Διπλωματική: Ανάπλαση περιοχής στον προμαχώνα Βιτούρι στα ενετικά τείχη του Ηρακλείου
Κρήτης
Φοιτητής: Πάρις Πατρικάς
Επιβλέπων: Ελένη Μάντζιου
Σύμβουλος: Κωνσταντίνος Καραδήμας
Σχολή: ΕΜΠ, 2021
Η διπλωματική εργασία
αφορά την
ανάπλαση της περιοχής στον προμαχώνα Βιτούρι, τμήμα των ενετικών τειχών του
Ηρακλείου Κρήτης. Τα ενετικά τείχη φέρουν τεράστια ιστορική σημασία, αφού αποτελούσαν επί 21 έτη μέσο αντίστασης κατά της Οθωμανικής πολιορκίας και
συνιστούν μέχρι σήμερα δείγμα σπουδαίας και άρτιας σχεδιασμένης οχυρωματικής
αρχιτεκτονικής. Σε πολεοδομικό επίπεδο, οριοθετούν την παλιά πόλη και
λειτουργούν ως τοπόσημο για την ευρύτερη περιοχή. Επίσης αποτελεί κόμβο αφού
συνορεύει με την πλατεία Ελευθερίας, στην οποία καταλήγει η κύρια εμπορική
δραστηριότητα του Ηρακλείου. Με αυτά τα στοιχεία το σημείο χαρακτηρίζεται ως
διασταύρωση των ενετικών τειχών με τον εμπορικό άξονα της παλιάς πόλης.
Όσον αφορά την
σημερινή κατάσταση των τειχών, έχουν πραγματοποιηθεί αρκετές παρεμβάσεις κατά
το μήκος τους, μερικές εκ των οποίων είναι ευεργετικές αφού καταφέρνουν να
αναδείξουν το οχυρωματικό έργο, ωστόσο άλλες το αποκρύβουν.
Σε αυτό το πλαίσιο, στον προμαχώνα Βιτούρι οι παρεμβάσεις που έχουν λάβει χώρα δημιουργούν
αρκετά ζητήματα προς επίλυση. Συγκεκριμένα, η ζώνη της τάφρου γύρω από τον
προμαχώνα Βιτούρι είναι εγκαταλελειμμένη εξαιτίας τόσο της ανέγερσης του πλέον
ανενεργού Αλευρόμυλου Καστρινάκη όσο και της επιχωμάτωσης που στόχο έχει την
διέλευση της λεωφόρου Δημοκρατίας και της οδού Ικάρων. Η επιχωμάτωση αυτή
αλλοιώνει τα χαρακτηριστικά του προμαχώνα και της τάφρου, δημιουργεί μεγάλη
υψομετρική διαφορά μέσα σε αυτήν και έχει ως αποτέλεσμα να διακόπτει την
συνέχεια της και να καθιστά το σημείο ως ένα πέρασμα μόνο για οχήματα. Την ίδια
στιγμή στην τελική στάθμη επιχωμάτωσης βρίσκεται το πάρκο Γεωργιάδη, το οποίο
διακόπτεται στην λεωφόρο Δημοκρατίας. Η περιοχή ανάπλασης βρίσκεται στην
συνέχεια του πάρκου και αποτελεί κενό στην συνολική πράσινη ζώνη των ενετικών
τειχών.
Με βάση τα
παραπάνω, σχεδιάστηκε μια στρατηγική πολλαπλών επιπέδων για την ανάπλαση και
επανάχρηση του προμαχώνα Βιτούρι, της τάφρου και των περιεχομένων της
(Αλευρόμυλος Καστρινάκη). Συγκεκριμένα, σε επίπεδο κινήσεων, διαμορφώνονται καταβάσεις
σε κομβικά σημεία από το επίπεδο του προμαχώνα, οι οποίες καταλήγουν στο
επίπεδο της τάφρου μέσα από διάφορες διαδρομές. Οι ζώνες πράσινου που
σχεδιάζονται τοποθετούνται με τρόπο ώστε να μην εμποδίζεται η κίνηση και
παράλληλα να προσδίδουν μία συνέχεια στο πάρκο Γεωργιάδη. Τέλος, προτείνεται
στην περιοχή μελέτης να τοποθετηθούν χρήσεις εμπορίου και αναψυχής εξαιτίας της
σημασίας του σημείου ως διασταύρωση.
Κατά τον
επανασχεδιασμό της περιοχής μελέτης σημαντικά στοιχεία αποτέλεσαν επίσης ο τρόπος
ανάδειξης του πλάτους της τάφρου και η διαχείριση της σχέσης των νέων
διαμορφώσεων με τον προμαχώνα για την καλύτερη ανάδειξη του.
Συμπερασματικά, η
στρατηγική ανάπλασης ενισχύει την αίσθηση των τειχών και της τάφρου, χωρίς
να αναιρεί τις υπάρχουσες διαμορφώσεις, αλλά επαναπροσδιορίζοντας τις με τρόπο
ώστε να σέβονται τα ιστορικά ίχνη της πόλης και να δίνουν ξανά ζωή στο
ανενεργό σημείο των τειχών.
Για περαιτέρω
ανάγνωση του τεύχους της διπλωματικής εργασίας πατήστε το link:
