες.

Οι Καμάρες είναι το μεγαλύτερο παραλιακό χωριό και το λιμάνι της Σίφνου και αποτελεί την αφετηρία μιας περιήγησης με σκοπό την γνωριμία του νησιού. Ο κεντρικός οικισμός απλώνεται στη δεξιά πλευρά του όρμου των Καμαρών. Το οδικό δίκτυο εκτείνεται παράλληλα με τον κόλπο και στα τέλη του οικισμού συνεχίζει με τη μορφή μονοπατιού. Στη νότια πλευρά υπάρχουν εγκαταστάσεις αφαλάτωσης, ενώ εντύπωση προκαλεί ο εγκαταλελειμμένος πλέον πύργος, που πιθανόν είχε αμυντικό χαρακτήρα απέναντι σε πειρατικές επιθέσεις. Στη βόρεια πλευρά, στους πρόποδες του βουνού του Αγίου Συμεών, το μονοπάτι οδηγεί στο τελευταίο οίκισμα, την εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης.

Η βορεινή πλευρά του οικισμού προσέφερε πολλά πλεονεκτήματα για την επιλογή της ως θέση επίλυσης. Ο προσανατολισμός είναι από τα κύρια καθώς και η θέα που προσφέρει, που αποτελείται από ένα μεγάλο τμήμα του οικισμού αλλά και από την χερσόνησο που ανοίγεται προς το Αιγαίο πέλαγος. Παράλληλα, βρίσκεται στα όρια του χτισμένου οικισμού, που καθιστά εύκολη την πρόσβαση και την μετακίνηση από και προς το κέντρο των Καμάρων αλλά και των υπόλοιπων οικισμών, ενώ διατηρεί μια ιδιωτικότητα και ησυχία σε αντίθεση με την νότια πλευρά που είναι πυκνοδομημένη. Ο πύργος που συναντάται στην απέναντι πλευρά του οικοπέδου, αποτέλεσε βασικό στοιχείο της ιδέας. Πρόθεση της σύνθεσης ήταν η δημιουργία ενός στοιχείου, παρόμοιας ή και ίδιας γεωμετρίας, δηλαδή κόλουρης πυραμίδας. Στην πρότασή μου, που τοποθετείται αντιδιαμετρικά με τον υπάρχοντα πύργο, τοποθετώ δυο ίδια κατακόρυφα στοιχεία τα οποία έρχονται σε ‘διάλογο’ μεταξύ τους, δίνοντας έτσι μια ενότητα στο σύνολο του οικισμού.

Σημαντική ήταν η ένταξη του συγκροτήματος στο φυσικό τοπίο και στον παρακείμενο οικισμό. Προκειμένου να είναι επιτυχής η ένταξη, σχεδίασα έναν κάναβο παράλληλα και κάθετα με τις υψομετρικές, πάνω στον οποίο οργάνωσα και σχεδίασα τη σύνθεση. Οι πύργοι πλέον αναλαμβάνουν την κατακόρυφη κίνηση, προκειμένου να ενώσουν τις διαφορετικές στάθμες μεταξύ τους, ενώ το υψηλότερο σημείο τους προσφέρεται ως παρατηρητήριο του κτηριακού συνόλου, του οικισμού και της χερσονήσου γενικότερα.

Σημαντικό ρόλο είχαν επίσης τα δύο οριζόντια τοιχία, που εκτείνονταν στο μεγαλύτερο μέρος της σύνθεσης παράλληλα με τις ισοϋψείς και δημιουργούσαν μια αγκαλιά σε αυτήν, με το σπάσιμο που γινόταν στις δύο εξωτερικές γωνίες τους. Διατήρησα την υπάρχουσα κίνηση, η οποία με τη μορφή μονοπατιού οδηγούσε στο εκκλησάκι αλλά και ένα διαμορφωμένο πλάτωμα σε χαμηλότερη στάθμη που χρησίμευε για στάθμευση. Το πλάτωμα αυτό πλέον στην συνέχεια του αποτελεί μια υπαίθρια γραμμική πλατεία στην οποία εκτονώνονται οι δημόσιες και κοινόχρηστες λειτουργίες, οι οποίες συγκεντρώνονται σε έναν ενιαίο διώροφο όγκο. Αυτός διαμορφώθηκε σύμφωνα με την παραδοσιακή τεχνική της Κέας ‘κοτούντο’  κατά την οποία αφήνεται ένα κενό μεταξύ του κτίσματος και του εδάφους για τον επαρκή αερισμό και φωτισμό του όγκου. Στην περίπτωσή μου, το κενό αυτό χρησιμεύει και για την επικοινωνία των δυο ορόφων, με την τοποθέτηση εξωτερικής σκάλας. Τέλος, για τον σχεδιασμό των δωματίων ήταν απαραίτητη η διατήρηση της ιδιωτικότητας χωρίς όμως να αλλοιώνεται η αίσθηση της ενότητας.   Οι ιδιωτικές κατοικίες σχεδιάστηκαν όλες ισόγειες, κατά ομάδες δημιουργώντας ανάμεσα τους πλατώματα και κοινόχρηστους υπαίθριους χώρους, με απλά και φυσικά υλικά που είναι η πέτρα, το ξύλο και το γυαλί και σύμφωνα με τις βιοκλιματικές αρχές που κυριαρχούν στα νησιά των Κυκλάδων.

Μέσα από αυτό το συγκρότημα, θα ήθελα ο ταξιδιώτης - επισκέπτης να δημιουργήσει μοναδικές εμπειρίες, μέσα από χρήσεις που δεν είναι εύκολο να βρει κάπου αλλού.  Σκοπός είναι η βαθύτερη γνωριμία με τον τόπο ταξιδιού του, η δυνατότητα αλληλεπίδρασης με τους μόνιμους κατοίκους και την φύση και η δημιουργία ξεχωριστών αναμνήσεων.