Τίτλος Διπλωματικής Εργασίας: Το ζήτημα του «Freespace» στο Επταπύργιο
Θεσσαλονίκης
Φοιτήτρια: Ζεγγίνη Μυρτώ
Επιβλέποντες καθηγητές: Λεφάκη Στυλιανή, Σακαντάμης Κωνσταντίνος
Πανεπιστήμιο: Πολυτεχνική Σχολή Θεσσαλονίκης, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
Πανεπιστήμιο: Πολυτεχνική Σχολή Θεσσαλονίκης, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
Ημερομηνία: 02/07/2019
Το θέμα της
παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι η έκφραση της έννοιας του freespace στο
Επταπύργιο Θεσσαλονίκης, με αφορμή το θέμα της biennale Αρχιτεκτονικής της Βενετίας το
2018.
Το freespace είναι μία έννοια με πολλές ερμηνείες γιατί εκφράζει τα στοιχεία του
χώρου(υλικού και άϋλου)τα οποία προκαλούν την αίσθηση της ελευθερίας στους
ανθρώπους. Όσοι διαφορετικοί άνθρωποι υπάρχουν, τόσα διαφορετικά στοιχεία
υπάρχουν που προκαλούν αυτή την αίσθηση.
Το manifesto για το freespace από
τις Yvonne Farell και Shelley McNamara (currators της Biennale Αρχιτεκτονικής Βενετίας 2018) έρχεται με κάποιο τρόπο να προσδιορίσει αυτά
τα χαρακτηριστικά και καλεί τους ανθρώπους να τα αναγνωρίσουν γιατί με αυτό τον
τρόπο θα συνενωθούν με την αρχιτεκτονική σωματικά και ψυχικά.
Ο χώρος σχεδιασμού και μελέτης της έκθεσης είναι το Επταπύργιο Θεσσαλονίκης. Το Επταπύργιο είναι ένας τόπος με διττό και αντιφατικό ιστορικό παρελθόν γιατί ως φρούριο ήταν το έσχατο freespace σε περίπτωση πολιορκίας της πόλης και ως φυλακή ήταν ο χώρος όπου στερούσε κάθε ίχνος ελευθερίας. Αυτή η διπλή του ταυτότητα είναι το κλειδί για την έκφραση της έννοιας του freespace. Επομένως μέσα από αυτή την έκθεση μπορεί να δει κανείς το τί είναι και τί δεν είναι το freespace χρησιμοποιώντας ως σχεδιαστικά εργαλεία την ιστορική μνήμη του μνημείου και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των επιμέρους χώρων του.
Το γεγονός ότι το Επταπύργιο είναι σήμερα μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς βοηθάει και περιορίζει τη σχεδιαστική διαδικασία. Βοηθάει γιατί ενθαρρύνεται η ελεύθερη επίσκεψη, η παρατήρηση του χώρου και η διέγερση της φαντασίας για τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν εκεί και περιορίζει γιατί πρέπει να μη διαστρεβλωθεί η μνήμη και η αυθεντικότητά του. Σκοπός λοιπόν είναι η ελάχιστη δυνατή επέμβαση στο μνημείο γιατί ήδη ο χώρος φανερώνεται.
Οι χώροι στους
οποίους διαρθρώνεται η έκθεση είναι ο χώρος της εισόδου στο Μνημείο, του
Επισκεπτηρίου, του Κοιτώνα, των δύο Υπαίθριων χώρων, του Κεντρικού φυλακίου και
του Ψηλότερου πύργου, της Απομόνωσης και του Περιβάλλοντα χώρου εξωτερικά του
μνημείου. Σε συνδυασμό με τις επεμβάσεις στους προαναφερθέντες χώρους
διαμορφώνεται και μια προτεινόμενη διαδρομή επίσκεψης των χώρων της έκθεσης.
Οι νέες ενότητες
που προκύπτουν είναι ο χώρος της Εισόδου, το Κατώφλι Συνάντησης, ο Χώρος
Συμβίωσης, ο Χώρος Πνευματικής Ανάτασης, ο Χώρος Ειρήνης, ο Χώρος Μνήμης, ο
Χώρος Επικυριαρχίας και η Απομόνωση. Η μέθοδος προσέγγισης κάθε χώρου έγινε
με την επιτόπια επίσκεψη, φωτογράφιση, παρατήρηση και καταγραφή των ιστοριών
των χώρων που εντείνουν την ατμόσφαιρά τους.
Συμπερασματικά, η παρούσα διπλωματική εργασία αποτελεί μία εκδοχή της έκφρασης της έννοιας του ”freespace” με σκοπό την άρση του πνεύματος και τον προβληματισμό των ανθρώπων.
