Δ005.21 | Urania: κατώφλι προς μια νέα αστική συνθήκη ή προνεωτερική νοσταλγία;

Διπλωματική εργασία: Urania: κατώφλι προς μια νέα αστική συνθήκη ή προνεωτερική νοσταλγία;
Φοιτήτρια: Αφροδίτη Μανωλοπούλου
Επιβλέπουσα καθηγήτρια: Δήμητρα Κατσώτα

Σχολή: Πανεπιστήμιο Πατρών, 2021

Περίληψη
Οι πόλεις που σχεδιάζουμε και χτίζουμε είναι βασισμένες σε ένα πρότυπο που αναπαράγεται ad nauseam δίχως αυτό να επαναξιολογείται σε σχέση με τις συνεχώς μεταβαλλόμενες ανάγκες του ανθρώπου. Ταυτόχρονα η σύγχρονη αρχιτεκτονική θεωρία και πρακτική εξετάζοντας, μελετώντας την ιστορία στρέφεται συχνά στην επανάχρηση, ανακατασκευή ή και άντληση έμπνευσης από τις παρελθοντικές μορφές. Αν σκεφτεί κανείς βέβαια πόσο αποκλίνει η σημερινή κουλτούρα/κοινωνία απ’ τις παρελθοντικές, θα αναρωτηθεί για ποιους λόγους αυτές μας αφορούν, μας ελκύουν. Πέρα από τους καθαρά ιστορικούς λόγους, οι μορφές αυτές μας αφορούν στα πλαίσια της αναζήτηση μίας ταυτότητας -με μια ελαφριά διάθεση νοσταλγίας.

Αδιαμφισβήτητα, ο σύγχρονος δυτικός άνθρωπος νιώθει την ανάγκη να δραπετεύει προς κάτι άλλο: άλλες συνθήκες, άλλες εποχές, άλλους πολιτισμούς ως ένα διάλειμμα από την καθημερινότητα. Αφορμή γι αυτό το πρότζεκτ αποτέλεσαν τα τοπία τουρισμού, οι τόποι διακοπών, αναψυχής καθώς και η αίσθηση που έχει κανείς κατά την επιστροφή του. Στο γυρισμό νιώθει κανείς μια ιδιαίτερη νοσταλγία, που δεν σχετίζεται απλώς με τις αναμνήσεις όσων πέρασαν, αλλά μάλλον με την ολική αίσθηση αυτού που είναι μονίμως απόν.

Μέσα από τις κοινότυπες στιγμές της πεζής καθημερινότητας, διαφαίνονται όλα τα εξαιρετικά αισθήματα, όλα τα βιώματα, οι εμπειρίες που αποκομίζει κανείς από την ελαφριά διάθεση που έχει απολαμβάνοντας μια σιέστα κάτω απ’ τον ήλιο ή περιδιαβαίνοντας τα άγνωστα τοπία. Βλέποντας λοιπόν, μέσα από την ονειροπόληση, προκύπτει το ερώτημα και η επιθυμία πώς και αν μπορούν να ενταχθούν, να επιστρέψουν αυτά τα εξέχοντα βιώματα στη ζωή που ζούμε. Πώς μπορεί να επανανοηματοδοτηθεί η καθημερινή ζωή εντός της κοινότητας;

Εισάγεται εδώ η πρόθεση της εργασίας να δημιουργήσει, να αποτελέσει ένα κατώφλι προς ένα νέο μοντέλο διαβίωσης. Ένα κατώφλι ως το εν δυνάμει πέρασμα προς κάτι άλλο· τόποι υλικοί, αναπαραστατικοί κτλ., που ανοίγουν νέα πεδία δράσης, σκέψης και ενδεχομενικοτήτων, που επερωτούν και αναδιατάσσουν την κοινωνική πραγματικότητα.

Το σχεδιαστικό κομμάτι προτείνει ένα μοντέλο κατοίκησης για το σύγχρονο άνθρωπο της πόλης και την ανάγκη του να δραπετεύει προς μια άλλη πραγματικότητα/ καθημερινότητα, θέλοντας να επικαλεστεί αισθήματα ανεμελιάς, ξεγνοιασιάς και ελευθερίας. Πρόκειται για ένα μοντέλο με ανθρωποκεντρικό σύστημα σχεδίασης προσαρμοσμένο στην ανθρώπινη κλίμακα. Το κτιστό περιβάλλον τοποθετείται ως ένα πλαίσιο, αντιμετωπίζεται ως ένα σκηνικό, όπου θα έρθει στη ζωή μέσα από τις κινήσεις των ανθρώπων που το κατοικούν. Οι χώροι και οι κατοικίες αφορούν τον τρόπο με τον οποίο τίθεται, εκφράζεται, και οργανώνεται η ίδια η καθημερινή ζωή τόσο στη βάση όσο και στις διάφορες τροπικότητές της.

Αν κάτι αδιαμφισβήτητα έχει σήμερα χαθεί αυτό θα ήταν η πιο μυστηριακή φύση του ανθρώπου και της κοινωνικής ζωής του, η ποιητική απόχρωση της ερμηνείας των πραγμάτων, ο κόσμος σαν αισθητική φαινομενικότητα.  Η χαμένη εσωτερικότητα/ ιερότητα επανέρχεται στο προσκήνιο και αξιώνεται ξανά, μέσω ενός μαγικού ρεαλισμού. Το νερό, οι επαναλαμβανόμενες σκάλες, τα διάφορα γεωγραφικά επίπεδα και οι αλλεπάλληλες αναβάσεις και καταβάσεις λειτουργούν σαν μία δίοδο προς τον ιερό κόσμο – τον κόσμο πέρα από την υλική πραγματικότητα.

__________________________________________________________________________

Diploma thesis: Urania: threshold to a new urban condition or pre-modern nostalgia

Student: Afroditi Manolopoulou

Supervisor: Dimitra Katsota

University: University of Patras, 2021

Abstract
The cities we design and build are based on a model reproduced ad nauseum without being reevaluated in terms of the constantly varying human needs. At the same time contemporary architectural theory and practice is facing back towards the reuse, renovation or/and inspiration by past forms. Considering however how much our culture/society differs from the past, one would be intrigued about the reasons why we are nonetheless related and attracted to them. Besides the purely historic reasons, we're connected to these forms through the framework of (re)finding/ (re)forming/ (re)sculpting our identity - with a slight touch of nostalgia.

Unquestionably the western culture's subject feels the need to escape to something different: different conditions, civilizations, other eras, as a break from the everyday life. Tourist landscapes, vacation lands as well as the feeling one has returning home, stand as a cause for this project. In his way back to reality, man feels a distinct nostalgia -not only regarding the memories that simmer in his mind but mostly because of the all-encompassing feeling of something being constantly absent. 

Through the ordinary moments of the mundane everyday life emerge all the exceptional feelings, all the experiences one derives from the light and carefree attitude when rambling on the foreign landscapes or enjoying a siesta under the sun. Through this reverie comes the question of how all these exceptional feelings can return back to the life we are living. How can everyday life in today's society be given meaning again?

The intention of this project is to become a threshold towards a new model of living. A threshold as a wishing passage to something different; material scenes, representative etc., opening new areas of action, thought and possibilities, questioning upon and rearranging the social reality.

The design/planning suggests a model of living for the modern man and his need to getaway to other realities, invoking the senses of daydreaming, carelessness, and freedom. An anthropocentric model, designed for humans, their dimensions, and needs. The built environment manifests itself by being placed on the landscape and is viewed as a setting. A setting, a scenery that is coming to life through the movements and notations of the people inhabiting the settlement. The spaces and houses concern the way through which the everyday life itself is expressed, arranged, organized, regarding both its foundation and its various modalities.

If something today is undoubtedly lost, that would be the mere sacramental nature of man and his/her social life, the poetic coloring of the interpretation of all, the world as aesthetic appearance. The lost interiority/sanctity returns to the forefront and begets worth again, through a kind of magic realism. The water, the repeated stairways, the various geographical levels and the consecutive ascents and descents, function as a gate towards the sacred world – the world beyond material reality.