Διπλωματική: Telethrion Project: Ένα Σχολείο
Αυτάρκειας και Βιωσιμότητας στο όρος Τελέθριον στη Βόρεια Εύβοια
Φοιτήτρια: Κατερίνα Αναστασιάδη
Επιβλέπων: Κωνσταντίνος-Αλκέτας Ουγγρίνης
Σχολή: Πολυτεχνείο
Κρήτης, 2021
Κείμενο περιγραφής
Σχεδιασμός εγκαταστάσεων ενός
σχολείου αυτάρκειας και βιωσιμότητας για την κοινότητα του Free and Real στο όρος Τελέθριον (Βόρεια
Εύβοια).
Στόχος της παρούσας
διπλωματικής εργασίας είναι ο σχεδιασμός χωρικών ποιοτήτων που υποστηρίζουν τον
δυναμικό χαρακτήρα των δράσεων πειραματισμού και δημιουργίας υπό το πνεύμα της
συνεργασίας προς την μετάβαση σε μια νέα βιώσιμη πραγματικότητα.
Η μαθησιακή λειτουργία του
εγχειρήματος εμπεριέχεται στο σύνολο των δράσεων και δραστηριοτήτων σε
καθημερινή βάση. Οι δράσεις και τα εργαστήρια αναπτύσσονται γύρω από τις πέντε
κύριες περιοχές εστίασης του εγχειρήματος: ανανεώσιμη ενέργεια, φυσική δόμηση,
φυσική καλλιέργεια, φυτική διατροφή και ευεξία.
Για την δημιουργία μιας σχεδιαστικής λύσης, σημαντική είναι η
αναγνώριση του σκοπού της σε σχέση με το μεγαλύτερο σύστημα στο οποίο
εντάσσεται:
Πως μπορούμε να σχεδιάσουμε
ένα σχολείο οι χωρικές ποιότητες του οποίου να υποστηρίζουν τον δυναμικό και
μεταβαλλόμενο χαρακτήρα των δράσεων πειραματισμού και δημιουργίας υπό το πνεύμα
της συνεργασίας προς την μετάβαση σε μια νέα βιώσιμη πραγματικότητα;
Σημαντικοί παράγοντες,
θεωρούνται ο εκπαιδευτικός χαρακτήρας του εγχειρήματος αλλά και το επιθυμητό
επίπεδο αυτάρκειας της κοινότητας. Έτσι, στην προσπάθεια προσέγγισης μιας
περιβαλλοντικά και κοινωνικά βιώσιμης σχεδιαστικής πρότασης, αξιοποιούνται
σχεδιαστικές αρχές και εργαλεία που βασίζονται στην μελέτη και την προσπάθεια
κατανόησης των χρηστών και του σχεδιαστικού πλαισίου.
Αναγνωρίζονται
τα τοπογραφικά και εποχιακά χαρακτηριστικά της περιοχής για σχεδιαστικές
αποφάσεις που λαμβάνουν υπόψιν και αξιοποιούν τις φυσικές διεργασίες και
εποχιακές μεταβολές.
Παράλληλα, μελετάται το
ιστορικό της χωρικής οργάνωσης του εγχειρήματος, της ανάπτυξης του στην πορεία
του χρόνου, και εντοπίζονται οι δραστηριότητες οι οποίες οδήγησαν στην
αντίστοιχη χωρική και κτιριακή ανάπτυξη υποδομών για την φιλοξενία τους. Έτσι,
εντοπίζονται οι μεταβολές στην χωροθέτηση των δραστηριοτήτων που αποσκοπούν
στην προσαρμογή με στόχο την βέλτιστη και αποτελεσματικότερη λειτουργία του συστήματος.
Επίσης, αναγνωρίζεται το
κτιριακό και κατασκευαστικό ιστορικό και η υπάρχουσα εμπειρία που έχει
αναπτυχθεί. Με την αξιοποίηση των υφιστάμενων κατασκευαστικών και τεχνικών
γνώσεων, η σχεδιαστική λύση μπορεί όχι μόνο να βασιστεί σε αυτές αλλά και να
προχωρήσει στην περαιτέρω εξέλιξη τους συμβάλλοντας έτσι, και στην ανάπτυξη των
τεχνικών γνώσεων μέσω της διαδικασίας κατασκευής.
Στην ανάπτυξη της λύσης
συμπεριλαμβάνονται η χρήση φυσικών υλικών δόμησης, η επαναχρησιμοποίηση υλικών
διαθεσίμων στην περιοχή, καθώς και η αξιοποίηση τεχνικών δόμησης γνώριμων για
την ομάδα του εγχειρήματος.
Οι δομές που δημιουργούνται
αποτελούν τον χώρο αλλά και το μέσο των συνεργατικών διαδικασιών μάθησης. Το
σύστημα της χωρικής οργάνωσης και της διαμόρφωσης των εγκαταστάσεων αποτελεί
στοιχείο της ευρύτερης λειτουργίας του Σχολείου Αυτάρκειας και Βιωσιμότητας.
“Κίνηση βάση εποχών, της ζωής
γύρω μας και του ανθρώπινου δυναμικού. Σαν ένα χωριό με διαφορετικούς πόλους
και δραστηριότητες – σαν μικρές φούσκες – περιτριγυρισμένοι από πληροφορία,
έμπνευση και ερεθίσματα.” - Ατλαντίς, απόσπασμα συνέντευξης
Με σημαντικούς παράγοντες
σχεδιασμού, τον εκπαιδευτικό χαρακτήρα του εγχειρήματος αλλά και το επιθυμητό
επίπεδο αυτάρκειας, ο σχεδιασμός του βρώσιμου δάσους στηρίζεται στην πολυετή
εμπειρία παρατήρησης, μελέτης και πειραματισμού στην περιοχή μελέτης, την
αναγνώριση των κλιματικών και τοπογραφικών χαρακτηριστικών της περιοχής καθώς
και τις προτεινόμενες κτιριακές εγκαταστάσεις και τα στοιχεία προσβασιμότητας
το οποία και βασίζονται στον εντοπισμό των ισοϋψών. Κάθε μέρος ή στρώση του
“δάσους”, `αποτελείται από υψηλό ποσοστό φρούτων καρπών και άλλων βρώσιμων
ειδών που ευδοκιμούν στην περιοχή.
Μέσω της οικολογικής διαδοχής
(ecological succession) επιτρέπεται στο περιβάλλον να αναπτυχθεί σταδιακά,
χωρίς έντονη επεμβατική δράση. Η αρχιτεκτονική χρησιμοποιείτε ως ενισχυτής
αυτής της διαδικασίας συμβάλλοντας μέσω της παροχής σκιασμού, υγρασίας και
άρδευσης. Αξιοποιείται το φυσικό ανάγλυφο, η τοπογραφία της περιοχής και η
φυσική πορεία του νερού.
Χαρακτηριστικό στοιχείο των
κατασκευαστικών συστημάτων αποτελεί η χρήση φυσικών υλικών, η εξοικονόμηση και
ελάχιστη δυνατή μεταποίηση των πρωτογενών υλών διευκολύνοντας την δυνατότητα
επαναχρησιμοποίησης.
Λέξεις κλειδιά: φυσική
δόμηση, βιωματική μάθηση, κοινότητα, αυτάρκεια, βιωσιμότητα
