Διπλωματική: Νέο Δημαρχείο Ιωαννίνων
Φοιτητές: Αθηνά
Παππά, Στέφανος Νάτσης
Επιβλέποντες:
Κωστής Πανηγύρης, Λόης Παπαδόπουλος
Σχολή: Πανεπιστήμιο
Θεσσαλίας, 2021
Το σημείο
αφετηρίας της Διπλωματικής μας ήταν το "Exodus or The Voluntary Prisoners of Architecture" του Rem Koolhaas. Κάνοντας έρευνα βρήκαμε τον διαγωνισμό
από τον οποίο προέκυψε το Exodus, που προκηρύχθηκε το 1972 με τίτλο "the city as a significant environment"
από το περιοδικό Casa Bella.
Προσπαθώντας να
επανερμηνεύσουμε το ζητούμενο του διαγωνισμού στη σύγχρονη προβληματική για την
πόλη, καταλήξαμε στην διατύπωση ενός ερωτήματος σχετικά με το πως ένα κτιριακό
πρόγραμμα μπορεί να πραγματευτεί ζητήματα αστικότητας.
Το 2005
προκηρύσσεται Αρχιτεκτονικός Διαγωνισμός για το σχεδιασμό του Νέου Δημαρχείου
Ιωαννίνων. Τόσο τα ζητούμενα του Κτιριολογικού Προγράμματος όσο και η θέση του
οικοπέδου καθιστούν το θέμα κατάλληλο
για την επεξεργασία του ερωτήματος που θέσαμε.
Λόγω της
τοπογραφίας του εδάφους, το οικόπεδο, στο οποίο στεγάζεται σήμερα η λαϊκή
αγορά, βρίσκεται στο χαμηλότερο επίπεδο της πόλης και έχει μια υψομετρική
διαφορά 20 μ. από το επίπεδο της Κεντρικής Πλατείας της πόλης, γύρω από την
οποία οργανώνεται το Διοικητικό Κέντρο με σημαντικά κτίρια, όπως η περιφέρεια
και το δικαστικό μέγαρο.
Η μελέτη των
Ιωαννίνων οδηγεί στη διαπίστωση ότι η πόλη – και κυρίως το σύγχρονο κομμάτι
της- έχει χάσει τη σχέση της με ένα
ιδιαίτερο στοιχείο της φυσικής της γεωγραφίας, τη λίμνη της. Επιπλέον, ενώ διαθέτει αρκετά χαρακτηριστικά κτήρια -
ίσως τοπόσημα, αυτά αποτελούν διάσπαρτα θραύσματα μέσα σε έναν δυσανάγνωστο
αστικό ιστό, και καθώς δεν παρακολουθούν τις ρυθμιστικές χαράξεις ενός σχεδίου,
υπονομεύουν τη συγκρότηση μιας «αίσθησης της πόλης» (city sense).
Η κλίμακα
Βασική μας
επιλογή στο σχεδιασμό είναι η δημιουργία μιας κοινής κορυφογραμμής του
Δημαρχείου με τα σημαντικά δημόσια κτίρια που βρίσκονται στο επίπεδο της
Πλατείας, προκειμένου αυτή να νοηματοδοτηθεί από το Δημαρχείο ως μια περιοχή
πύκνωσης της αστικής ζωής, ως η επιτομή της αστικότητας της πόλης.
Η διαφάνεια
Στο μέσον του
προτεινόμενου κτιριακού όγκου διανοίχθηκε μία οπή προκειμένου να ενδυναμωθεί η
σχέση της πλατείας με τη λίμνη η οποία καδράρεται μέσα από τη διαμόρφωση της
ογκοπλασίας.
Η διαφάνεια σε
ένα κτίριο δημαρχείου μπορεί να το αναγάγει σε σύμβολο δημοκρατίας. Για να
μπορέσει να λειτουργήσει ένα γυάλινο κτίριο στις κλιματολογικές συνθήκες της
Ελλάδας, αποφασίσαμε να σχεδιάσουμε διπλή γυάλινη όψη. Η όψη αυτή δίνει στο κτίριο
τη δυνατότητα να προσαρμόζεται στις περιβαλλοντικές συνθήκες διατηρώντας υψηλά
επίπεδα φωτισμού και διαφάνειας, ενώ παραμένει ένα στοιχείο βιοκλιματικής
αρχιτεκτονικής.
Η τριλογία
Ερμηνεύοντας την
τριλογία της Αθήνας (Πανεπιστήμιο, Ακαδημία, Βιβλιοθήκη), όπου τρία σημαντικά
κτίρια – τοπόσημα τοποθετούνται το ένα δίπλα στο άλλο δημιουργώντας έτσι ένα
σημείο αστικής έντασης, στην περίπτωση που μελετάμε, δημιουργούμε μία
τετραλογία σημαντικών κτιρίων διαφορετικών αρχιτεκτονικών περιόδων, τα οποία
ορίζουν έναν ενιαίο άξονα αστικής αναφοράς.
Ο νέος αυτός
άξονας που ενώνει την Κεντρική Πλατεία με το πάρκο Λιθαρίτσια διασχίζοντας το
Δημαρχείο, δημιουργεί στην πόλη νέες αστικοσχεδιαστικές ποιότητες.
Με αυτή τη
χειρονομία το Δημαρχείο συρράπτει τα ασυντόνιστα τμήματα του ιστού (stitching the urban fabric),
υποστηρίζοντας τη συνέχεια του δημόσιου εδάφους και της δημόσιας κίνησης με τη
δραστηριοποίηση μιας νοηματικής διάστιξης: σκληρό δημόσιο έδαφος στην κεντρική
Πλατεία / μαλακό, φυτεμένο δημόσιο έδαφος στο πάρκο της κάτω στάθμης. Ένας
ενιαίος ελεύθερος χώρος δημόσιας ζωής συγκροτείται από δύο διακριτές τυπολογίες
του δημόσιου στοιχείου: πάρκο και πλατεία.
Για να ενταχθεί
στον αστικό ιστό αυτός ο νέος άξονας, δημιουργούμε σημεία έντασης στις άκρες
του αλλά και σημεία ενδιαφέροντος κατά το μήκος του.
Πρόγραμμα
Στη σύνταξη του
Προγράμματος ακολουθήσαμε το Πρόγραμμα του Διαγωνισμού και προσθέσαμε κάποιες
δημόσιες χρήσεις που ανοίγουν το κτίριο στο κοινό (π.χ. μια δημοτική
βιβλιοθήκη). Το κτίριο είναι συνολικής επιφάνειας περίπου 7400 τ.μ. και
εξυπηρετεί περίπου 360 εργαζόμενους του Δήμου.
Title: New
City Hall of Ioannina
Exodus or The Voluntary Prisoners of
Architecture (1973) by Rem Koolhaas was the starting point of this Diploma
Thesis. The above project was the winning entry of a competition, entitled The City
as A Significant Environment, organized by "Casa Bella" magazine in
1972.
Trying to re-interpret the competition
brief reflecting contemporary urban matters, we came up with a question on how
the design of a building would possibly raise and treat complex urban issues.
In 2005 a competition for the New City Hall
of Ioannina was announced. The City Hall represented for us the case study to
test the above posed question.
Due to the complex and troubled topography,
the plot is located in the lower part of the city, 20 meters lower than the
central square, around which all the important public buildings are
located.
Despite the city of Ioannina is built
around a lake, its modern part has lost the relation with the waterfront. Additionally, though many buildings could be
potentially urban landmarks, they are not conformed to a regulatory plan and
are scattered all over the city fabric, undermining the formation of city
sense.
Scale
Our main concept is to create a level
skyline between the new city hall and all public buildings located around the
square. This way, urbanity would be emphasized around the central square.
Transparency
Transparency in the design of a City Hall
would be a metonymy for democracy. For a glass building to work under the Greek
climate conditions, while being environmentally friendly, we proposed the
design of a double glass façade, so that the building's adaptation to different
weather and lighting conditions would be facilitated.
A hole is opened in the “gut” of the
building so that the relation between the central square and the lake would be
strengthened by framing the view of the latter.
Trilogy
As with the "trilogy of Athens"
(University, Academy, Library), where three important buildings – landmarks
located one next to each other creating points of urban tension, in our case
study, we composed a tetralogy of important buildings, belonging to different
architectural eras that define a continuous axis of dominant urban references.
This new axis that connects the central
square with the Litharitsia park through the New City Hall, creates new urban
qualities for the city. The New City Hall “stitches the urban fabric” by
supporting the continuity of the public space.
For better integration with the urban
fabric, the new axis includes points of interest (minor public uses) both in
its ends and along its length.
Program
Generally, we followed the competition’s
program. However, we added some public uses that open the building to the
public, for example a public library.
The building covers an area of 7400m2 and can support about 360
employees.
