Δ007.21 | Τουρισμού πιέσεις. Θραυσμάτων συρραφές και παιγνιώδεις αντικατοπτρισμοί στον Πλατανιά Χανίων

Διπλωματική εργασία: Τουρισμού πιέσεις. Θραυσμάτων συρραφές και παιγνιώδεις αντικατοπτρισμοί στον Πλατανιά Χανίων

Φοιτήτρια: Θίσβη Πρωίμου
Επιβλέπων: Αλέξιος Τζομπανάκης
Σχολή: Πολυτεχνείο Κρήτης, 2021

    Συστήνοντας την «τουριστική κιβωτό».

Ο Πλατανιάς, μαζί με τους γειτονικούς οικισμούς που τον συνδέουν με την πόλη των Χανίων, συνυφαίνει ένα ενιαίο γραμμικό τοπίο ξενοδοχείων, καταστημάτων και χώρων εστίασης. Η τουριστική αυτή κιβωτός, απαλλαγμένη από τα τυπικά χαρακτηριστικά του ελληνικού τοπίου και την ψευδαίσθηση μίας αυθεντικής ταυτότητας, παραπέμπει περισσότερο σε έναν α-τοπικό παράδεισο με τροπικά χαρακτηριστικά.

    Προσδιορίζοντας τα ξεχαρβαλωμένα περιαστικά θραύσματα.

Διερευνώντας τους μηχανισμούς ανάπτυξης ενός τέτοιου υβριδικού τόπου, γίνονται εμφανείς δύο οικιστικές φάσεις σε σύγκρουση, ένας αρχικός πυρήνας στην κορυφή ενός λόφου (Πάνω Πλατανιάς) και η σύγχρονη επέκτασή του κατά μήκος της ακτογραμμής (Κάτω Πλατανιάς), οι οποίες στρέφονται προς και φέρονται από τον Δρόμο και την Παραλία, τις βασικές ραχοκοκαλιές του συστήματος.

Πιο συγκεκριμένα διακρίνουμε:

ΠΑΡΑΛΙΑ| Η αυλαία των θερινών διακοπών

ΚΤΙΡΙΑΚΟ ΑΠΟΘΕΜΑ| Το πλαγκτόν των ξενοδοχείων

ΔΡΟΜΟΣ| Η άτυπη δημόσια ραχοκοκαλιά

ΡΕΜΑΤΑ| Οι ανενεργές ροές του νερού

ΑΚΡΟΠΟΛΗ| Η αναζήτηση της αυθεντικότητας.

Συνδυαστικά, μπορούμε να αποδώσουμε τη τουριστική δυναμική του Πλατανιά όχι τόσο στην επίφαση μιας αυθεντικότητας αλλά στην πολλαπλότητα των ταυτοτήτων άρα των επιλογών που αυτός εμπεριέχει. Αν νοσταλγήσει κάποιος τα μέρη του, θα βρει ένα κομμάτι τους εδώ, στο αμερικάνικο diner, στο σουσάδικο, στο Σκανδιναβικό bar, στην ιταλική πιτσαρία. Εδώ όμως θα επιστρέψει  με μια ιδιότητα, αυτή του τουρίστα, και με συγκεκριμένους στόχους: να καταναλώσει και να διασκεδάσει.

    Κατανοώντας το παιχνίδι ως ρυθμό και εκρυθμία.


Για να συνομιλήσουμε με την παραπάνω ιδιότητα,  εισάγουμε τις έννοιες του παιχνιδιού και του παιγνιώδους ως εργαλεία κατανόησης, ανάλυσης και μερικής ανασύστασης της εν λόγω συνθήκης του θεματικού πάρκου.

Οι τέσσερις μορφές παιχνιδιού τις οποίες θα θέσει ο Γάλλος κοινωνιολόγος RogerCaillois, παρουσιάζουν ένα πώς, οι κυρίαρχες αφηγήσεις ενός τόπου μπορούν να παρακαμφθούν μέσω του παιγνιώδους, οι σχέσεις δυνατότητας και ορίου να επαναπροσδιοριστούν. Έτσι, καθώς οι συμπεριφορές και τα νοήματα στις πόλεις, όπως και στην περίπτωση μας, ολισθαίνουν, είναι πάντα στο παιχνίδι, έτσι και ο σχεδιασμός μπορεί να ξεχαρβαλώσει για να δεχτεί και το μη λειτουργικό, το φευγαλέο, το μερικό και το αβέβαιο.

    Εισάγοντας μια νέα συνεκτική αποσπασματικότητα.


Έτσι, μέσα από τις συσχετίσεις παιγνιώδους και οικιστικών θραυσμάτων προκύπτει ένας νέος εγκάρσιος, τεθλασμένος, διακοπτόμενος μηχανισμός που απονοηματοδοτεί και (παρ/ επαν) ερμηνεύει τις υφιστάμενες συνθήκες και τις μεταξύ τους σχέσεις.

Στους ενδιάμεσους χώρους, που σήμερα βρίσκονται σε μια λανθάνουσα κατάσταση επαναπροσδιορίζονται σημεία και πορείες με σημασία, πλαισιώνονται από νέους δομικούς και τοπιακούς σχηματισμούς, συντάσσοντας έναν παιγνιώδη σχεδιασμό, ο οποίος άλλοτε οργανώνει το συμπτωματικό και άλλοτε το αντιστρέφει διαλεκτικά.

Σε αστική κλίμακα, στην ζώνη της ακτής αφαιρούμε την ενότητα του γηπέδου για να επαναφέρουμε την επικοινωνία με το οικισμό αλλά και για να ενισχύσουμε τις διαμήκεις συνέχειες της ακτής. Θέτουμε ένα νέο δημόσιο κατέβασμα που κλιμακωτά καταλήγει σε μια προβλήτα μέσα στο νερό. Λιμάνι και παραλία ανταλλάσσουν και γεωμετρικές σχέσεις με την ενότητα δυτικά της προβλήτας στην οποία η άμμος εισχωρεί και μετατρέπεται σταδιακά σε πάρκο να λειτουργεί πιο γραμμικά και με το νέο έδαφος που τοποθετούμε στο κρηπίδωμα του λιμανιού να υιοθετεί πιο πρισματικές γεωλογικές μορφές. Ανεβαίνοντας προς τον περιαστικό ιστό, διατηρούμε και πεζοδρομούμε την υφιστάμενη διαδρομή που αγκιστρώνει εφαπτομενικά το ιατρείο, την εκκλησία και το σχολείο και προσθέτουμε μια ακόμη, εστιγμένη παράλληλα με αυτή. Ταυτόχρονα, τοποθετείται μια πρισματική δομή διαπερατή στο επίπεδο της πόλης, στο ενδιάμεσο πεζοδρόμου και ξενοδοχείων και ενισχύονται τα επιμέρους διαμήκη περάσματα. Στο επίπεδο της ΠΕΟ, βρίσκουμε μια νέα πλατφόρμα πεζογέφυρα που συνδέει εκ νέου τα οικιστικά σύνολα βόρεια και νότια από το Δρόμο. Νότια αυτής, συναντάμε το φυσικό απόθεμα του ρέματος Λίνανδρος που επιχειρούμε να αναδείξουμε, επαναφέροντας τις ενότητες του πρασίνου και θέτοντας νέους ενδιάμεσους αναβαθμούς από την κοίτη του ποταμού στο επίπεδο της πόλης. Τέλος, συνδέουμε εκ νέου παλαιό και νέο τμήμα του οικισμού μέσω μιας εγκατάστασης μονοκονδυλιάς που ανεβαίνει σταδιακά στο ύψωμα, οργανώνεται σε τρία μέρη και ορίζει ένα νέο τελείωμα της στο βόρεια τμήμα της ακρόπολη του Πλατανιά και νέα δημόσια σημεία ενατένισης στο επάνω επίπεδο.

    Εστιάζοντας στα σημεία.


Β. Το παράλιο κουκλοθέατρο| Δημόσια Λουτρά

Εδώ, συγκροτούμε μια νέα χερσόνησο που εισχωρεί και εντατικοποιεί την σχέση του οικισμού με την θάλασσα και το λιμάνι δίνοντας στην ζώνη αυτή μια οριακή ποιότητα. Στο «ξεχείλωμα» αυτής της πλατφόρμας εγκαθιστούμε ένα κτίριο εξαίρεσης, ένα σύμπλεγμα δημόσιων χώρων κολύμβησης που λειτουργεί ως τόπος συνάντησης και μέσο διεκδίκησης των υδάτινων πόρων, μερικώς βυθισμένο έτσι ώστε να επιτρέπει διαφορετικούς τρόπους επαφής με το νερό, χώρους αιώρησης και χώρους εμβύθισης.

Αριστερά του κτιρίου εντός του λιμανιού, θα βρούμε και μια νέα βραχώδη «ξέρα» που διαπερνάται από τους παφλασμούς του νερού και λειτουργεί ως «καρνάγιο» για την καθέλκυση- ανέλκυση σκαφών.

D. Μικρά κομμάτια ουρανού| Ημιδιαμονή

Το να βρίσκεται κανείς κοντά στους άλλους αλλά και μόνος, το να είναι μαζί αλλά, ταυτόχρονα, και χωριστά, δεν αποτελεί πλέον μια αντίφαση, είναι απλώς ένα δεδομένο της καθημερινότητας.

Εδώ διερευνάται η ιδέα μιας κατοίκησης που εγκολπώνει την αντίφαση μέσω της (παρ)ερμηνεία της επικρατούσας ξενοδοχειακής δομής του οικισμού. Προτείνεται λοιπόν ένα συγκρότημα κατοίκησης που ξεπροβάλλει  σαν μια οριζόντια σφηνοειδή πλάκα με ανοίγματα θέας όχι προς τη θάλασσα, αλλά προς τον ουρανό, που υπερυψώνεται για να δημιουργήσει μια στεγασμένη αστική πλατεία στο επίπεδο της πόλης διαρρηγνύοντας τις σαφείς σχέσεις ιδιωτικού-δημοσίου. Επιθυμία, η ύπαρξη μιας συνεχούς διαλεκτικής τόσο στις κατακόρυφες όσο και στις συνεπίπεδες συσχετίσεις μεταξύ ανοιχτού και κλειστού, περιπλάνησης και λάθους, περάσματος και αδιέξοδου, φωτεινών ρωγμών και συσκότισης, απομόνωσης και συλλογικού.

Ε. Η Γέφυρα των πωλητών| Υπαίθρια Αγορά

Φτάνοντας τώρα στο επίπεδο του Δρόμου βρίσκουμε την γέφυρα των πωλητών, μια ενιαία πλατφόρμα που φιλοξενεί μια υπαίθρια αγορά, που τέμνει τον άξονα της Παλαιάς Εθνικής Οδού προσπαθώντας να προσδώσει στην συνήθη τυπολογία της ιδιωτικής πεζογέφυρας που συνδέει τμήματα ξενοδοχείων ένα πιο δημόσιο χαρακτήρα.


F. Οι κήποι των σπιτιών| Αγραστικό  Τοπίο

Ανεβαίνοντας ακόμη πιο νότια, συναντάμε μια οριακή ζώνη εμπλοκής ή μη αστικού/ αγροτικού/ υδάτινου χώρου, στην οποία προσπαθούμε να αναδείξουμε μερικώς το αφανές ρέμα Λίνανδρος και να ενισχύσουμε το οικοσύστημα του εντός του αστικού χυλού. Τα όρια της κοίτης του ποταμιού «μαλακώνουν», οργανώνονται κάποιες νέες ενδιάμεσες ζώνες μέσα από την εκ νέου οριοθέτηση του εδάφους. Ταυτόχρονα, ενδυναμώνονται οι εγκάρσιες συνδέσεις με την τοποθέτηση πεζογεφυρών οι οποίες λειτουργούν ως περάσματα αλλά και ως σημεία στάσης και ενατένισης του τρεχούμενου νερού.

G. Το κρηπίδωμα της λοφοπλαγιάς| Υπαίθρια ανάβαση

Τέλος, πλησιάζοντας την ακρόπολη του χωριού επιχειρείται η άρση του όριο της λοφοπλαγιάς μέσω μιας νέας κλιμακούμενης υπαίθριας ανάβασης, η οποία προσδίδει έναν άλλο τρόπο επικοινωνίας του νεότερου και του παλαιού τμήματος του Πλατανιά. Η εγκατάσταση επιχειρεί να «συρράψει»  μια ιδιαίτερα έντονη υψομετρική διαφορά, μέσω ενός μηχανισμού «μονοκονδυλιά» ο οποίος αναλύεται σε τρεις επιμέρους ενότητες που σταδιακά κλιμακώνουν μια αίσθηση ιλίγγου, ένα ακανόνιστο τρέκλισμα.

Για να διαβάσετε το συνολικό τεύχος, πατήστε εδώ.

_____________________________________________________________________________________________________


Diploma thesis: Tourism pressures. Weaving the urban fragments through play in Platanias, Chania
Student: ThisviProimou
Supervisor: AlexiosTzompanakis
University: Technical University of Crete, 2021

Platanias village, alongside the adjacent settlements that connect it with the city of Chania, interweaves a uniform linear landscape of hotels, shops and restaurants. This “ark” of tourism, exempted from the distinctive qualities of the greek landscape and the illusion of an authentic identity, is more reminiscent of an a-local paradise with tropical features.

Investigating the developing mechanisms of such a hybrid site, two residential phases in conflict become apparent, an initial core at the top of a hill and its modern extension along the coastline, which turn towards the Road and the Beach, the main “backbones” of the urban ensemble. Our project is placed in the area of ​​their overlap and functions as a transverse, zigzag, intermittent mechanism that does not redesign, but  on the contrary  (para / re) interprets the existing conditions and the relationships between them. Thus, in the intermediate spaces, which currently appears in a latent state in terms of functions, forms, topographies and time, critical points and paths are redefined, framed by new structural elements and landscapes, composing a playful design, which either organizes the symptomatic or reverses it dialectically.