Τίτλος: Δύο εξοχικές κατοικίες στα Φηρά Σαντορίνης
Αρχιτεκτονική μελέτη: Kapsimalis Architects
Φωτογραφίες: Γιώργος Κορδάκης
Αντικείμενο
του έργου ήταν η ανακατασκευή ενός σύνθετου παλιού σπιτιού στο παραδοσιακό
χωριό των Φηρών, στην Καλντέρα της Σαντορίνης. Η ιδιοκτησία, η οποία έχει δύο
εισόδους από διαφορετικά σημεία του πλέγματος των λιθόστρωτων δρόμων του
χωριού, αποτελούνταν από την κύρια κατοικία με τη μικρή αυλή της, τρεις
‘σπηλιές’ για αποθήκευση προϊόντων και ένα στάβλο για γαϊδούρια με μια δεύτερη
κοινή μεγάλη περίκλειστη αυλή μπροστά.
Το
συγκρότημα μετατράπηκε σε δύο παραθεριστικές κατοικίες, με διατήρηση τόσο του
αυθεντικού κελύφους όσο και των εξωτερικών του χώρων. Η άλλοτε κύρια κατοικία
συγκροτεί την πρώτη από τις δύο νέες μονάδες. Περιλαμβάνει δύο ανεξάρτητα
υπνοδωμάτια με τα λουτρά τους, έναν κοινόχρηστο χώρο διημέρευσης για μαγείρεμα
και φαγητό, μια σφηνοειδή αυλή με μια επιμήκη δεξαμενή και ένα υπαίθριο
κλιμακοστάσιο, το οποίο οδηγεί σε μικρό δώμα με κυκλικό φεγγίτη, από όπου μπαίνει
φως στην υποκείμενη, υπόστεγη είσοδο.
Οι
παλιές ‘σπηλιές’ και ο στάβλος με τον εξωτερικό τους χώρο δημιουργούν τη
δεύτερη παραθεριστική κατοικία. Αυτή αποτελείται από δύο υπνοδωμάτια με τα
λουτρά τους, έναν κοινόχρηστο ενιαίο χώρο και ένα χαμάμ στο τέρμα της
μεγαλύτερης ‘σπηλιάς’. Η τειχισμένη αυλή, που θυμίζει κρυμμένο αίθριο, διαθέτει
χώρο καθιστικού για ηλιοθεραπεία, δεξαμενή προστατευμένη κάτω από θόλο και μια
γραμμική υπαίθρια κλίμακα που οδηγεί στο δώμα, όπου βρίσκεται χώρος φαγητού με
θέα το ηφαίστειο. Κλιμακωτές ζαρντινιέρες τη διατρέχουν κατά το μήκος της.
Το
εξωτερικό κέλυφος και των δύο κατοικιών, φωτεινό και λευκό, διατηρείται όπως
ήταν, κατά τρόπο που ενσωματώνεται στο περιβάλλον τους και την κυβιστική
παραδοσιακή αρχιτεκτονική του χωριού. Η ουσία των μυστικών, προστατευμένων
αυλών διατηρείται ως βασικό προϋπάρχον αρχιτεκτονικό στοιχείο. Το ίδιο και οι
είσοδοι από τον πεζόδρομο, ως τμήματα ψηλών τοίχων που περικλείουν τις αυλές,
αποκρύπτοντας τα συμβαίνοντα στα αίθρια. Οι περίκλειστες αυλές εξακολουθούν να
αποτελούν την πραγματική ‘καρδιά’ των σπιτιών, ένα σημείο διάβασης προς αυτά.
Ωστόσο, οι εσωτερικοί χώροι των δύο παραθεριστικών κατοικιών διαφέρουν από την
εξωτερική τους μορφή, καθώς διατηρούν την αίσθηση του παλιού και αναδεικνύουν
την πατίνα του χρόνου. Η χρήση υλικών και χρωμάτων σε τόνους γαιώδεις και η
επιλογή των επίπλων εξυπηρετούν αυτόν τον σκοπό.
Η
σαφής γεωμετρία του εσωτερικού της πρώτης κατοικίας με τις θολωτές οροφές της
διατηρείται στην αρχική της μορφή. Όσον αφορά στα υλικά: Το δάπεδο επιστρώνεται
με τετραγωνισμένες τοπικές μαλτεζόπλακες υπόλευκου - εκρού χρώματος, σαν κι
αυτές που χρησιμοποιούνταν στις παλιές εκκλησίες και τις νεοκλασικές κατοικίες.
Οι τοίχοι επικαλύπτονται από πηλό με ενσωματωμένους χαρακτηριστικούς μικρούς
λίθους. Τα έπιπλα, έργα εντόπιων τεχνιτών, είναι είτε από ξύλο δρυός είτε από
άλλο, με βαθιά, θαμπά χρώματα.
Επιλεγμένα
μεταλλικά και γυάλινα μέρη ολοκληρώνουν τη σύνθεση. Σκοπός του σχεδιασμού ήταν
να δημιουργηθεί ένας χώρος με φυσικό και rustique χαρακτήρα, μια αίσθηση χώρου
που θα θυμίζει τον τρόπο ζωής στο νησί τον παλιό καιρό, με μια εκλεπτυσμένη,
εκκεντρική και εκλεκτική παραλλαγή και έμπνευση από τα τοπικά υλικά και
αντικείμενα του παρελθόντος, όχι μια απομίμηση του παλιού τρόπου ζωής ή μια
συντηρητική προσέγγισή του.
Στη
δεύτερη κατοικία δόθηκε έμφαση στη γλυπτική, πρωτόγονη φύση της, έτσι ώστε να
αναδειχθούν οι λείες καμπύλες των ‘σπηλιών’. Η χρήση παρόμοιας χρωματικής και
υλικής κλίμακας στο πάτωμα και τους τοίχους, που έχουν κατασκευασθεί από τσιμεντοκονία
και αντιπυρικό κονίαμα αντίστοιχα, δημιουργεί μια συνέχεια του εσωτερικού χώρου
που αναδεικνύει τις καμπύλες και τις τυχαίες μορφές της ‘σπηλιάς’.
Τα
περισσότερα έπιπλα είναι κτιστά, έτσι ώστε να αποτελούν μέρος του χώρου. Η
υπόλοιπη επίπλωση είναι κατασκευασμένη από υλικά με τα ίδια απαλά χρώματα, με
λίγες εξαιρέσεις επίπλων από μέταλλο σε λαμπερό χρυσό ή ασημί χρώμα και χρήση
μαύρου δέρματος, λαμπτήρων νέον, μαύρων μεταλλικών φωτιστικών, μιας σκούρας
ξύλινης σφαίρας, όπως και ελαφρών ροζ και μπλε διαφανών γυαλιών, κ.λπ., που
έρχονται σε αντίθεση με την ήπια, διακριτική βάση και δίνουν μια σπίθα
μοναδικότητας.
Και
οι δύο κατοικίες πειραματίζονται αφ’ ενός με τις δυνατότητες σχεδιασμού μέσα σε
υπάρχοντες χώρους με συγκεκριμένες ιδιότητες, όπως η κλίμακα, η επιμήκης
τυπολογία, οι διαφορετικές μορφές των θολωτών οροφών, οι ελεύθερες καμπύλες, το
γεγονός ότι είναι εν μέρει σκαμμένοι στη γη και εν μέρει έξω από αυτήν, με μια
και μόνη πρόσοψη, περιορισμένα ανοίγματα, έλλειψη φωτός στο βάθος τους, με την
αντίφαση του έντονου φωτός έξω, και, αφ’ ετέρου, με το πώς αυτοί οι χώροι
μπορούν να αξιοποιηθούν διατηρώντας ένα χαρακτήρα μυστικιστικό, που αφορά τις
αισθήσεις, δείχνοντας, όμως, και προς μιαν αίσθηση φυσικής και αναπόφευκτης
παρόδου του χρόνου, την αίσθηση της παλιάς νησιωτικής ζωής στις μέρες μας.
__________________________________________________________________________________________
Title: Two
Holiday Residences in Fira, Santorini Island
Location: Santorini, Greece
Architecture: Kapsimalis Architects
Photography: Yiorgos Kordakis
The project’s intention was to reconstruct an old house placed in the traditional village of Fira, in
Caldera of Santorini island. The existing property, which had two entrances to the cobbled streets of
the village, was consisted of the main residence and its small yard and of three caves for storing
products and as a donkey barn with a big enclosed yard in front.
The whole former residence converted into two summer houses, retaining as much as its initial,
original shell as well as its exterior spaces. The main past residence forms the first summer house,
consisted of two independent bedrooms with their bathrooms, a common living space for dining and
cooking, a wedge shaped yard with an oblong pool and an exterior staircase that leads to a small
balcony/canopy, with a circular skylight that brings light to the entrance of the house.
The old caves of the property with their exterior space consist the second summer house, that
includes two bedrooms with their bathrooms, an open-plan common space and a hammam in the
end of the biggest cave. The walled yard which reminds a hidden patio has a lounge area for
sunbathing, a protected vaulted pool and a linear exterior staircase which leads to the terrace with a
view to the volcano and a dining area. Planted steps are running next to it.
The outer shell of both houses, bright and white, is preserved as it was, in a way that is integrated
with its surroundings and the cubistic, traditional architecture of the village. The essence of the
secret, protected courtyards is maintained as a basic architectural element which pre-existed, as
also the entrances from the pedestrian, parts of high walls that encloses the yards, hiding the
happenings of the patios. The enclosed yards continue to be the real ‘heart’ of the houses and a
transition point for them.
However, the interior spaces of the two summer residences differ from the exterior form, due to the
fact that they preserve a sense of old and showcase the patina of the time passage. As a result, the
use of earth tones materials and colours and the selection of furniture, serve that purpose.
The clean geometry of the first house interior with its vaulted ceilings keeps its original form. In
respect of materials, the floor is filled with local stones in squared shape, called ‘maltezoplaka’(being
used in old churches and neoclassical residences), in off-white/ecru colour, the walls are coated with
clay filled with peculiar tiny rocks, the furniture are made by local craftsman by wood, either oak or
wood with deep, dim colours and there are few pieces of metal and glass that are chosen to
complete the total synthesis. The purpose of the design was to create a natural, rustic space, not a
mimic of the past life or a conservative approach of it, but a sense of space that reminds the way of
living in the old days of the island in a classy, eccentric and eclectic twist, drawing inspiration from
local materials and objects of the past.
In the second house, emphasis was placed on its sculptural, primitive nature of it, in order the
smooth curves of the caves to be shown up. The use of similar colour palette and materiality onto
the floor and the walls, made by cement mortar and refractory mortar respectively, forms a
continuity of the interior space bringing out the curves and the random forms of the cave. Most of
the furniture are built in order to become a part of it. The rest of the furnishing are made by
materials in the same pale colours, with some few exceptions of shiny gold or silver metal furniture,
the use of black leather, neon light, black metal lights, deep dark wooden sphere as light, pink and
blue transparent glasses, etc. that contradict to that mild, subtle base and give a spark of
uniqueness.
Both houses experiment the design possibilities in the existing spaces, with that certain qualities,
such as their scale, the elongated typology, their different forms of their vaulted ceilings, the
amorphous carves that someone can meet, the fact that they are part dug into the earth and part
outside, the singular façade, the limited openings, the lack of light in the depth of the space and the
contradiction of the intense light of the exterior, and how these spaces can be developed, keeping
their sensuous and mystical character but pointing in a sense of natural, unavoidable fading of time,
a sense of an old island life nowadays.
Κάτοψη Ισογείου
