Δ068.18 ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ | Η τέχνη καθ' ύψος στο πλαίσιο της πόλης

Διπλωματική Εργασία Σχεδιασμού: ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ | Η ΤΕΧΝΗ ΚΑΘ’ ΥΨΟΣ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ
Φοιτήτρια: Σταματία Κολωνιάρη
Επιβλέποντες καθηγητές: Φανή Βαβύλη, Ευάγγελος Χρυσαφίδης
Ημερομηνία παρουσίασης: Τετάρτη 26 Σεπτεμβρίου 2018 

Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Πολυτεχνική Σχολή - Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών

Εισαγωγικό Σημείωμα:

« Το Σπίτι της Τέχνης αποτελεί μια αυθεντική ιδέα και ένα πραγματικό “θέλω” της δημιουργού και καλλιτεχνικής παραγωγού Μαρίας Στεφάνου. Την ευχαριστώ που μοιράστηκε μαζί μου το όραμά της για ένα αρχιτεκτόνημα που θα στεγάζει τις τέχνες και όταν της ζήτησα να το εκπονήσω ως διπλωματική εργασία μου το εμπιστεύτηκε. Μέσα από τη συνεργασία μας σε δική της μεγάλου μεγέθους παραγωγή μουσικού θεάτρου, βίωσα σε προσωπικό επίπεδο όλες τις ανάγκες που υπήρχαν για την υλοποίησή της. Το απόσταγμα αυτής της εμπειρίας μου, οι δυσκολίες και οι ελλείψεις που παρουσιάστηκαν μέσα σε όλη τη διαδικασία παραγωγής, με οδήγησαν στο να σχεδιάσω και να πάρω αποφάσεις με βασικό γνώμονα τα πραγματικά δεδομένα που συνάντησα στο δρόμο αυτό.»

Σταματία Κολωνιάρη 

Το Σπίτι της Τέχνης δημιουργήθηκε μέσα από μια πραγματική ανάγκη για στέγαση των τεχνών εντός ενός κτιρίου μέσα στο αστικό πλαίσιο. Οι μεγάλες απαιτήσεις μιας θεατρικής παραγωγής ως προς το σύνολο των χώρων και εργασιών που χρειάζονται για την υλοποίησή της, οδηγούν στο σχηματισμό ενός πολυώροφου κτιρίου, όπου ο κάθε όροφος απευθύνεται σε άλλη μορφή τέχνης.

Για τη μορφή του κτιρίου επιλέγεται το πρότυπο της πολυκατοικίας, καθότι οι εργασίες παραγωγής χρειάζεται να γίνονται εντός της πόλης και η πολυκατοικία, ως αναπόσπαστο κομμάτι της αστικής αρχιτεκτονικής, εξασφαλίζει τη χρηστικότητα και τη λειτουργικότητα καθ’ ύψος στα στενά πλαίσια των αστικών οικοπέδων. Το ενδιαφέρον της διπλωματικής αυτής εργασίας επικεντρώνεται αφενός στο πώς μέσα σε ένα μικρό οικόπεδο μπορούν να συγκεντρωθούν όλοι αυτοί οι χώροι τεχνών (μικρών έως μεγάλων απαιτήσεων) και αφετέρου στο πώς η οικοδόμηση καθ’ ύψος μπορεί να διαφοροποιηθεί από το σύνηθες μοτίβο πολυκατοικίας των ίσων και ίδιων ορόφων με εξώστες και κυρίαρχο υλικό κατασκευής το οπλισμένο σκυρόδεμα.  

Ο ΤΟΠΟΣ

Η περιοχή που επιλέγεται για την επέμβαση είναι το Φάληρο Θεσσαλονίκης και το οικόπεδο τοποθετείται μεταξύ των οδών Δελφών, Αλμπέρτου Ναρ (πρώην Στρατηγού Χρυσοχόου) και Πραξιτέλους. Η συγκεκριμένη περιοχή βρίσκεται στη μεταβατική ζώνη ανάμεσα στην ανατολική Θεσσαλονίκη και το κέντρο, έχει σύνδεση με το παραλιακό μέτωπο και παρουσιάζει ολοένα και περισσότερη ανάπτυξη ως προς τους τομείς του πολιτισμού και της εκπαίδευσης. Όντας ανάμεσα σε δύο κεντρικές αρτηρίες, τις Δελφών και Βασιλίσσης Όλγας και επίσης πλησίον της Αρχαιολογικού Μουσείου και της μελλοντικής στάσης μετρό επί της οδού Μακεδονίας, βρίσκεται σε ευνοημένη και σύντομα εύκολα προσβάσιμη θέση.

Η ΣΥΛΛΗΨΗ ΤΗΣ ΙΔΕΑΣ | Από το βίωμα στο σχεδιασμό

Βασική αρχή είναι ο σχεδιασμός χώρων που να προσφέρουν στους χρήστες αίσθηση οικειότητας και ευελιξίας, ώστε να μπορούν να εκφραστούν μέσα από την τέχνη τους. Για να συμβεί αυτό, είναι απαραίτητη η παρουσία μιας στιβαρής Βάσης, δηλαδή ενός βασικού κατακόρυφου πυρήνα. Ο πυρήνας αυτός είναι υπεύθυνος για τη γείωση του κτίσματος, έτσι ώστε να μπορέσει να συμβεί στη συνέχεια η Δημιουργία. Αυτή, με τη σειρά της, δίνει την ευελιξία και την ελευθερία έκφρασης μέσα από την πολλαπλότητα και διαφορετικότητα των όγκων. Έτσι, από το συνδυασμό του σταθερού και του μεταβαλλόμενου, του αδιαπερατού και του ημιδιάφανου, γίνεται η Ένωση και η ολοκλήρωση.

Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

Πατώντας πάνω στην κεντρική ιδέα, η οριζοντιότητα και η καθετότητα είναι οι δύο έννοιες που αποφασίζεται να χρησιμοποιηθούν για την αρχιτεκτονική σύνθεση, λόγω της απλότητας και αμεσότητας της ευθείας. Κάθε τέχνη έχοντας διαφορετικές ανάγκες, ωθεί σε διαφορετικό αρχιτεκτονικό χειρισμό, ο οποίος θα εκφραστεί μέσα από οριζόντια και κάθετα στοιχεία. Ο συνδυασμός όλων αυτών των χειρισμών σε κάθε επίπεδο, παράγει την τελική μορφή του κτιρίου.

                  

Η ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ

Τα υλικά που χρησιμοποιούνται στην όψη του κτιρίου, αλλά και στο εσωτερικό του, έχουν γήινο χαρακτήρα και αυτό αποτελεί ένα από τα βασικά στοιχεία διαφοροποίησής του από το γύρω περιβάλλον των παλαιών οικοδομών. Το τούβλο, σε συνδυασμό με το εμφανές σκυρόδεμα παντρεύεται με το γυαλί και το ξύλο και το πράσινο έρχεται να συμπληρώσει την εικόνα ενός «ζωντανού» κτιρίου που «αναπνέει».

Τα υλικά σε συνδυασμό με τις αραιώσεις-πυκνώσεις των όγκων και τα ποικίλα επίπεδα, δημιουργούν ένα περιβάλλον ενδιαφέροντος και έμπνευσης για τον ανήσυχο καλλιτέχνη, φέρνοντάς τον ταυτόχρονα κοντά στη φύση μέσα στην ίδια του την πόλη. 

ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ – ΕΜΒΑΘΥΝΣΗ

Οι τέχνες που στεγάζονται συνολικά στο κτίριο είναι ο χορός, η μουσική, το θέατρο, ο κινηματογράφος, η φωτογραφία, η ζωγραφική και οι κατασκευές.

Στο ισόγειο του κτιρίου υπάρχει χώρος υποδοχής ο οποίος επικοινωνεί με εξωτερικές αυλές πρασίνου και στον πρώτο όροφο τοποθετούνται τα γραφεία διοίκησης ως εσωτερικός εξώστης. Στο επίπεδο -1 συναντούμε τον όροφο όπου λαμβάνουν χώρα η αίθουσα θεάτρου, η αίθουσα κινηματογράφου και το στούντιο φωτογραφίας. Το υπόγειο επικοινωνεί και εξωτερικά με το ισόγειο μέσω των αυλών που είναι διαμορφωμένες σε τρία επίπεδα. Επιπροσθέτως, υπάρχει δεύτερο υπόγειο (επίπεδο -2) το οποίο λειτουργεί ως χώρος βεστιαρίου και αποθήκευσης σκηνικών.

Στο δεύτερο επίπεδο  συναντούμε τον όροφο της μουσικής, ο οποίος μπορεί να μεταμορφωθεί χωρικά ανάλογα με τις ανάγκες των περιστάσεων. Με τη χρήση μεταβαλλόμενων ηχομονωτικών πάνελ, μπορεί να μετατραπεί από όροφο 5 διαφορετικών αιθουσών μουσικής μέχρι και σε ενιαίο χώρο εκδήλωσης, ακόμη και πλήρως διαπερατό (περίπτωση θερινής συναυλίας).

Οι επόμενοι δύο όροφοι είναι αφιερωμένοι στη ζωγραφική και τις κατασκευές. Με εσωτερική και εξωτερική επικοινωνία μέσω κλίμακας από εξώστη σε εξώστη, οπτικά τα επίπεδα αυτά μετατρέπονται σε μία ζώνη παιχνιδίσματος. Το ύψος σε σχέση με το επίπεδο του δρόμου και η διαφάνεια λόγω των υαλοστασίων, επιτρέπουν να εισέρχεται το απαραίτητο φυσικό φως για να εκτελούνται σωστά οι χειρωνακτικές εργασίες. Ανεβαίνοντας ένα ακόμη επίπεδο, το αποκορύφωμα της σύνθεσης γίνεται στον όροφο του χορού, όπου εκεί ο όγκος εκτονώνεται και σε μήκος και σε ύψος για να δώσει τον απαραίτητο χώρο προετοιμασίας των χορευτών. Η αίθουσα χορού λειτουργεί και ως αίθουσα παραστάσεων.

Κλείνοντας, ο τελευταίος όροφος είναι προορισμένος για την ανατροφοδότηση των χρηστών. Εδώ, μπορούν να ξεκουράζονται, να διαβάζουν, να γευματίζουν έως και να αναπαύονται. Η μεγάλη ταράτσα δίνει χώρο για συγκέντρωση και αλληλεπίδραση και ενδείκνυται για γιορτές. Μέσω αυτής με εξωτερική σκάλα γίνεται η ανάβαση στο δώμα (τελευταίο επίπεδο) όπου βρίσκονται οι μικροί ατομικοί κήποι καλλιεργειών των μαθητών.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ:

«Το θέλω μας είναι να δημιουργήσουμε ένα σημείο μέσα στην πόλη το οποίο να ελκύει, να δίνει πνοή και ενέργεια. Ένα κτίριο ανοιχτό για όλους τους ανθρώπους για να το χαίρονται και εσωτερικά και εξωτερικά.  Ένα κτίριο με την οικειότητα και τη ζεστασιά του σπιτιού που θα μπορεί στην πορεία να απλωθεί και σε άλλες πόλεις και έτσι κάθε μέρος να έχει και το δικό του Σπίτι της Τέχνης, όπου οι άνθρωποι θα επικοινωνούν και θα εκφράζονται.»

Σταματία Κολωνιάρη  

Μαρία Στεφάνου