Φοιτήτρια: Ασπασία Στράνη
Επιβλέποντες καθηγητές: Δημήτριος Γιαννίσης
Σχολή: Πανεπιστήμιο Πατρών, 2023
Επιβλέποντες καθηγητές: Δημήτριος Γιαννίσης
Σχολή: Πανεπιστήμιο Πατρών, 2023
Περίληψη
Η λεωφόρος Συγγρού
από την αρχή της κατασκευής προβλέπονταν να είναι ένας δρόμος ταχείας κυκλοφορίας,
ωστόσο μέχρι και τα μέσα του 20ου αιώνα ήταν αναπόσπαστο κομμάτι της γειτονίας.
Οι κάτοικοι περπατούσαν κατά μήκος της για να επισκεφτούν την παραλία, ενώ εκατέρωθεν
του δρόμου υπήρχαν σπίτια και μαγαζιά. Όσο αναπτυσσόταν η Αθήνα και τα κτήρια της, στο δεύτερο μισό του 20ου
αι., το στοιχείο της γειτονίας άρχισε να εξαφανίζεται από τον δρόμο. Από σημείο
αναφοράς και συγκέντρωσης έγινε ένα σκληρό πέρασμα και ένα ξεκάθαρο διαχωριστικό
όριο μεταξύ των γειτονιών. Πλέον από τα κτίρια που βρίσκονται στις άκρες τις,
όσα δεν έχουν ανακαινιστεί σε ξενοδοχεία ή φιλοξενούν εταιρίες είναι σχεδόν
παρατημένα. Στα περισσότερα λειτουργούν τα ισόγεια ως καταστήματα, ενώ οι
όροφοι είναι άδειοι αφού έρχονται αντιμέτωποι με τον θόρυβο, το καυσαέριο και
το άναρχο τοπίο που έχει δημιουργηθεί.
Λαμβάνοντας υπόψιν τη σημερινή κατάσταση, προτείνεται μια
κατασκευή που να λειτουργεί σαν φίλτρο
προστασίας για τα κτήρια και τους κατοίκους τους. Δεν στοχεύουμε σε ένα
απλό πέτασμα που χωρίζει τα κτήρια από τη λεωφόρο, αλλά σε ένα χωρικό στοιχείο
που επιδιώκει να δώσει στους χρήστες αυτό που τους στέρησε ο δρόμος. Το
φίλτρογίνεται μια προέκταση των κατοικιών και επαναφέρει τους κοινόχρηστους και
υπαίθριους χώρους της γειτονίας στα κτήρια.
Η μελέτη έγινε σημειακά σε ένα τμήμα της λεωφόρου Συγγρού. Αποσκοπείνα
λειτουργήσει σαν πρότυπο με τη δυνατότητα να επεκταθεί σε διάφορα σημεία κατά
μήκος της λεωφόρου. Το οικοδομικό τετράγωνο που έχει επιλεχθεί θεωρείται
αντιπροσωπευτικό και χαρακτηριστικό του δρόμου, λόγω των αντικρουόμενων λειτουργειών
που φιλοξενεί (ξενοδοχεία, κατοικίες, εταιρίες, καταστήματα, οίκο ευγηρίας) και
της τοποθεσίας του, αφού βρίσκεται σε ένα από τα πιο ανομοιόμορφα τμήματά της.
Βρίσκεται στο ύψος της Καλλιθέας, στη συμβολή των οδών Συγγρού – Δαβάκη,
Κομνηνών – Φιλαρέτου.
Το Φίλτρο τοποθετείται στο πεζοδρόμιο ανάμεσα στη λεωφόρο
Συγγρού και τον παράδρομό της. Το συγκεκριμένο πεζοδρόμιο στο πιο στενό του
σημείο έχει πλάτος 1,6μ. και στο πιο φαρδύ 4,5μ. Προτείνεται μια σύμμικτη
-ελαφρά κατασκευή με μεταλλικό φέροντα οργανισμό και πλάκες από οπλισμένο
σκυρόδεμα. Στις πλάκες δημιουργούνται “λεκάνες” φύτευσης, λειτουργικά επίπεδα
και κυκλοφορίες. Η ακαμψία του συνόλου συμπληρώνεται και από ελαφρές μεταλλικές
γέφυρες σύνδεσης με τα υπάρχοντα κτήρια.
Οι όψεις της κατασκευής διαφοροποιούνται στη σχέση τους με τον δρόμο. Από την πλευρά
της Συγγρού, η όψη του Φίλτρου σχετίζεται με την κίνηση. Οριζόντιες λωρίδες
μεταβλητού ύψους, αποδίδουν την ακανόνιστη ροή των οχημάτων στο δρόμο,
ακολουθούν τη κατεύθυνση τους και επιχειρούν να συγχρονιστούν με την αίσθηση
της συνεχούς κίνησης και ροής. Από τη πλευρά της γειτονιάς οι όψεις ανοίγονται
και προβάλλουν το περιεχόμενο της κατασκευής. Οι πολυκατοικίες βλέπουν ένα
κατακόρυφο πράσινο, κήπους, και προσβάσιμους κοινόχρηστους χώρους. Η όψη από
την πλευρά του παράδρομου είναι πολύ πιο ελεύθερη και σχεδόν πορώδης, από τα κατακόρυφα φαγώματα
που δημιουργούν τα επίπεδα. Στα σημεία των φαγωμάτων δημιουργείται επαρκές ύψος
για τη φύτευση ψηλότερων δέντρων. Η σύνδεση του Φίλτρου με τα πίσω κτήρια
γίνεται μέσω γεφυρών, που ξεκινούν από την κατασκευή και καταλήγουν στους
κοινόχρηστους χώρους των εκάστοτε κτηρίων.
Η κυκλοφορία στο Φίλτρο επιτυγχάνεται με σκάλες, οι
οποίες τοποθετούνται πίσω από την όψη του σε παραλληλία με τη κίνηση των
αυτοκινήτων. Η πρόσβαση γίνεται ως επί το πλείστων από τα κτήρια.
Στο Φίλτρο συναντάμε χώρους χαλάρωσης και κήπους,
καθώς και σημεία για διάβασμα, co-workingspaces και μικρά κηπάκια στα οποία οι κάτοικοι
μπορούν να φυτεύσουν τα δικά τους φρούτα και λαχανικά. Για τη φύτευση
επιλέγονται φυτά της αττικής γης αυτοφυή και μη, μυρωδικά, λουλούδια και
θαμνοειδή, ενώ στα σημεία που έχουμε αρκετό ύψος βρίσκουμε ελιές, οπωροφόρα και
κωνοφόρα δέντρα. Οι λωρίδες από την πλευρά του δρόμου κατασκευάζονται από
μεταλλικές τρυπητές λαμαρίνες, που επιτρέπουν την ελεγχόμενη είσοδο του φωτός
του ηλίου και φιλτράρουν το θόρυβο. Τα κενά ανάμεσα στις λωρίδες συμπληρώνονται
από μεταλλικό πλέγμα, που λειτουργεί σαν οδηγός για την κάθετη ανάπτυξη
αναρριχώμενων φυτών, που φιλτράρουν το θόρυβο και το καυσαέριο. Η όψη από την
πλευρά του παράδρομου είναι πολύ πιο ελεύθερη και σχεδόν πορώδης, από τα
φαγώματα που δημιουργούν τα επίπεδα. Στα σημεία των φαγωμάτων υπάρχει επαρκές
ύψος για τη φύτευση ψηλότερων δέντρων.
Για τον αστικό εξοπλισμό του Φίλτρου σχεδιάζονται με
μια κοινή σχεδιαστική αρχή σταθερά και φορητά στοιχεία. Έχοντας σαν αφετηρία
ένα συμπαγές σχήμα U, μέσω περιστροφών και τροποποιήσεων δημιουργούνται
παγκάκια, τραπέζια και βρύσες. Πιο συγκεκριμένα, με το σχήμα U δημιουργούνται
απλά παγκάκια, παγκάκια με αποθηκευτικό χώρο, τα οποία τοποθετούνται στα σημεία
που βρίσκονται παρτέρια, ομαδικά παγκάκια, ατομικά και ομαδικά γραφεία για
διάβασμα και βρύσες / ψύκτες νερού, που στο εσωτερικό τους κρύβουν λάστιχα για το
πότισμα των φυτών.
